۲-۳-۳- ذخایر CNS
گلوتامات و آمینواسیدهای اسیدی دیگر در همه سلول ها با غلظت های بالا وجود دارند.
بزرگترین ذخیره گلوتامات که حدود ۵۰% از کل ذخایر موجود را تشکیل می دهد مربوط به متابولیسم نورونها می باشد و به عنوان metabolic pool شناخته می شود. یک ذخیره کوچکتر نورونی ( ۳۰% – ۲۰ از کل) قابل آزاد شدن از انتهای اعصاب در طول نوروترانسمیشن است و بنام glutamate neurotransmitter معرفی می شود.
یک ذخیره جداگانه (۲۰% – ۱۰ از کل) در سلول های گلیال است و در جهت recycling گلوتامات به عنوان ترانسمیتر عمل می کند ( glial pool). کوچکترین ذخیره گلوتاماتی (۵% از کل) در سنتز GABA شرکت می کند [۷۷]GABA precursor pool)).
۲-۳-۴- نحوه آزادسازی متابولیسم و ترانسپورتر اختصاصی
ترانسمیتر گلوتامات در بخش پیش سیناپسی انتهای اعصاب گلوتاماترژیک در وزیکول ها وجود دارد و می تواند بوسیله مکانیسم وابسته به کلسیم آزاد شود [۷۷].از فضای بین سیناپسی توسط یک سیستم باز جذب با تمایل بالا که وابسته به سدیم است برداشت می شود این سیستم بین گلوتامات و آسپارتات تفاوت قائل نمی شود. گلوتامات سیناپسی جذب سلول های گلیال می شود تا بصورت چرخه گلوتامات / گلوتامین بازگردانی شود. اولین مرحله این چرخه آمینه شدن گلوتامات به گلوتامین توسط آنزیم گلوتامین سنتتاز انحصاری گلیال می باشد. گلوتامین حاصله سریعا از غشا سلول عبور کرده و به انتهای اعصاب پیش سیناپسی بر میگردد و در آنجا بوسیله آنزیم گلوتامیناز به شکل ترانسمیتری گلوتامات در می آید. حذف سریع گلوتامات و ترانستیرهای وابسته به آن از شکاف سیناپسی توسط باز جذب با تمایل بالا باعث می شود که اولا به سیگنال تحریکی خاتمه داده شود ثانیا غلظت گلوتامات خارج سلولی در سطح پایین نگه داشته شود بحدی که ایجاد آسیب های cytotoxic نکند ثالثا recycling ترانسمیتر حاصله و منابع ذخیره ای گلوتامات را حفظ می نماید[۷۸].
همانطوری که سیستم های گیرنده ای مختلفی برای گلوماتات شناسایی شده است، شواهد دلالت دارد بر اینکه ترانسپورترهای اختصاصی و مجزا نیز برای آمینواسیدهای تحریکی وجود دارد که از میان آنها ترانسپورتر وابسته به یون سدیم با تمایل بالا بارزترین و بر جسته ترین نوع آنها می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ترانسپورتر پروتئینی که وابستگی شدیدی به +Na نشان می دهد بصورت واضحی enantioselective است ( مثلا D – آسپارتات، L- گلوتامات را جذب می کند اما D – گلوتامات برای آن سوبسترا محسوب نشده و آن را برداشت نمی کند ).مهار کننده های باز جذب عموما شامل a – آمینواسیدهایی هستند که یک گروه اسیدی اضافی دارند ترکیبی بنام dihydrokainate قادر به مهار کردن باز جذب است. یکی از قویترین و انتخابی ترین مهار کننده های باز جذب ترکیب L- trans-2,4-PDC است این مهار کننده اثری روی باز جذب KA, NMDA AMPA/ که متعاقبا معرفی خواهند شد نشان نمی دهد.
Rigid بودن مهار کننده در اختصاصی بودن آن موثر است[۷۹]. به نظر می رسد یک ترانسپورتر با Conformation های مختلف می تواند چند ترکیب مختلف را انتقال دهد لذا در صورت انعطاف پذیر بودن مولکول مهار کننده همه اشکال فضایی ترانسپورتر مهار می گردد و ما یک مهار غیر اختصاصی خواهیم داشت اما در صورتی که قدرت انعطاف پذیری را از مولکول مهار کننده سلب کنیم در این صورت مهار اختصاصی باز جذب یک ترکیب را خواهیم داشت.
