سود عملیاتی
= نسبت سود عملیاتی به فروش
فروش خالص
ایجاد و ساماندهی بازارهای خارج از بورس یکی از تکالیف قانون بازار اوراق بهادار است. ورود شرکت ها به بازار سرمایه در کشور مستلزم ایجاد بستر شفافیت سازی عملکرد حسابرسی آن شرکت ها توسط تیم حسابداری آنان و نیز می باشد. این حسابرسی عملکرد خود نشان دهنده یک ارزیابی دقیق و حسابرسی شده از توانمندی مالی و اقتصادی آنها و ضرورت معرفی شان در سطح اقتصاد ملی است. شرکت هایی که سهام آنها در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می گیرد، از درجه اعتبار بالاتر برخوردارند. مهم ترین وظیفه ملموس در این میان تعیین سبک ها و شیوه های نوین ارزیابی و حسابرسی عملکرد منطبق بر ماهیت کار و فعالیت این شرکت ها در فرا بورس ایران است. به این منظور الگو ها و مدل های مختلفی به منظور حسابرسی عملکرد و عملیاتی در شرکت های فرا بورس ارائه گردیده اند (Bobby Davis 2003).
در این مدل ها، تغییرات در سود و قیمت سهام عناصری تأثیرگذار در ارزیابی وضعیت شرکتها و مدیران و به تبع آن بر تصمیمات سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه موثر می باشند. همچنین تعیین اولیه قیمت جهت پذیرش شرکت در فرا بورس و برنامه ریزی داخلی و کنترل شرکت عناصر و موضوعاتی هستند که مورد توجه مدیران شرکتهای فرابورس قرار می گیرد. عناصر و گروه های فوق و دلایل و اهداف آنها گواه بر اهمیت پژوهش داشته و ارتباط مستقیم با آن دارد (Baker 2005).
تاکنون پژوهش هایی در زمینه بررسی بررسی مدل های حسابرسی عملکرد و عملیاتی در شرکت های فرا بورس در سراسر دنیا صورت گرفته است. نتایج نشان داده است تاکنون در داخل کشور پژوهش خاصی رد زمینه فوق ملاحظه نشده است. در این بخش به نتایج بخشی از این پژوهشات خارجی اشاره شده است.
۱- Penman در سال ۱۹۹۶ در پژوهشی تحت عنوان”همبستگی بین P/E و P/B و ارزشیابی رشد” که در “مجله پژوهشات حسابداری” به چاپ رسید، اثبات کرد که P/B به RI آتی و رشد مورد انتظار ارزش دفتری مرتبط است. همچنین اثبات کرد که P/E هم به توان سود دهی جاری و هم آتی بستگی دارد.
۲- در سال ۲۰۰۰،Robert F.Halsey[47] از دانشکده ²بابسون² در مقاله ای با عنوان “کاربرد مدل RI در آموزش و یادگیری تجزیه و تحلیل نسبتها” که در “مجله دانش حسابداری” منتشر شد، با هدف بکارگیری مدل RI در تفسیر و توضیح ROE ,P/B ,P/E با اجرای پژوهش Penmanدر Nordstrom.Inc نتایج زیر را استخراج نمود:
شرکتهایی که P/B و P/E بالا دارند، شرکتهایی با RI مورد انتظار مثبت بوده و انتظار میرود که سود خالص آنها از سطح جاری بالاتر رود، اینها شرکتهایی با عملکرد بالا (در حال رشد) می باشند.
شرکتهایی که P/B و P/Eپایین دارند، شرکتهایی با RI مورد انتظار منفی بوده و سود آتی آنها از سطح جاری پایین تراست، این شرکتها با مشکلات جدی مواجه می شوند طوریکه انتظار نمیرود که سرمایه گذاری آنها بازدهی بیشتر از هزینه سرمایه داشته باشد.
شرکتهایی که P/B بالا و P/E پایین دارند، شرکتهایی با RI مورد انتظار مثبت بوده و سود آتی آنها از سطح جاری پایین تراست، این شرکتها هنوز سرمایه گذاری مولد دارند یعنی NPV مثبت دارند اما در حالت نزولی قرار دارند.
