مؤلفه های فرعی این بعد عبارتند از: گرمی، گروه گرایی، قاطعیت، فعالیت، هیجان خواهی و هیجان های مثبت(گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

۳- تجربه پذیری: در تست NEO این عامل وسیع ترین بعد تحقیق می‌باشد. اشخاص تجربه گرا هم درباره دنیای درونی و هم درباره ی دنیای بیرونی کنجکاو هستند و زندگی آن ها از لحاظ تجربه غنی است و تمایل به پذیرش عقاید جدید و ارزش های غیر متعارف دارند و بیشتر و عمیق تر از اشخاص دیگر هیجان های مثبت و منفی را تجربه می‌کنند. این افراد به واسطه تجربه مایلند که مبتکر، تخیلی و جسور باشند (گروسی فرشی، ۱۳۸۰). این گونه افراد از هنر و طبیعت لذت می‌برند، در جستجوی اطلاعات درباره انسان و جهان هستند و برای حل مشکلات راه حل های جدید را جستجو می‌کنند. افرادی که در این بعد نمره پایینی کسب می‌کنند، تمایل به داشتن رفتار متعارف و حفظ دیدگاه خود دارند، تازه های آشناتر را ترجیح می‌دهند و پاسخ هایی عاطفی شان خیلی محدود است (اشتون^[۱۹۰] و همکاران ، ۲۰۰۴). هم چنین تجربه پذیری بیان گر تصور فعال، احساس زیبا پسندی، توجه به احساسات درونی، تنوع طبی، کنجکاوی ذهنی و استقلال در قضاوت است و با خلاقیت، عقل، فلسفه گرایی، استعداد، فرهیختگی، بذله گویی و خلاف عرف بودن در برابر مطیع و سربه راه بودن مشخص می شود (فاضلی، ۱۳۸۸).

صفات فرعی این بعد شامل تخیل، زیباپسندی، احساس ها، اعمال، عقاید و ارزش ها می‌باشد(گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

۴- توافق پذیری(سازگاری): همانند برون گرایی، توافق پذیری مقدمتاً بعدی از تمایلات بین فردی است. یک فرد سازگار اساساً نوع دوست است. او نسبت به دیگران همدردی کرده و تمایل دارد که به آن ها کمک کند و باور دارد که دیگران نیز متقابلاً کمک کننده هستند. در مقابل فرد ناسازگار، ستیزه جو، خودمدار و نسبت به دیگران شکاک بوده و هم چنین رقابت جو است تا همکاری کننده. ‌در مورد این بعد هم باید توجه داشت که هیچ یک از دو نقطه ابتدا و انتهای آن دارای مطلوبیت نیستند و لزوماًً ‌در مورد سلامت روانی فرد نیز مفید نمی باشند. نمره پایین سازگاری با حالات خود شیفتگی، ضد اجتماعی و حالات شخصیتی پارانوئید همراه بوده، در حالی که نمره بالا در این عامل با اختلال شخصیتی وابسته همراه است (اشتون و همکاران، ۲۰۰۴).

اعتماد، رک گویی، نوع دوستی، همراهی، تواضع و دل رحم بودن شش صفت تشکیل دهنده این بعد می‌باشند(گروسی فرشی،۱۳۸۰).

۵- وظیفه شناسی (با وجدانی): آخرین عامل از عامل های بزرگ شخصیتی، وظیفه شناسی می‌باشد. افراد با وجدان، هدفمند، با اراده و مصمم هستند. هم چنین سخت کوش، جاه طلب و پرانرژی بوده و در برابر مشکلات استقامت می‌کنند و دقیق هستند (فورتوناتو و فوری^[۱۹۱]، ۲۰۰۹). افراد مؤفق، موسیقیدانان بزرگ و ورزشکاران مشهور این صفات را در حد بالایی دارند. نمره بالا در وظیفه شناسی با مؤفقیت شغلی و تحصیلی همراه است. نمره پایین در این بعد موجب می شود که فرد از باریک بینی لازم، دقت، پاکیزگی زیاد و محتاط بودن اجتناب نماید. با وجدانی جنبه ای از آن چیزی است که «منش» نامیده می شود، افراد با نمره بالا در باوجدانی، دقیق، خوش قول، قابل اعتماد، سخت کوش ، متمایل به پیشرفت و مطمئن می‌باشند. اما افراد با نمره پایین در با وجدانی در به کارگیری اصول اخلاقی چندان دقیق نیستند و برای رسیدن به اهدافشان سست هستند (گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

