آندوسپرم این نوع ذرت شیرین، قندی و براق بوده و برخلاف آندوسپرم ذرتهای دیگر، حالت نشاسته‌ای ندارد. پریکارپ آن نازک بوده که در زمان رسیدن دانه، مواد قندی آن به نشاسته و سپس به دکسترین تبدیل می‌شود. ذرت شیرین انواع مختلفی دارد که به صورت تازه ، کنسرو شده و منجمد مورد مصرف قرار می‌گیرد (تاج بخش و پورمیرزا، 1386(.
1-2-10-ذرت مومی
آندوسپرم ذرت مومی ظاهراً به شکل موم می‌باشد. برخلاف ذرتهای دیگر که نشاسته آندوسپرم آنها 71 تا 72 درصد آمیلوپکتین و 28 تا 29 درصد آمیلوز دارد، آندوسپرم ذرت مومی تماماً از آمیلوپکتین تشکیل شده که حالت چسبنده‌ای دارد و نرم هم هست. ذرت مومی جدا از مصرف خوراکی، در صنایع چسب‌‌سازی هم استفاده می‌شود(تاج بخش و پورمیرزا، 1386.(
1-2-11-شرایط لازم برای رشد گیاه

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ذرت با وجود آن که یک گیاه گرمسیری است، نمی‌تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسب‌ترین محیط برای کشت آن، ناحیه‌ای است که دمای آن دست کم به مدت 3 تا 4 ماه متوالی، 21 تا 32 درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابستان ناحیه کشت ذرت، کمتر از 18 درجه سانتیگراد باشد یا میانگین دمای تابستان کمتر از 13 درجه باشد، میزان رشد گیاه کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما، کشت ذرت غیر ممکن خواهد بود(شریفی،1382).
1-2-12-آب
معمولا در مراحل گسترش برگها، گرده‌افشانی و تشکیل دانه که اغلب در ماه های گرم تابستان صورت می‌پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاک، آب و هوا و… قرار دارد که بین 2 تا 15 بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه 250 تا 2500میلیمتر دارند به صورت دیم هم امکان‌پذیر می‌باشد(چهره نگار،1382).
1-2-13-خاک
میزان عملکرد ذرت در خاکهای عمیق، حاصلخیز و زهکشی شده با بافت متوسط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن که ناشی از رطوبت یا وجود لایه‌های فشرده زیرزمینی می‌باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خاکهایی با pH حدود 5.5 تا 8 هم رشد نماید. البته pH مناسب برای آن 6 می‌باشد pH کمتر از 6 معمولاً میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می‌دهد(نورمحمدی و همکاران،1380).
1-2-14-زمان کاشت ذرت
بهترین زمان برای کاشت ذرت، زمانی است که دمای خاک در عمق 7 تا 8 سانتیمتری به مدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار، تقریباً 13 درجه سانتیگراد باشد. اگر کشاورز قادر نیست که دمای خاک را اندازه‌گیری نماید، می‌تواند از میانگین دمای هوا در ساعت 7 صبح و 12 ظهر استفاده کند(خواجه پور،1379).
1-2-15-کود
کود شیمیائی، بویژه کودهایی که دارای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم وگوگرد و همچنین منگنز،آهن، روی و مولیبدن باشند برای بالا بردن سطح تولید ذرت بسیار ضروری هستند. مناسب‌ترین زمان برای استفاده از کود، در بهار و قبل از بذر کاری یا هم زمان با آن است. بهترین روش برای ریختن کود، به فاصله 5 سانتی از بذر و به عمق 3 تا 5 سانتی متری از بذر می‌باشد(شریفی،1382).
1-2-16-آفات و بیماریهای ذرت
از بیماریهای مهم گیاه ذرت، سیاهک ذرت و سیاهک خوشه ذرت می‌باشد. عامل این دو بیماری به ترتیب، Ustilago maydis و Sphacelotheca reiliana می‌باشند. بیماری سیاهک معمولی، برگها و ساقه‌ها را آلوده نموده و سیاهک بلال ذرت، گل ماده یا بلال را آلوده نموده و توده‌ای از اسپورهای قارچ را جانشین بافتهای سالم گیاه می‌کند. بیماریهای عمده برگ ذرت عبارتند از زنگ برگ و پژمردگی باکتریایی، پوسیدگی دانه، خوشه، ریشه و ساقه هم از بیماریهای قارچی هستند که بندرت دیده می‌شوند. ضدعفونی نمودن بذر ذرت باتیزام، ارتوساید و ارازان در کنترل این بیماریها مفیدند(حبیبی و زمانی،1382).