شرکتهایی که P/B پایین و P/E بالا دارند، شرکتهایی با RI مورد انتظار منفی بوده و توانایی ایجاد NPV مثبت را برای فرصتهای سرمایه گذاری ندارند اما انتظار میرود که توان سوددهی آتی سود آنها از سطح جاری بالاتر باشد، اینها شرکتهایی هستند که عملیات خود را بهبود می بخشند اما هنوز مشکلات عملیاتی آنها حل نشده است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۳- ²Qiang Cheng² درسال ۲۰۰۵ در دانشگاه British Columbia پژوهشی تحت عنوان “عوامل تعیین کننده RI” را انجام داد که در مجله “بررسیهای حسابداری” منتشرشد. در این مقاله با تحلیل و بررسی تأثیر پروسه های ارزش زایی و ثبت ارزش بر ROE غیر عادی، عوامل سود مازاد (RI) که با BV ارزیابی می شود یعنی همان بازده غیر عادی حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار داده و بیان کرد که ROE غیر عادی صنعت با متمرکز کردن صنعت و موانع ورود به صنعت و عوامل حسابداری محافظه کارانه صنعت افزایش می یابد و ترکیب عوامل فوق و سهم بازار شرکت و اندازه شرکت با مدل RI توانایی مدل را در توضیح نسبت P/B افزایش می دهد.
۴- پژوهشی در سال ۱۹۹۸ توسط ²Cooper ,R. and Kaplan² و در کشور انگلیس با عنوان”رابطه تجربی بین RI و ارزش بازار” انجام شد. هدف از انجام این پژوهش را ادعاهای اخیر بیان کرده اند اینکه RI معیار بهتری برای استفاده در برنامه ریزی داخلی و کنترل فعالیتها نسبت به سود می باشد. با انجام این پژوهش به این نتیجه رسیده اند که RI نسبت به سود رابطه بهتری با ارزش بازار در مورد هزینه های پژوهش و توسعه و افتتاح و بستن ارزشهای اسمی دارد. همچنین مدارکی مبنی بر حمایت از استفاده RI در برنامه ریزی و کنترل ارائه شده است.
۵- در سال ۲۰۰۲ در کشور اسپانیا ²Pablo Fernández² در مقاله ای با عنوان “سه روش ارزشیابی مدل سود باقیمانده و مدل جریان نقدی تنزیل شده” نشان داد که سه روش شامل منفعت اقتصادی (EP)، EVA و ارزش افزوده نقدی (CVA) در دو مدل سود باقیمانده و جریان نقدی تنزیل شده بازده یکسان دارند.
پیشینه تحقیق:
پیشینه تحقیقات داخلی:
تاکنون در ایران تحقیقی که از حیث موضوع، اهداف و فرضیه ها مشابه این تحقیق باشد مشاهده نشده است با توجه به جدید بودن مفهوم مدیریت هزینه در ایران تحقیقات اندکی در این مورد انجام شده است خالقی مقدم (۱۳۷۷) دقت پیش بینی سود توسط شرکت ها که توسط مدیریت اعلام می شود را در ۴۵ شرکت بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار داده است ارتباط ۴ متغیر قیمت سهام، اندازه، عمر شرکت و درجه اهرم مالی با دقت پیش بینی سود را با بهره گرفتن از رگرسیون های یک و چند متغیره مورد آزمون قرار داده نتایج آزمون فقط ارتباط بین دقت پیش بینی و متغیرهای قیمت سهام و اندازه شرکت را تایید نمود.
²خالقی مقدم² و ²کرمی² ۱۳۹۲ در تحقیقی با عنوان پیش بینی سود با بهره گرفتن از مدل مبتنی بر تغییر پذیری و مدیریت هزینه به بررسی قدرت مدل پیش بینی سود مبتنی بر تغییر پذیری و مدیریت هزینه در مقایسه با مدل های پیش بینی سود می پردازد. در این پژوهش جهت انجام تجزیه و تحلیل ها از داده های ۸۵ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲ استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که توان مدل پیش بینی سود مبتنی بر تغییر پذیری هزینه و مدیریت هزینه به صورت معناداری بیشتر از دیگر مدل های پیش بینی است.
در تحقیقی دیگر ²نمازی² و ²دوانی پور² در سال ۱۳۹۱ با عنوان بررسی تجربی رفتار مدیریت هزینه ها در بورس اوراق بهادار تهران مدیریت هزینه های اداری، عمومی و فروش را مورد واکاوی قرار داده اند نتایج این پژوهش که بر اساس اطلاعات ۵۰ شرکت فعال در بورش و صنایع مختلف برای یک دوره ۱۰ ساله از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶ است نشان میدهد در ازای ۱% افزایش در سطح فروش، هزینه های اداری، عمومی و فروش ۶۵% افزایش می یابد؛ در حالی که در ازای ۱% کاهش در سطح فروش هزینه های اداری، عمومی و فروش ۴۱% کاهش می یابد. در این پژوهش همچنین چگونگی تغییر در شدت مدیریت هزینه ها در
دوره های زمانی متفاوت و در میان شرکت های مختلف بررسی شده است. نتایج نشان می دهد شدت مدیریت هزینه ها در دوره هایی که در دوره قبل از آن کاهش درآمد رخ داده کمتر است. همچنین شدت مدیریت هزینه ها برای شرکت هایی که نسبت جمع دارایی ها به فروش بزرگ تری دارند، بیشتر است.
