به یک سری از کارهای اخلاقی، به لحاظ این که خوب هستند، عقل و عقلاء با این گونه کارها مأنوس بوده، آن ها را می شناسند و خوبی آن ها را درک می کنند، مفهوم ( معروف) اطلاق می شود؛ زیرا ، عقل کارهایی را می خواهد و دنبال می کند که وی را به سعادت برساند. برعکس، کارهایی را که در تأمین سعادت انسان و تحصیل رستگاری وی، نقش منفی دارند، مورد توجّه و خواسته عقل نیستند و بدین لحاظ به این نوع کارها ( منکر)گفته می شود، یعنی: ما ینکره العقل فهو ( منکر ). (مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج ۱، ص ۵۳ ) .
امر به معروف و نهی از منکر از والاترین و شریف ترین واجبات هستند، و به وسیله ی این دو واجب، دیگر واجبات بر پا می شود. وجوب آن دو از ضروریات دین، و منکر وجوب آن در صورت توجّه به لوازم انکار خود و پذیرش آن، کافر خواهد بود . ( امام خمینی، امر به معروف و نهی از منکر ، ص ۳ )
که در قرآن و روایات شریفه بر این دو فریضه تحریض و ترغیب فراوانی با تعابیر مختلف شده است:
۲ . ۶ . ۱ . کوتاهی دیگران در انجام مسئولیت خود نسبت به هوی پرستان در قرآن:
خداوند متعال می فرمایند: وَ لتَکُن مِنکُم اُمَّهٌ یَدعونَ اِلی الخَیرِ وَ یَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَ یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ وَ اُولئِکَ هُمُ المُفلِحونَ . ( آل عمران ( ۳ ) : ۱۰۴ ) .
باید از میان شما گروهی باشند که [ تربیت لازم را ببیند و قرآن و سنّت و احکام شریعت را بیاموزند و مردمان را ] دعوت به نیکی کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند، و آنان خود رستگارند.
این آیه به دنبال آیه اعتصام نشان می دهد که دعوت به خیر و امر به معروف در اتّحاد مسلمین و چنگ زدن به دین خدا دخالت تمام دارد. بعضی ها گفته اند : مِن در ( مِنکم) برای بیان است یعنی شما چنین امّتی باشید، در این صورت امر به معروف وظیفه عموم است ولی اکثریّت آن را تبعیض گرفته اند. ظاهر آن است که ( مِن ) برای تبعیض است و این امر به معروف، غیر از امر به معروف عمومی است بلکه این، گروهی است که از طرف حکومت برای ارشاد و پاک نگه داشتن جامعه قیام می کنند تا در کارها نظارت کنند کارِ آن گروه این است که اوّل، با تعلیم احکام دینی مردم را دعوت به خیر کنند. دوم، اگر دیدند که مردم کارهای نیک اعم از واجب و مستحب را نمی کنند و یا کارهای بد مرتکب می شوند آن ها را امر و نهی کنند. این گروه تحت نظارت، حتّی به زدن و زخمی کردن گناهکاران نیز اجازه دارند. آن ها چیزی جز رستگار نیستند و شاید منظور فلاح کامل باشد. (قرشی، احسن الحدیث، ج ۲ ، صص ۱۵۲ ـ ۱۵۳ ) .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ونیز در آیه بعد می فرمایند: وَ لا تکونوا کَالَّذینَ تَفرَّقوا وَ اختَلَفوا مِن بَعدِ ما جاءَ هُمُ البیِّناتُ وَ اولئکَ لَهُم عذابٌ عظیم . آل عمران( ۳): ۱۰۵ .
و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند؛ پس از آن که نشانه های روشن به آنان رسید. و آن ها عذاب عظیمی دارند.