شکل ۲-۶:انواع گیرنده های گلوتاماتی ۱- گیرنده هایNMDA 2- گیرنده هایnon-NMDA[126]
۲-۳-۵- انواع گیرنده ها
گیرنده های گلوتاماتی چنانکه گفته شد شامل دو خانواده متابوتروپیک metabotropic و یونوتروپیک ionotropic می باشد. گیرنده های یونوتروپیک خود به دو دسته non- NMDA , NMDA تقسیم می گردند. گیرنده های non- NMDA نیز به دو گروه AMPA , KA تفکیک شده اند. که از این میان تنها به بررسی گیرنده های NMDA می پردازیم.
گیرنده های متابوتروپیک گلوتامات mGLu با دو مکانیسم پیش و پس سیناپسی ترانسمیشن را تنظیم می نمایند. گیرنده های مذکور بر اساس قرابت ساختمانی و مکانیسم بعد گیرنده ای به سه گروه تقسیم شده اند. گیرنده های متابوتروپیک گلوتامات یک خانواده از گیرنده های جفت شده با G-pr8 هستند (GPCR) که بر اساس ساختاری و مکانیسم بعد گیرنده ای به سه دسته تقسیم می شوند.
گیرنده های گروه I گلوتامات (mGlu5 , mGlu1) با فسفولیپاز C جفت می شوند. گیرنده های گروه II گلوتامات شامل mGlu3 , mGlu2 هستند و رسپتورهای گروه III گلوتامات شامل mGlu7 , mGlu6 mGlu8 , mGlu4 می باشند که با آدنیل سیکلاز جفت شده اند[۸۰].
گیرنده های mGlu بصورت همودینامر می باشند[۸۱]. که نیاز به دو مولکول از لیگاندهای orthosteric مانند گلوتامات برای عملکرد کامل دارند[۸۲].
بیشتر داده های بدست آمده از پتانسیل ضد اضطرابی آنتاگونیست گیرنده گروه I گلوتامات حمایت می کند[۸۳].
از بین همه لیگاندهای گیرنده mGlu ، آنتاگونیست گیرنده mGlu5 پتانسیل بالایی برای اثرات ضد اضطرابی و ضد افسردگی ارائه می کند[۸۴].
گیرنده های mGlu5 بطور فراوان در نواحی CA3 , CA1 واقع در هیپوکامپ، سپتوم، بازال گانگلیا، آمیگدال و نوکلئوس آکومبنس بیان می شوند[۸۵, ۸۶].
گیرنده های گروه II بصورت فراوان در نواحی از مغز که با حالات احساسی مرتبط هستند بیان می شوند. از جمله این نواحی می توان آمیگدال هیپوکامپ و کورتکس Perfrontal را نام برد به نظر می رسد که آگونیست های گیرنده های mGlu II پتانسیل ضد اضطرابی دارند اما بکار بردن این ترکیبات وابسته به نتایج مطالعات کلینیکی در آینده می باشد.[۸۷, ۸۸] دانسته های ما درباره عمل ضد اضطرابی لیگاندهای گیرنده mGlu III بسیار اندک می باشد. لذا بحث درباره مکانیزم های مسئول برای پتانسیل اثرات شبه ضد اضطرابی که مربوط به لیگاندهای گیرنده های mGlu4/7/8 می باشد بسیار مشکل است[۸۹].
گیرنده های NMDA ابتدا بصورت فارماکولوژیک بوسیله آگونیست N-Methyl –D- Aspartate (NMDA) شناسایی و از دیگر گیرنده های گلوتاماتی تفکیک گردید.تحقیقات اخیر روی زیر گروه های این گیرنده مشخص کرده است که فعالیت آن بوسیله چندین جایگاه اتصالی آلوستریک و نیز با همراهی سایر گیرنده ها و از جمله AMPA/KA تنظیم می شود.گیرنده های NMDA به کانالهای کلسیمی جفت شده اند تنظیم دقیق فعالیت این کانالها چنانکه در قسمت های بعدی توضیح داده خواهد شد برای عملکرد طبیعی اعصاب ضروری است[۸۶].