²آقایی² و ²کردستانی² (۱۳۹۰) در تحقیق خود با عنوان «توانایی سود در پیش بینی جریان های وجوه نقد و سود» فایده مندی سود را تعیین منافع آتی سرمایه گذاری بررسی کرده اند. برای محاسبه متغیرهای تحقیق را سود و جریان های وجوه نقد حاصل از عملیات از داده های شرکت های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران برای سالهای ۹۰-۱۳۶۱ استفاده نموده اند. برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز تعداد ۴۶ شرکت به عنوان نمونه انتخاب گردید. مشاهدات مربوط به سود حسابداری ۴۵۵ شرکت/سال و مشاهدات مربوط به جریان های وجوه نقد با توجه به داده های در دسترس ۳۸۲ شرکت/سال است.
تجزیه و تحلیل نهایی سوی داده های ۲۶ شرکت که حداقل برای مدت ۱۰ سال در دسترس بوده اند صورت گرفته است. از مجموع فرضیات و محاسبه خطاهای پیش بینی مدل های مربوط به سود و
جریان های وجوه نقد حاصل از عملیات که از صورت های مالی شرکت های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران استخراج شده بود نتایج زیر حاصل شد:
مدل های رگرسیون سری زمانی برای اکثر شرکت ها قادر نیستند با بهره گرفتن از مشاهدات گذشته سودها، جریان های وجوه نقد و سودهای آتی را پیش بینی کنند که به ارقام واقعی نزدیک باشند.
مشاهدات گذشته سود و جریان های وجوه نقد باهم برای پیش بینی جریان های وجوه نقد اکثر شرکتهای مورد مطالعه مفید نیستند البته افزودن سود به عنوان متغیر توضیحی به مدل پیش بینی جریان های وجوه نقد باعث می شود به پیش بینی های بهتری دست یابیم. بنابراین سود برای پیش بینی جریان های وجوه نقد دارای بار اطلاعاتی اضافی است.
سود حسابداری در مقایسه با جریان های وجوه نقد، برتری توانایی برای پیش بینی جریان های وجوه نقد دارد این یافته مطابق بیانیه شماره اهمیت تدوین استاندارد های حسابداری مالی است.
(آقایی (۱۳۷۷)) در تحقیق خود با عنوان «رفتار سود حسابداری» با مطرح ساختن این سوال که: آیا رفتار سودهای گزارش شده از یک فرایند به خصوص پیروی می کنند اصلاً یک مدل تا چه اندازه ای می تواند سودهای آتی را به خوبی پبش بینی کند؟ دلیل آن است است که پاسخی برای وجود همبستگی سود
شرکت ها در طی زمان بدست آورد. وی اشاره می کند که به دلیلی عدم در اختیار داشتن اطلاعاتی درباره چگونگی توزیع سری سودهای سالانه شرکت های بورس اوراق بهادار تهران از آزمون فرض ناهمبسته بودن تغییرات سود استفاده کرده است در این تصادفی بودن یا غیر تصادفی بودن تغییرات سود را با بهره گرفتن از آزمون دوره ها را به کار برده است در این تحقیق از طریق آزمون میانگین مجذور تفاوت های متوالی تغییرات واریانس سری های سود بدست آمده و نیز تعیین وابستگی آنها از طریق تحلیل کوواریانس تعیین شده است. لازم به ذکر است که محدوده این تحقیق شامل سود ۲ شرکت منتتخب بورس اوراق بهادار تهران و در طی سال های ۱۳۵۱تا ۱۳۷۰ است آقای محمد علی آقایی در نتایج خود اشاره می کند که در محدوده تحقیق میان ارقام سودهای گزارش شده با فواصضل مساوی، همبستگی معناداری مشخص نشده است.
به بیان دیگر ارقام سودهای سال های گذشته نمی تواند مبنای توانمندی برای پیش بینی ارقام سود سالهای آتی به شمار رود.
در تحقیق دیگری کردستانی (۱۳۸۸) ارتباط سود سال های متوالی را مورد توجه قرار داده است. تحقیق وی با هدف بررسی میزان ارتباط سود با منافع آتی سرمایه گذاری در سهام صورت گرفته است.
این تحقیق از اطلاعات سود و جریان نقد مربوط به ۲۶ شرکت منتخب از شرکت های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و برای سال های ۷۳-۱۳۶۱ استفاده شده است.