جریان اهل کتاب که با همه ی توصیه های خدا، اتّحاد و یگانگی را از دست دادند، به عنوان مثال یاد شده که مسلمانان چنان نباشند، ولی پس از رسول خدا (ص) آن چنان در نفاق و تفرقه پیش رفتند که دست اهل کتاب را از پشت بستند تا اسلام عزیز، اسلام کوبنده ی تبعیض، اسیر خلفای غاصب و سلاطین بنی امیّه و بنی عباس شد. و در المیزان هم آمده است : تفرق راجع به جداشدن افراد از همدیگر و اختلاف، مربوط به ادیان و فرقه هایی است که به وجود آوردند و هریک آن دیگری را تکفیر می کرد. یعنی: اول از هم جدا شدند سپس اختلاف آراء به وجود آمد و مذاهب پیدا شدند. « اولئک لهم عذاب عظیم » راجع به دنیا و آخرت هر دو باشد. ( همان، ص ۱۵۴) .
لازمه ترک فریضه مذکور زمینه ساز اختلاف و تفرقه حتّی در بین مسلمانان و هوی پرستی در جامعه می شود.
امر به معروف و نهی از منکر از واجباتی هستند که مردم باید انجام دهند و هوی پرستان کارهایی را انجام می دهند که مردم هیچ گونه عکس العملی نسبت به آنان نشان نمی دهند و این کوتاهی کردن در مسئولیّت خود هستند و آن ها بیشتر تشویق به این کار می شوند به خاطر همین گروهی در میان جامعه هستند که مسئولیّت امر به معروف و نهی از منکر را بر عهده دارند که آن ها را دعوت به خیر و نیکی کند.
در تفسیر نور نیز آمده است: که امر به معروف و نهی از منکر، به دو صورت انجام می شود: ۱ . به عنوان وظیفه ای عمومی و همگانی که هر کس به مقدار توانایی خود باید به آن اقدام نماید. ۲ . وظیفه ای که یک گروه سازمان یافته و منسجم آن را به عهده دارد و با قدرت، آن را پی می گیرد. چنان که اگر راننده ای در خیابان خلاف کند، هم سایر رانندگان با چراغ و بوق به او اعتراض می کنند و هم پلیس راهنمایی برای برخورد قاطع با متخلّف وارد صحنه می شود . و نیز به نکته هایی اشاره کرده است، ۱٫ دعوت کننده ی به خیر و معروف باید اسلام شناس ، مردم شناس و شیوه شناس باشد . لذا بعضی از امّت این وظیفه را به عهده دارند، نه همه ی آن ها . ۲ . دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر ، باید به صورت دائمی باشد، نه موسمی و موقّتی . ۳ . امر به معروف، اگر راه معروف ها باز شود، زمینه برای منکر کم می گردد. ( قرائتی، تفسیر نور، ج ۲، صص ۱۲۵ ـ ۱۲۶ ) .
و نیز می فرمایند : اُدعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَ المَوعِظَهِ الحَسَنَهِ وَ …… ( نحل (۱۶ ) : ۱۲۵ ) .
با حکمت واندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما ؛ و با آن ها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن ….. .
از پیامبر نقل شده که فرموده است: « خدای متعال دشمن دارد مؤمن ضعیفی را که دین ندارد، پرسیده شد مؤمن ضعیفی که دین ندارد چه کسی است ؟ فرمود : کسی که نهی از منکر نمی کند. » ( امام خمینی، امر به معروف و نهی از منکر، ص ۴، به نقل از مدرک پیشین ص ۳۹۷، حدیث ۱۳ ) .
و دلیل سعی و دقّت رسول خدا ( ص ) در رابطه با پرهیز از پیروان هوی و هوس و عدم خوش رویی با آنان تا شاید راه پشیمانی را در پیش گیرند و به خود آیند در همین موضوع است.
و آیاتی نظیر ۱۰۴ آل عمران، ۴۱ حج، ۱۷ لقمان، ۱۵۷ و ۱۹۹ اعراف و … مربوط به این موضوع می باشند.