فعالیت گیرنده و دپلاریزاسیون همزمان عصب پس سیناپسی منجر به پیشرفت یک جریان آهسته بالا رونده و طولانی مدت بوسیله influx یون کلسیم می شود. زیر گروه های گیزنده NMDA که اخیرا کلون شده اند شامل دو خانواده می شوند که هر یک خود به زیر گروه های کوچکتری تقسیم می گردند. خانواده NMDAR1 خود از ۷ ایزوفرم مختلف (NR1a – NR1g) تشکیل می شود که همگی توسط یک ژن کد می شوند منتهی از طریق RNA, mRNA Splicing مادر به هفت mRNA مختلف تبدیل می گردد.
خصوصیات اساسی فارماکولوژیک و الکتروفیزیولوژیک کانال این واریانت های گیرنده ای خیلی شبیه یکدیگر می باشد ولی اختلافات مختصری در خصوصیات اختصاصی نظیر تمایل اتصال دارند این زیر واحدها هر کدام به یک کانال هومومریک متصل شده اند[۸۶].
خانواده گیرنده ای NMDAR2 خود شامل ۴ زیر واحد گیرنده ای است (NR2A – NR2D) که هر کدام توسط یک ژن خاص، کد می گردد. این زیر واحدها به عنوان گیرنده های تنظیمی در نظر گرفته شده اند و خودشان تشکیل کانال های هومومریک نمی دهند اما در ترکیب با زیر واحدهایی که از خانواده NMDAR1 کانالهای هترومریک بوجود می آورند. بنابراین وقتی با زیر واحدهای NMDAR2 با NMDAR1A همراه می شوند کانالهای هترومریکی تشکیل می دهند که جریانات تحریکی خیلی بزرگتری را نسبت به کانالهای هومومریک منفرد NMDAR1 بوجود می آورند. ترکیبات مختلف بین زیر واحدهای اختصاصی NMDAR2 و زیر واحد NMDAR1A تولید کمپلکس های رسپتوری و کانالی NMDA می کنند که اختلافات ظریفی را در خواص الکتروفیزیولوژیک نشان می دهند. برای مثال هترومرهای NMDAR1 و NMDAR2C یک جریان افزایشی قویتری نسبت به کمپلکس NMDAR2A , NMDAR1 نشان می دهد.
توزیع زیر واحدهای مختلف گیرنده های NMDA در سرتاسر مغز مشخص شده است. با توجه به اصالت گیرنده های NMDAR1 نسبت به گیرنده های NMDAR2 که بیشتر در حالت کمپلکس با NMDAR1 هویت یک گیرنده فونکشنال را پیدا می کند در اکثر نورون ها دانسیته بالاتری از NMDAR1 یافت می شود[۹۰]
شکل۲-۷:ساختار گیرنده NMDA [126]
.۲-۳-۶- سایت ها و عوامل تنظیم کننده
گیرنده NMDA از یک جایگاه تشخیص و یک کانال کاتیونی تشکیل شده است چنانکه انتظار می رود چندین جایگاه تنظیم کننده روی کمپلکس گیرنده – کانال وجود دارد که فعالیت های مربوط به گیرنده NMDA را بیشتر کنترل می کند.
یک جایگاه اتصالی آلوستریک در خارج کانال یونی وجود دارد که موادی نظیر گلایسین به آن متصل شده و باعث تقویت اتصال آگونیست به گیرنده می گردد. بعلاوه مشخص شده است که این جایگاه یک نقش ضروری در شروع فعالیت کانال را هم دارا می باشد.
کمپلکس گیرنده- کانال همچنین شامل یک سایت اتصالی پلی آمینی است که وقتی توسط موادی مانند اسپرمین و اسپرمیدین فعال می شود جریان تحریکی NMDA را بوسیله افزایش احتمال باز شدن کانال تقویت می کند. بخشی از این اثر با افزایش در میزان اتصال گلایسین به جایگاه مخصوص خود اعمال می گردد[۸۶].