کردستانی به منظور نیل به هدف تحقیق خود، ارتباط بین سود و جریان نقد سال های گذشته را بر روی سود و جریان نقد سال های آتی و از طریق روابط رگرسیونی بررسی کرده است.
پس از برازش انواع روابط فوق الذکر، قضاوت در خصوص معنی داربودن این روابط از طریق معنی دار بودن ضرایب مدل و نیز تشخیص Rr و در وقفه های رامانی ۲ و ۳ و ۴ سال مورد قضاوت قرار گرفته است.
در نتایج مربوط به ارتباط سودهای سالیانه مشخص شده که تنها ۱۱ درصد از شرکت های نمونه دارای ضریب معنی داری برای سود سال های گذشته اند و R2 برای هیچ کدام از شرکت ها و وقفه ها در سطح قابل قبولی قرار ندارد (کمتر از ۳۵ دردصد) به بیان روشن تر در این تحقیق برازش رگرسیونی، عدم ارتباط بین سود سالیانه شرکت ها در سالهای متوالی مورد تایید قرار گرفته است .
غلامزاده (۱۳۷۳) در تحقیق خود با عنوان بررسی رفتار سود حسابداری با بهره گرفتن از سری های زمانی
²باکس – جنکینز² این موضوع را منظر دیگری مورد بررسی قرار داده است. همان گونه که از عنوان تحقیق مشخص است. ²غلامزاده² از سری های زمانی ²باکس ـ جنکینز² برای بررسی رفتار سود حسابداری استفاده کرده است وی ضمن تعریف مفاهیم مختلف سود ویژگی توانایی پیش بینی آن را مورد تاکید قرار داد حد امکان استفاده از سودهای چندین دوره را برای پیش بینی سود آینده واحد تجاری مورد تاکید قرار داده است. وی در تحقیق خود از سری زمانی سود برای ۱۵ شرکت و سه گروه کانی غیر فلزی ـ مواد غذایی و نساجی به استناد اطلاعات دوره زمانی ۳۰ ساله از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۸۰ استفاده نمده اند. در این راستا سری زمانی سود هر شرکت را از طریق تفاضل گیری حساب نموده است و از طریق نمودار تابع خود همبستگی نمونه ای و خود همبستگی جزئی نمونه ای به شناسایی مدل مناسب که توصیف کنند و رفتار سود باشد اقدام نموده است و مدل نهایی خود را برای هر شرکت برازش نمود. پس از انجام بررسی ها و آزمونهای مختلف که بر روی مدل ها انجام داده است (نظیر آزمون معنی دار بودن ضرایب و آزمون نیکویی برازش) در پایان مدل ها را در هر صفت به صورت عرض مقایسه و تحلیل نمود غلامزاده در نتایج تحقیق خود به این مورد اشاره می کند سود شرکت وابسته به زمان بوده و ساختار سود اکثر شرکت ها از شوکهای تصادفی که در دوره های قبل به وقوع پیوسته تشکیل می شود.
به عبارتی اکثراً به صورت میانگین متحرک هستند البته در عین حال به خاطر پایین بودن کیفیت اطلاعات مربوط به سود شرکت های تحت بررسی اذعان می دارد که سودهای گذشته محتوای اطلاعاتی چندانی برای پیش بینی سودهای آینده ندارد و منبع مطمئنی برای تصمیمات محسوب نمی شود.
پیشینه تحقیقات خارجی:
(²فینگر² ۲۰۱۳)[۴۸] در تحقیق خود با عنوان قدرت سود در پیش بینی جریان های وجوه نقد و سود، فایده مندی سود را در پیش بینی منافع آتی سرمایه گذای، سود و جریان های وجوه نقد حاصل از عملیات، آزمون کرده است. بر اساس یافته های این تحقیق، سود متغیری معنی دار در پیش بنی سود برای ۸۸% شرکتهای مورد مطالعه است. همچنین سود به تنهایی همراه با جریان های وجوه نقد، متغیری (متغیرهایی) معنی دار برای پیش بینی جریان های وجوه نقد در ۹۰% از شرکت های نمونه می باشد
(²فیر فیلد² و دیگران ۲۰۱۳)[۴۹]. در تحقیق خود با عنوان تاثیر گزارش اجزای سود بر افزایش توان پیش بینی سود، تلاش نمودند تا اثر گزارش اجزای سود در امر پیش بینی را مورد بررسی و آزمون قرار دهند.
فرضیه اصلی تحقیق آنها به این شرح بود:
«با تفکیک سود به اجزای تعیین شده، می توان پیش بینی بهتری از سود به عمل آورد»
[سه شنبه 1401-04-14] [ 03:56:00 ب.ظ ]
|