علّت کوتاهی و مسامحه کردن در امر به معروف و نهی از منکر یا ضعف نفس است یا طمع مالی و آن، از جمله مهلکات و ضرر آن عام و فساد آن تام است اگر چه بساط امر به معروف و نهی از منکر پیچیده شود و اساس آن بر چیده شود آیات نبوّت از میان مردم برطرف و احکام دین و ملّت ضایع و تلف می گردد و جهل و نادانی، عالم را فرا می گیرد و ضلالت و گمراهی ظاهر می شود و آثار شریعت ربّ العالمین فراموش و چراغ آیین سیّدالمرسلین خاموش، فتنه و فساد شایع و ولایات آن ها نابود و ضایع می گردند پس اگر کسی همّت بر این امر خطیر نداشته باشد و این کار عظیم را سهل انگارد، امر مردم فاسد می گردد و مردم به لهو و لعب مشغول و به هوا و هوس گرفتار و خودسر می شوند یاد خدا و فکر روز جزاء را فراموش و از باده ی معاصی هست و مدهوش می گردند. ( نراقی، معراج السعاده، ص ۳۸۹ ) .
بدیهی است با این شیوه که دستگاه جبّار در پیش گرفته اگر مسلمین غفلت کنند و مراقبت شدید نکنند و کوشش در دفاع از حریم قرآن کریم و اسلام نکنند زمانی نگذرد که خدای نخواسته دستگاه ناپاک و عمال اجنبی از احکام ضروری اسلام تجاوز کرده به اساس اسلام مقدس ضربه وارد خواهند کرد. ( امام خمینی ، امر به معروف و نهی از منکر ، ص ۲۰ ) .
۲ . ۶ . ۲ . کوتاهی دیگران در انجام مسئولیت خود نسبت به هوی پرستان در نهج البلاغه :
« لا تَترُکوا الأَمرَ بِالمَعروفِ وَ النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ فَیُوَلَّی عَلیکُم شِرارُکُم، ثُمَّ تَدعونَ فَلا یُستَجابُ لکم.» (صبحی صالح، نهج البلاغه، نامه ۴۷، ص۴۲۲)
« امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که بدی های شما بر شما مسلّط می گردند، آنگاه هر چه خدا را بخوانید جواب ندهد! . » ( دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، ص ۳۹۹)
نهی از ترک امر به معروف و نهی از منکر، که این خود به معنی دستور به انجام آن ها است. و به دلیل پیامد بد آن، و فراهم آمدن زمینه ی تسلّط اشرار بر آن ها، و قبول نشدن دعایشان، آنان را از ترک این دو فریضه برحذر داشته است و دلیل فراهم آمدن چنین زمینه ای این است که اگر جامعه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کند این امر باعث بروز منکر و کاستی معروف از طبیعت افراد بدکردار شده و زمینه ی تسلّط و غلبه ی آنان و زمامداری تبهکاران فراهم می آید. (ابن میثم بحرانی، شرح نهج البلاغه، نامه ۴۶، ج ۵، ص ۲۰۶) .
پس خداوند در قرآن کریم ، بهترین ویژگی امّت اسلامی را انجام امر به معروف و نهی از منکر دانسته است. ترک این دو وظیفه ( امر به معروف ونهی از منکر )، سبب نابودی نعمت های الهی می گردد. اگر دیگران در انجام مسئولیّت خود نسبت به هواپرستان کوتاهی کنند باعث می شود که او نسبت به کارهایش علاقه مند شود و هواپرستی همه ی وجود او را فرا گیرد و باعث نابودی او شود.
۲ . ۷ . قانون شکنی
یکی از عوامل هوی پرستی، قانون شکنی است .
ریشه ی کلمه ی قانون، یونانی است که از راه زبان سریانی وارد زبان عرب شده است و در اصل به معنی ” خط کش ” به کار رفته و بعد به معنی ” قاعده ” برگشته و امروز در زبان های اروپایی به معنی شریعت کلیسائی استعمال می گردد .
قانون در لغت عرب مقیاس و معیار هر چیزی را گویند که به تعبیر کلّی تر در آمده و به هر قاعده ی کلّی الزامی اطلاق شده است. کلمه ی شرع به معنی قانون نیز به کار رفته است و گویند شرایع اسلام یعنی قوانین اسلام و دانشمندان اصول کلمه ی حکم را به معنی قانون شرعی و کلمه ی حاکم را به معنی شارع استعمال می گردد. (صبحی محمصانی، ترجمه ی اسماعیل گلستانی، فلسفه ی قانون گذاری در اسلام، صص ۱۲ ـ ۱۳ ) .