پلی آمین اسپرمین در غلظت های بالا به یک سایت ثانویه متصل می گردد که منجر به کاهش جریان NMDA و کاهش در هدایت و یا متوسط زمان باز ماندن کانال می شود. در پتانسیل های استراحت، کانال گیرنده بصورت طبیعی بوسیله یون Mg2+ بلاک شده است و بایستی همزمان با فعال شدن گیرنده توسط آگونیست دپلاریزاسیون همزمان کافی در غشا عصبی پس سیناپسی وجود داشته باشد یعنی پتانسیل غشا بایستی از mV 70 به حدود mV 30 برسد تا بلاک Mg2+ بر طرف شده و کانال NMDA بتواند در پاسخ الکتریکی سلول شرکت کند. جایگاه Mg2+ در داخلی ترین قسمت کانال واقع شده است. میزان دپلاریزاسیون یاد شده به نسبت فعالیت گیرنده AMPA/KA و یا دیگر سیگنال های تنظیمی پس سیناپسی کنترل کننده دپلاریزاسیون وابسته است. بنابراین علاوه بر حضور آگونیست برای اینکه کانالهای NMDA را از بلاک Mg2+ خلاصی داده شود بایستی همزمان دپلاریزاسیون نورون مثلا بوسیله فعالیت گلوتامات آزاد شده از انتهای عصب مجاور بر روی گیرنده های non- NMDA صورت گیرد.
مطالعات انجام شده بر روی کمپلکس گیرنده – کانال NMDA در سطح مولکولی نشان داده است که اتصال دو مولکول گلایسین و دو مولکول گلوتامات یا سایر آگونیست های مربوطه برای فعالیت کانال ضرورت دارد[۹۰].
گیرنده NMDA همچنین بوسیله یک سایت Zn2+ مهار می شود. از طرف دیگر مشخص شده است که یک جایگاه مجزا داخل کانال وجود دارد که محل اتصال آنتاگونیست فن سیکلیدین PCP لذا به سایت PCP معروف شده است[۹۱]. مطالعات اخیر نشان می دهد یون H+ نیز اثر مهاری بر کانال اعمال می کند لذا گیرنده های NMDA در PH قلیایی فعالیت بیشتری دارند. بنابراین چندین مکانیسم مختلف برای کنترل های مثبت و منفی فعالیت کانال NMDA وجود دارد.
علاوه بر عوامل مذکور ممکن است تنظیم کننده های اندوژنوس دیگری نظیر نورواستروئیدها اسید آراشیدونیک و redox reagent نیز در تنظیم دخیل باشند.
۲-۳-۷- آگونیست و آنتاگونیست های اختصاصی
علاوه بر N – متیل D – آسپارتات، کینولینیک اسید و ایبوتنیک اسید چندین آمینو اسیدی کربوکسیلیک دیگر به عنوان آگونیست هایی که به سایت NMDA متصل می شوند معرفی گردیده اند اینها بر اساس قدرت اثر از بیشترین به کمترین عبارتند از :
L – گلوتامات، ۶- سولفو – L- سیستئین – L – هوموسیستئات – L – آسپارتات، هوموکینولینات، L- هوموسیستئین سولفینات ، L – سیستئین سولفینات ، L- سرین – O – سولفات، L- سیستئات و کینولینات.
چندین آگونیست که از نظر Conformation محدود شده اند معرفی گردیده اند که تعدادی از آنها NMDA قویتر هستند. برای مثال یکی از قویترین آگونیست های موجود یک ترکیب rigid بنام ACBD (1-aminocyclobutane-cis-1,3-dicarboxylic) است که ترکیبی طبیعی حاصل از دانه ی گیاه Genus Atelia می باشد. این حقیقت که این ترکیب یک آنالوگ انتخابی و قوی برای گیرنده های NMDA است. با این پیشنهاد موافقت دارد که کاهش conformational flexibility انتخابی بودن را افزایش می دهد.
در همین جا شایان ذکر است که ترکیب trans – ACBD چنانکه ذکر شد با تفاوت کربن در حلقه خود اثر انتخابی بر گیرنده های کاملا متفاوت متابوتروپیک دارد. آنتاگونیست های رسپتور NMDA به سه دسته تقسیم می شوند[۹۲].