1-2-17-برداشت محصول
برای برداشت محصول، رطوبت دانه باید بین 20 تا 25 درصد باشد. اگر قرار باشد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را می‌توان با رطوبت 25 تا 28 درصد هم برداشت کرد. امروزه برداشت بلال را با دستگاه های بلال چین و همچنین جدا نمودن دانه‌های ذرت را از بلال، با دستگاه دانه کن انجام می‌دهند. دستگاه بلال چین، بلالها را از بوته می‌چیند و غلافهای آن را جدا می‌کند. دستگاه دانه کن هم دانه‌های ذرت را از بلال جدا می کند. برای انبار کردن دانه‌های بلال، باید رطوبت آنها را به 17 درصد رساند. دمای انبار نباید بیش از 10 درجه سانتیگراد باشد. البته دانه‌های با رطوبت بیش از 17 درصد را می‌توان در دماهای بالاتر هم نگهداری نمود (تاج بخش و پورمیرزا،1382).
1-2-18-خصوصيات مرفولوژيکی ذرت
1-2-19-ريشه
ذرت گیاهی یکساله و دارای ریشه‌های افشان است. جنین در موقع جوانه‌زنی تولید یک ریشه می‌کند که سریعاً رشد کرده و انشعاباتی را تولید می کند. از مزوکوتیل هم 3 الی 7 ریشه نابجا خارج می گردد که همراه به ریشه جنینی، سیستم ریشه‌ای اولیه را در ذرت به وجود می‌آورد که تأمین‌کننده آب و مواد غذایی ذرت در 3-2 هفته اول می‌باشد(اهدایی،1371). ریشه‌های ثانویه که به ریشه‌های طوقی و دائمی نیز معروفند، از گره‌های زیرزمینی ساقه منشاء می‌گیرند. تعداد گره‌های زیرزمینی بسته به واریته یا هیبرید 6 تا 10 عدد است و هر گره زیرزمینی می‌تواند بین 4 الی 16 ریشه دائمی تولید کند. رشد جانبی ریشه‌های دائمی ذرت تا 120 سانتیمتر و درعمق 150 سانتی‌متر است، ولی قسمت اعظم ریشه‌های ثانویه تا عمق 30 سانتی می‌باشند. ریشه‌های هوایی که به ریشه‌های جانبی و یا نابجا و یا استحکامی هم معروفند، از گره‌های پایین بوته واقع در بالای سطح خاک به وجود می‌آیند. اگر این ریشه‌ها به خاک برسند، در جذب مواد و به خصوص جلوگیری از ورس کمک بسیاری به گیاه می‌نمایند (کریمی وهادی،1378).
1-2-20- ساقه
ذرت دارای ساقه استوانه‌ای با مقطع عرضی تقریباً بیضوی است. طول ساقه با توجه به شرایط اقلیمی از 60 تا 600 سانتی‌متر متغیر و به طور متوسط 250 تا 300 سانتیمتر و قطر ساقه حدود 7-2 سانتی‌متر می‌رسد. ساقه دارای گره و میانگره است. تعداد گره‌ها بسته به نوع واریته بین 8 تا 30 عدد متغیر است. ساقه ذرت توپر و از نظر ارزش غذایی دارای اهمیت است .ساقه ذرت علاوه بر نگهداری اندام‌های هوایی گیاه در ذخیره کربوهیدرات‌های غیر ساختمانی که بیش از نیاز مصرفی گیاه باشد (قبل از گرده افشانی) به ویژه در محل گره‌های ساقه نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. این مواد ذخیره شده در صورت نیاز در مرحله پر شدن دانه مورد استفاده قرار می‌گیرند .در این مرحله یعنی حرکت مواد از مغز ساقه ذرت به دانه یا انتقال مواد درجه حرارت، از اهمیت به سزائی برخوردار است. درجه حرارت کمتر از 13 درجه سانتی‌گراد موجب متوقف شدن انتقال مواد از ساقه به دانه و باعث کاهش عملکرد دانه در گیاه ذرت می شود(کریمی و‌هادی،1378).