صفات فرعی این بعد شامل کفایت، نظم و ترتیب، تلاش برای موفقیت، منضبط بودن، وظیفه شناسی و محتاط بودن در تصمیم گیری می‌باشد(گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

جدول ۲-۱: ویژگی های افراد با نمره بالا و پایین در هر یک از ابعاد شخصیتی (پروین، ۱ ۹۹۴؛ به نقل از رادپور، ۱۳۹۱).

نمره بالا

ابعاد/ ویژگی ها

نمره پایین

نگران، عصبی، هیجانی، ناایمن، بی کفایت،

خود بیمار انگاری

روان رنجورخویی(N)

سازگاری ‌در مقابل‌ ثبات هیجانی را می سنجد. افکار غیرواقعی، امیال افراطی و پاسخ های غیر انطباقی به هنگام رویارویی را شناسایی
می‌کند.

آرام، ایمن، رضایت از خود، پرطاقت

اجتماعی، فعال، پرحرف، جهت گیری نسبت به فرد، کمال گرا، مهربان،

خوش بین

برون گرایی(E)

مقدار و شدت تعامل بین فردی، سطح فعالیت، نیاز به تحرک و ظرفیت لذت بردن را می سنجد.

تودار، جدی، سرزنده نبودن، گوشه‎گیر، خجول، ساکت،

بی سرو صدا، وظیفه شناس.

کنجکاو، دارای علایق گسترده، خلاق، مبتکر، تخیل گرا، غیرسنتی.

تجربه پذیری(O)

جستجو گری فعال برای کسب تجربه، کاوش مواد ناآشنا.

علایق محدود، واقع بین، غیرهنری

دل رحم، با اعتماد، کمک کننده، با گذشت، ساده دل، رک گو، خوش خلق.

توافق پذیری(A)

کیفیت سازگاری بین فردی.

بدبین، گستاخ، دارای سوء ظن، رفتار غیردوستانه، کینه توز، سنگدل، بدخلق، ‌دغل‌کار،

عدم همیاری نسبت به دیگران

با ثبات، سخت کوش، منظم، خوش قول، وقت شناس، درستکار، بلند همت، مرتب، دقیق،

دارای پشتکار.

وظیفه شناسی©

بی هدف، غیرقابل اعتماد، تنبل، بی دقت، سهل انگار،

ضعیف النفس، خوش گذران

۲-۲-۱۲-۴-۶- نظریه ابن سینا

ابن سینا در بحث خود از شخصیت، دو مسئله کلی را مطرح می‌کند. یکی از این مسائل، جنبه توصیف شخصیت است و به علت ها و سبب های رفتاری کاری ندارد. دیگری، بررسی عوامل علّی و سببی است که وی کوشش دارد تا علت های زیربنایی حالت ها و رفتار و اختلاف بین آن ها را تحلیل کند. به طور کلی، دو بعد شخصیت از نظر ابن سینا عبارت است از :

1. 1. جنبه‌های توصیفی شخصیت: در واقع، نظریه ابن سینا درباره نفس، هسته نظریه شخصیت او را تشکیل می‌دهد. ابن سینا همچون دیگر فلاسفه به اثبات هستی نفس و تعریف آن پرداخته و سپس تجّرد و جسمانی نبودن و نیز وحدت نفس را به تفصیل بیان ‌کرده‌است. از نظر روان شناختی، اصطلاح نفس در نظام ابن سینا، به جنبه‌های توصیفی شخصیت اشاره دارد.