۱- آنتاگونیست های رقابتی مانند D , DAP7 , DAPS – آلفا – آمینو آدیپات CPPene , CPP که کربن های میانی آنها بصورت rigidified محکم شده اند ( نظیر یک کانفورمیشن حلقوی) منجر به سنتز ترکیبات قویتر از AP7 , APS شده اند نظیر CGP .
۲- چندین آنتاگونیست غیر رقابتی معرفی شده اند که به یک سایت اختصاصی داخل خود کانال متصل می شوند[۹۰] (PCP , MK 801). اتصال به بخش داخلی کانال بستگی به حالت کانال یونی از نظر باز و بسته بودن دارد و ترکیبات آنتاگونیستی نظیر PCP – like , PCP فقط وقتی کانال باز است می توانند بدان متصل شوند لذا در حضور آگونیست های NMDA امکان اتصال آنتاگونیست های مذکور افزایش می یابد.
در عین حال باید توجه شود که ترکیبات PCP – like , PCP بصورت انتخابی فقط به سایت رسپتوری PCP متصل نمی شوند و روی سایر گیرنده های یونوتروپیک و متابوتروپیک و گیرنده های سیگمای مغزی نیز ممکن است اثر نمایند ( البته با ۱/۰ قدرت اثر آن روی سایت PCP رسپتور NMDA ) کلا با توجه به توضیحات ذکر شده آنتاگونیست های PCP و شبه PCP بنام Open Channel blockers خوانده می شوند. اخیرا آنتاگونیست جدیدی بنام ifenprodil معرفی شده که با توجه به نفوذپذیری زیاد قادر است کانال های بسته را نیز بلاک کند (Closed Channel blocker) .
۳- یک سری از آنتاگونیست های غیر رقابتی هستند که به سایت گلایسینی وصل می شوند نظیر ۵و۷ – دی کلروکی نورنات[۹۳].
فصل سوم :
مواد و روش ها
۳-۱-نوع مطالعه و جمعیت مورد مطالعه
مطالعه از نوع تجربی و در آزمایشگاه گروه فارماکولوژی دانشگاه تهران بر روی موش های صحرایی ازجنس نر و نژاد Wistar در محدرده وزنی ۲۳۰ تا ۲۵۰ انجام گرفته است که همگی در حیوان خانه بخش فارماکولوژی تکثیر یافته بودند .موش ها در قفس های پلاستیکی مخصوص در شرایط استانداردc °۲±۲۲با چرخه روشنایی /خاموشی به صورتh 12/ 12 نگهداری می شدند.نور دهی از ساعت هفت صبح شروع می شد و غذا و آب کافی در اختیار موشها قرار داشت. هر یک از حیوانات تنها یک بار مورد آزمایش قرار میگرفتند و پس از آزمانش حذف می شدند.
۳-۲- مکان انجام آزمایش
محل انجام آزمایشات بخش فارماکولوژی دانشکده پزشکی بود. که شامل سه بخش اصلی حیوانخانه ،اتاق جراحی و اتاق تست می شد که هر کدام شرایط مخصوص به خود را داشت.
۳-۲-۱-حیوان خانه (Animal house)

این ماده به طور کلی مقدار دیه کلیه جنایات را مد نظر قرار داده است و میان سه نوع جنایت عمد و شبهعمد و خطایمحض تفکیکی قائل نشده است.