۲ . ۷ . ۱ . قانون شکنی در قرآن :
جامعه مدنی، به هر معنی که باشد، بی تردید ، قانون، قانونمندی، قانون گرائی و امثال این مفاهیم در آن نقش محوری دارد. جوامع غربی علی رغم همه حرف ها، موفّق شده اند که مردمشان را قانون گرا و دولت ها را مجری قانون سازند. ولی جامعه ما از بی قانونی و تعدّی نسبت به قانون رنج می برد. و جالب این است که به جائی رسیده ایم که حتّی خود قانون شکنان نیز احساس کرده اند که دود بی قانونی به چشم آنان رفته و اشک آنان را جاری ساخته است. و در این جا به یک نکته ای اشاره می کنیم و آن این است که میان احساس گریز از قانون از یک سو و هرج ومرج در روند قانون گذاری از سوی دیگر رابطه تنگاتنگ وجود دارد. در جامعه ای که، قانون گذاری از روند صحیح برخوردار نباشد، و یا قانون فاقد محتوای عقلانی باشد می توان گفت، در آن جامعه قانون وجود ندارد و در این صورت انتظار داشتن از مردم نسبت به گرایش به اجرای قانون ، فاقد وجهه عقلانی است . ( محقق داماد ، به کوشش علی دهباشی ، دین و فلسفه و قانون ، ۱۳۷۸ ، ص ۲۳۵ ) .
اسلام به عنوان کامل ترین و جامع ترین دین، دارای قانونی مدوّن می باشد که در قالب قرآن و سنّت از طرف خداوند و پیامبر ( ص ) و امامان معصوم ( ع ) به مردم ابلاغ گردیده است و خداوند متعال وظیفه تفسیر و تبیین و اجرای احکامش را بر عهده رسول خدا (ص) و ائمّه (ع) قرار داده است . این امر مهم در روز عید غدیر خم، به وسیله پیامبرش (ص) ابلاغ نموده است و بدین وسیله دین خود را کامل گردانید و تأکید کرد که اسلام بدون ولایت مورد نظر و رضایت الهی نیست .
وَ اللهُ یُریدُ اَن یَتوبَ عَلیکُم وَ یُریدُ الَّذینَ یَتَّبِعونَ الشَّهواتِ اَن تَمیلوا مَیلاً عظیماً ؛ یُریدُاللهُ اَن یُخَفِّفَ عَنکُم وَ خُلِقَ الاِنسانُ ضَعیفاً . نساء( ۴) : ۲۷ . ۲۸ . خدا می خواهد شما را ببخشد؛ امّا آن ها که پیرو شهوات هستند، می خواهند شما به کلّی منحرف شوید؛ خدا می خواهد کار را بر شما سبک کند؛ و انسان، ضعیف آفریده شده است .
این چیزی است که خدا می خواهد ( خدا می خواهد توبه شما را بپذیرد)، امّا گمراهان که از هوای نفس خود پیروی می کنند و بی هیچ حکمت و دانشی دستخوش شهوات خویشند و به تجارب پیشینیان نمی نگرند تا از آن عبرت گیرند و پند بیاموزند در طریق دیگر گام می زنند و چیز دیگر می خواهند. می خواهند که آدمیان از طریق مستقیم به چپ منحرف شوند و از مقصد و مقصود خدایی دور شوند. (مدرسی، تفسیر هدایت، ج۲، ص ۵۶)
در این آیه خداوند به مؤمنان درباره ی نفوذ آراء و اندیشه های انحرافی هوی پرستان میان مؤمنان هشدار می دهد . و این که انحراف از محدوده ی احکام و قوانین الهی خواست همیشگی هوی پرستان می باشد . (رفسنجانی، فرهنگ قرآن، ج۳۱ ، ص ۳۲۴)
در آیه ۲۸ سوره نساء به امتیازات قانون گذاری اسلامی اشاره کرده است: الف: قانونی است واضح و روشن . ب: قانونی وضع شده با توجّه بسیار به تجارب تاریخی . ج: انسان را تربیت می کند و او را از منفی بافی هایش رهایی می بخشد د: قانونی است متین و دور از انحراف. ه : قانونی است واقع گرا که در آن ناتوانی انسان در نظر گرفته شده است . ( مدرسی، تفسیر هدایت، ج۲ ، ص۵۷)
وَ سئَلهُم عَنِ القَریهِ الَّتی کانت حاضِرَهَ البحرِ اِذ یَعدونَ فِی السَّبتِ اِذ تَأتیهِم حیتانُهُم یَومَ سَبتِهِم شُرَّعاً وَ یَومَ لا یَسبِتونَ لاتَأتیهِم کذلِکَ نَبلوهُم بِما کانوا یَفسُقونَ . اعراف(۷) : ۱۶۳ . و از آن ها درباره ی شهری که در ساحل دریا بود بپرس؛ زمانی که آن ها در روز های شنبه، تجاوز خدا می کردند؛ همان هنگام که ماهیانشان، روز شنبه آشکار می شدند؛ امّا در غیر روز شنبه، به سراغ آن ها نمی آمدند، این چنین آن ها را به چیزی آزمایش کردیم که نافرمانی می کردند.
