همگنی جامعه در قانون تقسیمات

در قانون تقسیمات کشوری همگنی جامعه تحت عنوان همنوایی اجتماعی، فرهنگی، قومی و سرزمینی تعریف شده است.

شاخص دسترسی و فاصله

توزیع خدمات در درون یک جامعه معمولا براساس مرکزیت هندسی نقاطی در نظر گرفته می­شوند که مردم دسترسی بیشتری به آن داشته باشند، شاخص دسترسی با فاصله دارای همبستگی منفی هستند.

حوزه نفوذ مکان های مرکزی

نقطه یا مکان مرکزی به مکانی اطلاق می­ شود که کالاها و خدمات را در اختیار نواحی فراتر از حول و حوش خود قرار می­دهد، برای تعیین مرکزیت مناطق که یکی از شاخص­ های اصلی در تقسیمات کشوری به شمار می­رود، مدل­های چندی همانند: فاصله استاندارد، تحلیل نزدیک­ترین همسایگی و مجموع حداقل

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عوامل جغرافیایی- سیاسی، امنیتی و راهبردی

شکل حکومت و نوع رژیم سیاسی

بین تقسیم سرزمین در یک کشور با تمرکز قدرت در حکومت یک رابطه متقابل وجود دارد و کشوری که فضاهای جغرافیایی خود را به اجزای کوچک­تر تقسیم می­ کند، به نحوی از تمرکز تصمیم ­گیری­ها و نظارت کاسته و اختیارات مسئولین محلی را افزایش می دهند، شکل حکومت (بسیط و متمرکز) در دوران معاصر مهم­ترین عامل شکل­دهنده و تاثیر­گذار بر الگوی تقسیمات کشوری است.

اقلیت­های اکولوژیکی

وجود بحران تشتت فضائی، سیاسی و اجتماعی در کشور و مشخصاً وجود نیروهای واگرا (اقلیت­های اکولوژیکی) در کشور یکی از عوامل شکل­ گیری حکومت متمرکز بوده است.

ویژگی­های طبیعی سرزمین

در دوره معاصر با پیشرفت تکنولوژی و گسترش وسایل ارتباطی از اهمیت آن در شکل­دهی به الگوی تقسیمات کشوری کاسته شده است، با این وجود در دوره معاصر نیز ویژگی­های طبیعی سرزمین و توزیع نامتعادل بنیادهای زیستی و همچنین وجود عوارض طبیعی گسترده، شکل کالبدی تقسیمات کشوری را تحت تأثیر قرار داده است.

ملاحظات راهبردی و ویژگی­های فضاهای پیرامونی کشور

عوامل فضای بیرونی که به نحوی باعث تغییر مرزهای سیاسی- اداری واحدهای درون کشوری ایجاد و ارتقاء آن­ها شده است می­توان به میزان اختیارات واحدهای سیاسی- اداری کشورهای همسایه، طول مرزهای بین المللی واحدهای تقسیمات کشوری، ، اقلیت­های قومی- مذهبی کشورهای همسایه و پیوند آن­ها با اقوام داخل کشور، تعداد واحدهای اداری- سیاسی مناطق مرزی، مسائل نظامی، امنیتی و به طور کلی جغرافیای سیاسی منطقه اشاره کرد.

عوامل غیر رسمی

–

شامل آن دسته از افراد، گروه­ ها و لابی­ها در ساختار حکومت می­باشد که با نفوذ و قدرتی که در اختیار دارند بدون توجه به شاخص­ های قانونی و علمی باعث شکل­ گیری یا ارتقا یک واحد سیاسی- اداری می­شوند.

منبع: کریمی­پور، ۱۳۸۱؛ احمدی­پور، ۱۳۸۰؛ پاپلی یزدی و رجبی سناجردی، ۱۳۸۲؛ علی­محمدی و دیگران، ۱۳۸۷؛ اخباری و یدالهی، ۱۳۸۴؛ اعظمی و دبیری، ۱۳۹۰؛ حافظ نیا و کاویانی راد، ۱۳۸۳٫
۲-۴-۳- تأثیرات تقسیمات کشوری بر ساختار فضایی- کالبدی شهر
امروزه در کنار عوامل سنتی از جمله عوامل جغرافیایی- اقتصادی- اجتماعی، نظام مبادله­ای و بهره­کشی بین شهر و روستا، عوامل ثانوی رشد سریع یک شهر مانند پایتخت شدن یا مرکز ایالت شدن یک شهر(اعتماد و دیگران، ۱۳۸۸: ۱۵۰)، نیروهای جدیدی به سازماندهی شهرها و تحول نظام شبکه شهری کشور می پردازند (یارمحمدی، ۱۳۹۱: ۳۴). در تاریخ پرفراز و نشیب ایران، حکومت و دولت، به عنوان مهم­ترین عوامل سیاسی، پیوسته موثرترین نقش را در تحولات و دگرگونی ساخت و سازهای فضایی از جمله شهرها داشته اند (علی­اکبری و فرجی دارالبخانی، ۱۳۸۵: ۱۶۱).
تحولات ناشی از تغییر جایگاه شهر در نظام تقسیمات کشوری که بر کالبد شهر جلوه می­ کند عبارتند از جذب بودجه و اعتبارات عمرانی، گسترش ساختار دولتی و افزایش کارکنان دولت، افزایش مهاجرت­ها به شهر، افزایش قیمت زمین و بورس بازی، رونق بازار مسکن (رهنمایی، ۱۳۸۸: ۱۵۸).
۲-۵- تجربیات جهانی
کشورهای اروپایی نخستین گروهی بودند که پیش از بقیه کشورها با افزایش جمعیت مواجه شده و برای ساماندهی آن چاره­اندیشی کردند. در واقع دهه ۱۹۵۰ آغاز ظهور چنین مشکلات و مسائلی برای اروپا و جستجو برای تعیین استراتژی­ های مقابله با آن و تدوین چارچوب­های نظری آن بود. موج این جریان با وقفه­ای در حدود یک تا دو دهه، به کشورهای دیگر رسید که آسیا، شمال افریقا، امریکای لاتین در این گروه­ رده­بندی می­شوند.
در ذیل به برخی از تجربیات کشورهای خارجی اشاره می­کنیم:
جدول ۲-۱۳ سیاست‌ها و تجارب کشورها در برابر عدم تعادل شبکه‌شهری

کشورها

سیاست­ها و تجارب