اما در ماده ٢٩٨ قانون مجازات اسلامی به طور اختصاصی قتل عمد (جنایات عمدی) را مد نظر قرار داده و مقدار آن را یکی از امور ششگانه دانسته است. ولی در مورد شتر مقرر داشته، «لکن در کلیه مواردی که شتر به عنوان دیه تعیین میشود لازم است که سن آنها از پنج سال گذشته و داخل در سال ششم باشد». همانطور که ملاحظه میکنید، قانونگذار تغلیظ را منحصراً در جنایات عمدی پذیرفته است و آنهم زمانی که شتر به عنوان دیه تعیین شود اما دیگر مصادیق را شامل تغلیظ ندانسته که جای تأمل دارد. به دلیل اینکه در جنایت عمدی میزان خطری که از جانی نصیب جامعه میشود به مراتب بیشتر از خطری است که از جنایات شبهعمد و خطای محض خواهد رسید. لذا میبایست ضمانت اجرای بیشتری برای عمل خطرناکتر قائل میشد و علاوه بر شتر که به درستی تشدید یافت، مصادیق دیگر با توجه به نوع جنایت مورد تشدید یا تخفیف قرار میگرفتند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مقدار دیه نفس در جاهلیت ده شتر بود و سپس این شماره به صد شتر افزایش یافت و نخستین کسی که صد شتر را سنت کرد عبدالمطلب جد رسول الله (ص) میباشد که آن را عوض کشتن فرزندش عبدالله که نذر کرده بود ذبح کند قرار داد و بدین گونه به این سنت در جاهلیت رفتار شد تا اسلام آمد و آن را امضا نمود چنانچه رسول خدا (ص) در کنار آن صد شتر از طلا و نقره و گاو گوسفند و حله، دیه را مقرر گردانید و خلفا راشدین نیز از وی پیروی کردند. فقهای مذاهب اجماع کردهاند بر اینکه دیه جنایات عمدی صد شتر است، این نخستین اصل برای دیه در جمیع مذاهب اسلامی است.
فقها مقدار دیه را در جنایت عمدی صد شتر گفتهاند که باید این شتران سالدار و به اصطلاح از «مسان الابل»^۱ باشند و بنا به تفسیری که کردهاند، سال عمر این شتران باید از پنج سال تجاوز کرده و وارد سال ششم شده باشند و نیز میتواند دویست گاو یا دویست حله یا هزار دینار یا ده هزار درهم یا هزار گوسفند باشد.
تعیین صد شتر از شتران مسان الابل بدین صورت قابل توجیه میباشد. در جنایات عمدی که دیه مغلظه (سنگین و شدید) است به دلیل اینکه جانی تعمد در فعل و نتیجه داشته است، میبایست غرامت بیشتری نسبت به دیگر جنایات که خفیفتر از جنایات عمدی میباشد بپردازد والا در قتل خطای محض و شبه عمد همانطور که خواهد آمد سن و سال شتران کمتر و طبعاً بهایشان نیز نازلتر است. دلیل شیعه اخبار و اجماع فقهاست، احتیاط هم همین را حکم میکند که برای حصول قطعی برائت ذمه بالاترین نوع شتر انتخاب شود.
امام خمینی (ره) در این زمینه در تحریر می فرمایند:^۲«بنابراین شتر باید سالدار باشد یعنی فزون از پنج سال تمام داشته و داخل شش سال شده باشد، اصطلاحاً به این شتر «ثنیه»^۳ هم میگویند». بعد میفرماید احوط آن است که نر بودن را در شتر اعتبار کنیم، اگر چه عدم اعتبار هم خالی از قوت نیست.
صاحب جواهر میگوید:^۴ «در این باره هیچ خلافی به چشم نمیخورد و همه فقها بر اشیاء ششگانه فوق اتفاق کردهاند که باید یکی از آنها اختیار شود و این اختیار جانی است که از هر کدام بخواهد دیه میدهد، خواه نر خواه ماده.»
شهید اول در لمعه میگوید مقدار دیه قتل عمد یکی از امور ششگانه ذیل میباشد.
١- مسان جمع مسن یا مسنه (سالدار) است
۲- امام خمینی، پیشین، جلد ۲، ص ۵۵۴
۳- ثنیه به شتر پنج سال به بالا میگویند
۴- نجفی، پیشین، ج ۴٢، ص ۶ و ٧
۱-یک صد شتر که پنج سال یا بیشتر داشته باشند. ۲- دویست گاو ۳- دویست حله که هرکدام دو جامه از برد یمانی است ۴- هزار گوسفند ۵- هزار دینار ۶- ده هزار درهم
در مورد تبدیل مصادیق دیه به قیمت تبصره یک ماده ۲۹۷ قانون مجازات اسلامی اشعار میدارد: «قیمت هریک از امور ششگانه در صورت تراضی طرفین و یا تعذر همه آنها پرداخت میشود». همانطور که ملاحظه میشود قانونگذار در بدو امر نظر بر عین اجناس ششگانه داشته است و در مرحله بعد در دو صورت پرداخت قیمت را جایز می شمرد، اولین مورد زمانی که تراضی صورت گیرد .^۱
به نظر میرسد این تبصره دچار اشکال میباشد. همانطور که میدانیم در قتل شبهعمد و خطای محض به دلیل عدم تعمّد قصاص منتفی و دیه جایگزین آن میشود. در این قسمت ایرادی دیده نمیشود اما در قتل عمد مطابق ماده ۲۰۵ قانون مجازات اسلامی که مجازات اصلی قصاص میباشد و دیه بدل از قصاص و بر اساس توافق اخذ خواهد شد، دیگر تراضی بر پرداخت هریک از اجناس ششگانه موضوعیت نخواهد داشت.