1-2-21-برگ
در ذرت نیز مانند سایر غلات برگها به طور متناوب بر روی سـاقه قرار گرفته‌اند. طول برگ با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی از 30 تا 150 سانتیمتر و عرض آن بین 15-4 سانتیمتر متغیر می باشد. در اپیدرم سطح بالائی پهنک برگ تعداد بسیار زیادی سلول‌های پیازی شکل دیده می شود که در هوای گرم این سلول‌ها به مقدار زیاد دچـار کمبود آب می‌شوند و به پهـنک برگ به طرف داخـل خـود پیچ می‌خورد و به همین دلیل سطح تعرق برگها به مقدار زیادی کاهش می‌یابد و مقاومت گیاه نسبت به خشکی افزایش می‌یابد. تعداد برگها در ذرت از خصوصیات نسبتاً ثابت واریته‌ای است و از 8 تا 48 عدد متغیر است. این صفت خیلی کم تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرد. بین تعداد برگ‌های روی ساقه اصلی و دوره رشد گیاه ذرت رابطه مثبت وجود دارد(کریمی و‌هادی،1378).
1-2-22-گل آذين
گل آذین انتهایی ذرت در انتهای ساقه قرار دارد و کاملاً شاخه شاخه و به آسانی قبل گل کردن تشخیص داده می‌شود و گل آذین نر ذرت تا 5 میلیون گرده (بسته به گونه‌ی ذرت) برای تلقیح به وجود می‌آورد. گل آذین ماده از لابلای برگ‌هایی که بعداً بلال در میان آن به وجود می‌آید بیرون آمده و به صورت یک دسته رشته‌های ابریشمین مرطوب و چسبنده می‌باشند که گرده‌های نر از قسمت بالا به علت تکان خوردن یا وزش باد و یا سنگینی وزن خود بر روی آن می‌ریزد و به علت چسبندگی درهمان جا قرار گرفته یا سنگینی وزن خود بر روی آن می ریزد و به علت چسبندگی درهمان جا قرار گرفته دانه‌های بلال را بارور کرده و تشکیل دانه می‌دهند (شقاقی، 1388).
1-2-23-موارد استفاده از ذرت
دانه ذرت دارای سه بخش آندوسپرم، گیاهک و پریکارپ است. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین 8 تا 15 درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت زئین می‌باشد نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می‌کنند. میزان روغن دانه ذرت، 4 درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد. از گیاه ذرت استفاده‌های مختلفی می‌کنند. از آسیاب نمودن دانه ذرت، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه غذاهای مختلف بکارمی‌رود. از ساقه و برگهای ذرت در صنایع کاغذ و مقواسازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می‌کنند. از آرد ذرت در تولید چسب، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی، داروسازی، مرکب‌سازی و پلاستیک‌سازی استفاده می‌نمایند(خواجه پور،1379).به طور کلی، سهم ذرت در تامین غذای انسان، تغذیه دام و طیور و ماده اولیه جهت فراورده‌های صنعتی به صورت زیر است:

1. 1. غذای انسان 25-20 درصد

1. 1. غذای دام و طیور 75-70 درصد

1. 1. ماده اولیه جهت فراورده­های صنعتی 5 درصد

1-2-24-سطح زیر کشت و مقدار تولید
در بین محصولات زراعی، ذرت از لحاظ سطح زیر کشت، مقام سوم در دنیا را دارا می‌باشد (اشفته بیرگی و همکاران،2011). سطح زیر کشت ذرت در کشورهای بزرگ تولیدکننده جهان در سال 2002 برابر 139,659,000 هکتار می‌باشد. بزرگترین تولیدکننده ذرت در جهان آمریکا با 30,000,000 هکتار زیر کشت می‌باشد و چین با 23,474,000 هکتار زیر کشت مقام دوم دنیا را در اختیار دارد. مهمترین کشورهای صادرکننده ذرت در جهان، آمریکا، چین، آرژانتین و فرانسه می‌باشند که مجموعاً حدود 5/91% از کل صادرات جهانی این محصول را در اختیار دارند. کشورهای کره جنوبی و ژاپن از مهمترین واردکنندگان دانه ذرت محسوب می‌گردند. سطح زیر کشت ذرت در سال 1383، در ایران برابر 286 هزار هکتار اراضی زیر کشت و میزان تولید کل برابر یک میلیون و 940 هزار تن ذرت دانه‌ای می باشد. استان‌های فارس، خوزستان و کرمانشاه از نظر سطح زیر کشت و تولید در مقامهای اول تا سوم قرار دارند (امیرتیموری و چیذری،1386).