خداوند متعال برای بیان نمونه ای از ستم بر خود، داستان روز شنبه و صید ماهی را می آورد. خدا به بنی اسرائیل فرمان داد که در روز شنبه صید ماهی نکنند و این برای تنظیم زندگی اجتماعی آنان و استراحتشان بود . دیگر آن که در هر هفته یک روز دست از کار بکشند و به عبادت بپردازند . ولی آزمندی آنان را به شکستن حدود خدا واداشت و در روز شنبه که ماهیان بر روی آب ظاهر می شدند به صید ماهی پرداختند. چون در روزهای دیگر ماهی ها آشکار نمی شدند و این امتحانی بود از جانب خدا تا بنی اسرائیل به مقدار ضعف خود در برابر امیال خود آشنا شوند . وقتی کسی مرتکب فسقی در نهان شود و چهره ی منافق به خود بگیرد خدای تعالی او را گرفتار امتحانی سخت خواهد نمود . پس موقعیتی برای او پیش می آید که نمی تواند جلو هوس رانی خود را بگیرد و در یک لحظه آن چه را مدت ها پنهان کرده بود آشکار خواهد ساخت. (مدرسی، تفسیر هدایت، ج۳، صص ۴۰۶ـ ۴۰۷ ) .
وجود قانون در هر جامعه ای ضروری است چون باعث جلوگیری از هرج و مرج و ایجاد نظم می گردد امّا قانون شکنی که نشأت گرفته از هوی پرستی می باشد باعث هرج و مرج و رواج کارهای باطل در جامعه می شود که این موافق با هوای نفس است .
امّا این قانون مدوّن الهی در سقیفه بنی ساعده شکسته شد و مقدّمه مهجوریت قرآن و اهل بیت ( ع ) فراهم گردید . و این قانون شکنی ها ، زمینه را برای هوس بازی ها فراهم کرد .
۲ . ۷ . ۲ . قانون شکنی در نهج البلاغه :
وجود قانون از دیدگاه عقل و عقلاء ضرورتی انکار ناپذیر است و بدون قانون، هرج و مرج به وجود خواهد آمد، و از طرفی احترام به قانون نیز از دیدگاه عقل و عقلاء امری واجب و لازم است، زیرا قانون شکنی در هر مذهب و هر کشور و هر شهری باعث می شود که هر کس طبق عقیده و میل خود عمل کند. و در نتیجه تصمیمات عقلانی جای خود را به هواهای نفسانی خواهد داد، و عقل و نفس در هم آمیخته شده و چنین کشور و شهری دچار بی نظمی و اخلال در زندگی فردی و اجتماعی می شوند و به همین جهت حضرت امام خمینی ( قدس الله نفسه الزکیه )، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اوّلین فرصت، شورای انقلاب را تشکیل دادند و مقدّمات تدوین قانون اساسی فراهم گردید و پس از مدّتی کوتاه، مجلس شورای اسلامی که محلّ قانون گذاری است شکل گرفت و پس از آن نیز مکرّراً بر اجرای قانون تأکید ورزیدند و حتّی تخلّف از قانون را حرام شرعی اعلام نمودند . ایشان در وصیّت نامه سیاسی ـ الهی خود نیز با تأکید بر مترقی بودن احکام اسلام، حفظ جمهوری اسلامی را که مجموعه ای از قوانینی است که از مکتب مترقی اسلام سرچشمه گرفته، واجب شمردند . ( خمینی ( امام ) ، صحیفه انقلاب وصیّت نامه سیاسی ـ الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی ، صص ۷ ــ ۸ ) .