برای نمونه اولیایدم و قاتل در قتل عمدی که مجازات اصلی آن قصاص میباشد توافق میکنند در صورت عدم قصاص مبلغ یکصد میلیون تومان پرداخت شود حال اگر این تبصره را در قتل عمد جاری بدانیم دیگر نمیتوان از قیمت هریک از این اجناس فراتر رفت.
دومین موردی که قیمت پرداخت میشود زمانی است که در پرداخت اعیان ششگانه تعذر وجود دارد که در این مورد باید تعذر عرفی باشد^۲ و منظور از آن عدم وجود یا مشقت در تسلیم این اجناس میباشد.
در مورد جنایت بر اعضا لازم به ذکر است با توجه به ماده ۳۶۷ قانون مجازات اسلامی مقدار دیه همانند دیه قتل نفس مقرر شده است ودر موردی که جنایت به مرگ نمی انجامد به میزان جنایت
۱- رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور به شماره ۲۴ مورخ ۲۱/۱۰/۱۳۶۲
۲- نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه به شماره ۶۲۰/۷ مورخ ۱۳/۳/۱۳۷۲
می بایست یکی از مصادیق دیه ادا شود برای نمونه اگر در اثر جنایتی یکی پای مجنی علیه قطع شود پنجاه شتر به عنوان دیه به وی پرداخت می شود.
حنفیان و در رأس ان ابوحنیفه و ابویوسف از شاگردان او دیه عمد را مغلظه و مرکب از چهار نوع شتر دانستهاند، بیست و پنج بنت مخاص^۱، بیست و پنج بنت لبون^۲، بیست و پنج بنت حقه^۳، بیست و پنج بنت جذعه^۴.

گفتار دوم: در جنایات شبهعمد

مقدار دیه در جنایت شبه عمد همانند قتل عمدی یکی از مصادیق ماده ۲۹۷ قانون مجازات اسلامی میباشد و قانونگذار تمایزی میان انواع جنایات قائل نشده است و تعداد هر یک از مصادیق دیه مساوی است مگر درباره شتر در ماده ۲۹۸ قانون مجازات اسلامی که سن و سال خاصی را شرط دانسته است. به مثابه دیگر قانونگذار در باب دوم از کتاب چهارم در باب مقدار دیه نفس از واژه «دیه قتل مسلمان» استفاده نموده است و از تفکیک جنایات صحبتی به میان نیاورده است مگر در مورد شتر که توضیح داده شد. به همین دلیل میبایست بحث را در قالب فقهی بررسی کرد و اقوال مختلف فقها و روایات را در این زمینه بیان نمود.
اما بهتر میبود قانونگذار همانطور که در مبحث مهلتها ^۵و مسئولین^۶ پرداخت دیه میان جنایات تفکیک قائل شد و برای جنایت عمدی تسهیلات کمتر و جنایت غیر عمدی (شبه عمد و خطای محض) تسهیلات بیشتری در نظر میگرفت در مقدار دیه نیز بنا بر این اصل چنین عمل میکرد.
از طرفی صحت این نظر مورد تردید واقع میشود چرا که در جنایات دو طرف داریم یکی جانی و دیگری مجنی علیه که مورد نقصـان و ضرر واقع شده است که نباید میان خسارتـی که از جنایـت
۱- بنت مخاص: شتر مادهای است که داخل دوسالگی شده باشد.
۲- بنت لبون: شتر ماده دو تا سه سال را گویند.
۳- حقّه: به شتر سه تا چهار ساله گفته میشود.