1-3 کود فسفات بارور 2
1-3-1عنصر فسفر و اهميت آن در تغذيه گياه
عنصر فسفر يكي از عناصر با وجودی که فسفر خاک‌های مختلف از 400 تا 1000 میلی‌گرم در کیلوگرم (ppm) گزارش شده است (ردریگوز ،1999)، ولی گیاهان می‌توانند اين عنصر را فقط به صورت آنيون‌هاي يك ظرفيتيH2PO4-1 يا دوظرفيتی2HPO4- جذب نمايند که در اغلب موارد غلظت آن در خاک بسیار پایین است.
1-3-2-علائم كمبود فسفر در گياهان
در پي واكنشهاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي گياه در برابر تنش كمبود فسفر، علائم مختلفي در اندامهاي گياه بروز مي‌كند، كه از اين طريق، گياه تحت تنش را مي‌توان شناسايي كرد. اگر مقدار يون فسفات در گياه كاهش پيدا كند، فعاليتهاي متابوليكي گيـاه و همچنين رشد آن، كاهش مي‌يابند. علائم كمبود فسفر در گياه به روشني علائم كمبود نيتروژن نمي‌باشد و تشخيص آنها كمي مشكلتر است. در بعضي موارد علائم كمبود فسفر و نيتروژن با هم شباهت نيز دارند. علت اين است كه اين دو عنصر در فعاليتهاي يكساني شركت مي‌كنند و هر دو نقش اساسي در متابوليسم گياهي دارند، به طوريكه كمبود هر يك باعث بر هم خوردن متابوليسم طبيعي گياه و ظهور علائم كمبود مي‌شود. در گياهان تحت تنش كمبود فسفر، رشد گيـاه مخصوصـاً در اندام‌هاي هـوايي كـاهش مي‌يابـد (فریدین و همكاران، 1989) و به علت كاهش شديدتر رشد در اندام‌هاي هوايي، نسبت ريشه به اندام‌هاي هوايي افزايش مي‌يابد (لفبور و گلاس 1982 ؛ دانلوپ و همكاران 1997). اين كـاهش در ميـزان رشد، تابع ميـزان فسفر موجود در محلول غذايي در دسترس گياه مي‌باشد (ناگانو و آشیهارا 1993 ؛ لفبور و همكاران 1990). تغيير رنگ برگ‌هاي گياهان تحت تنش كمبود فسفر به سبز تيره مايل به آبي، برنزي يا بنفش، به علت تشكيل آنتوسيانين‌ها، از مشخصات بارز تنـش كمبـود فسفر است. كمبـود فسفر بلوغ گيـاه را به تاخير مي‌اندازد و باعث كاهش ساخت تركيبات پروتئيني مي‌شود. در همين حال، قندها در اندام‌هاي رويشي گياه تجمع مي‌كنند و تـراكم بالاي قند در بافت برگ‌ها منجر به توليد آنتـوسيانين‌هايي مي‌شود كـه بـاعث تغيير رنگ بـرگ‌ها و انـدام‌هاي رويـشي مي‌بـاشنـد (میر و همكاران 1973). برگ‌ها نيز به صورت غير عادي در مي‌آيند و دمبرگ‌ها كوتـاه مي‌گردنـد (رائو وتری 1989). همچنين در حاشيه برگ‌ها آثار سوختگي ظاهر مي‌شود و بافت‌هاي اين ناحيه تخريب مي‌گردند. در زماني كه كمبود فسفر بسيار شديد باشد، در روي بـعضي برگ‌هاي پير نقطه‌هاي بافت مرده ديده مي‌شود (کاتز و همكاران 1986). گياه در تنش كمبود فسفر فقط به طور عمودي رشد مي‌كند و رشد ساقه‌هاي جانبي به دليل به خواب رفتن يا مرگ جوانه‌هاي جانبي كاهش مي‌يابد. ظهور شكوفه و جوانه برگي نيز در اين شرايط كاهش يافته و در نتيجه تعداد برگ‌ها، شاخه‌ها و محصول ميوه يا دانه گياه كاهش مي‌يابد. در جدول (2-1) برخي از علائم اختصاصي كمبود فسفر در گياهان مختلف ذكر شده است.
جدول (2-1) علائم كمبود فسفر در گياهان مختلف (والس 1961 ؛اسپرو 1964).

علائم كمبود فسفر