امام علی ( علیه السّلام ) در برخی از خطبه های نهج البلاغه، ضمن بیان هدف از ارسال رسل و انزال کتب، به رسول خدا ( ص ) به طور خاص اشاره نموده و اسلام را کامل ترین دین شمرده و می فرمایند:
« إلی أن بعث اللهُ محمداً رسول الله (ص) …. وَ اَهواءُ مُنتَشِرَهٌ ، ….. وَ أکرَمَهُ عن دارِ الدّنیا ….. » . ( صبحی صالح ، نهج البلاغه ، خطبه ۱ ، ص ۴۴ ) .
« تا این که خدای سبحان ، برای وفای به وعده ی خود ، و کامل گردانیدن دوران نبوّت ، حضرت محمّد (ص) را مبعوث کرد ، پیامبری که از همه ی پیامبران ، پیمان پذیرش نبوّت او را گرفته بود …. » . ( دشتی ، محمد ، ترجمه نهج البلاغه ، ص ۲۵ ) .
« ارسله بالدّین ِ المشهور ِ ، وَ العَلَمِ المأثورِ ، وَ النّورِ السّاطِعِ ، وَ الضِّیاءِ اللّامِعِ ، وَالأمرِ الصّادعِ ، إزاحَهً لِلشبُهاتِ وَ احتِجاجاً بالبَیِّناتِ وَ تحذیراً بالایاتِ وَ تخویفاً بالمثُلاتِ » . ( صبحی صالح ، نهج البلاغه ، خطبه ۲، ص ۴۶ ) .
« خداوند او را با دینی آشکار و نشانه ای پایدار و قرآنی نوشته شده و استوار و نوری درخشان و چراغی تابان و فرمانی آشکار کننده فرستاد تا شک و تردیدها را نابود سازد و با دلائل روشن استدلال کند و با آیات الهی مردم را پرهیز دهد و از کیفر های الهی بترساند » . ( دشتی ، محمد ، ترجمه نهج البلاغه ، ص ۲۷ ) .
پس با توجّه به خطبه های فوق، اسلام به عنوان کامل ترین دین، بهترین قانون را دارد .
امام علی ( علیه السّلام ) در ” خطبه ۲۱۶ ” می فرمایند : « وَ اعظم ما افترض َ مِن تلک الحقوق ِ حقُّ الوالی …. وَ إذا غَلَبَتِ الرّعِیَّهُ ….. وَالیها …. فَعُمِلَ بِالهوی وَ عُطِّلَتِ الأحکامُ …. » . (صبحی صالح ، نهج البلاغه ، ص ۳۳۳ ) .
« و حقّی بر کسی واجب نمی شود مگر همانند آن را انجام دهد و در میان حقوق الهی ، بزرگ ترین حق ، حقّ رهبر بر مردم و حقّ مردم بر رهبر است …. هواپرستی فراوان ، احکام دین تعطیل ، و بیماری های دل فراوان شود » . ( دشتی ، محمد ، ترجمه نهج البلاغه ، ص ۳۱۵ ) .
زمانی که هوی و هوس ، مبنای عمل قرار گیرد ، فضای جامعه به نحوی می شود که از تباهی کشیده شدن حق ، هر چند بزرگ باشد ، و عمل به باطل ، گرچه چشمگیر ، کسی احساس خطر و ترس و وحشت نمی کند . زیرا در چنین فضایی حقوق زیادی تعطیل گشته و کارهای باطل بسیاری عمل شده است که موافق هوای نفس است . (هاشمی خویی ، منهاج البراعه ، خطبه ۲۱۵ ، ج ۱۴ ، ص ۱۲۸ ) .

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...