۴- جذعه: به شتر چهار تا پنج سال گفته میشود
۵- مواد ۳۰۴ الی ۳۱۵ قانون مجازات اسلامی
۶- مواد ۳۰۲ و ۳۰۳ قانون مجازات اسلامی
عمدی و شبه عمد و خطای محض بر وی تحمیل میشود تفکیک قائل شد و در هر حال جنایت مستوجب دیه است و فرقی میان انواع جنایات نیست در هر صورت جانی می بایست از عهده پرداخت آن برآید فلذا نتیجه میگیریم که قانونگذار به درستی میان انواع جنایات در تعیین مقدار دیه تفکیک قائل نشده است، چرا که ممکن بود حق مجنیعلیه زایل شود چرا که هدف پرداخت دیه در این موارد مجازات نمودن جانی نیست بلکه پرداخت خسارت است و در پرداخت خسارت در مقدار دیه نباید اختلافی باشد.
در میان فقها در اینکه دیه قتل شبه عمد از یکی از اجناس ششگانه پرداخت میشود اختلافی نیست چرا که اگر در جنایت عمد، پرداخت یکی از این اصناف کافی باشد، به طریق اولی در شبه عمد نیز کافی است تنها اگر جانی شتر را اختیار کند بعضی از فقها به خبر ابوبصیر عمل کردهاند. در این روایت آمده است که امام صادق (ع) فرمود:^۱ «دیه خطا که شخص اراده قتل نکرده، صد شتر یا ده هزار درهم و یا هزار گوسفند است و نیز فرمود: دیه مغلظه که شبه عمد است و عمد نیست، سن و سال شتران در آن بیشتر از دیه خطاست و باید سی و سه حِقَّه و سی و سه جَذَعه و سی و چهار ثَنیه ادا شود که همه این شتران باید ماده باشند.»
در روایت دیگر سی بنت مخاص و سی بنت لبون و چهل خلفه^۲ ذکر شده است.^۳ در مبانی تکمله المنهاج برای شبه عمد، دیه از اصناف ششگانه ذکر کرده که باید از مال جانی ادا شود. لیکن هرگاه قاتل بخواهد شتر ادا کند باید چهل شتر از آنها آبستن باشد، اعم از ثنیه تا بازل عام^۴ و سی شتر حقّه و سی بنت لبون و مشهور بین اصحاب آن است که این دیه در دو سال ادا میشود.^۵
عدهای گفتهاند دیه قتل شبه عمد عبارت از سی و چهار شتر پنج ساله به بالا و سی و سه شتر دو ساله به بالا و سی و سه شتر سه ساله به بالا دانسته شده است.
۱- نجفی، پیشین، جلد ۴۳، ص ۱۷
۲- آبستن
۳- گرجی، پیشین، ص ۵۷
۴- شتر هشت ساله که داخل در سال نهم شده باشد.
۵- خویی، پیشین،، جلد ۲، ص ۱۹۲ تا ۱۹۵
شیخ طوسی گفته است:^۱ «دیه عمد شبیه خطا، مغلظ است از صد شتر که سی و سه شتر آن باید بنت لبون و سی و سه شتر حقه و سی و چهار شتر خلفه باشند.»
در تحریر الوسیله نیز آمده است که دیه شبه عمد از همان اجناس ششگانه ادا میشود و آنگاه به اختلاف اخبار و آرا در این باره اشاره میکند که موافق یک روایت، دیه شبه عمد چهل شتر که هم خلفه و هم ثنیه و سی حقّه و سی بنت لبون میباشد.^۲
شهید اول در شرح لمعه دیه شبه عمد را صد شتر میداند با این تفاوت که لازم نیست همه آنها پنج سال به بالا داشته باشند، بلکه سی و چهار شتر پنج سال به بالا که بتوانند آبستن شوند و سی و سه شتر دو ساله یا بالاتر و سی و سه شتر سه ساله یا بالاتر که باید از مال جانی طی دو سال ادا شود.^۳
حنفیه دیه را در شبه عمد مغلظ دانسته و گفتهاند همانند عمد ادا میشود و مقدار شرعی آن بیست و پنج بنت مخاص و بیست و پنج بنت لبون و بیست و پنج حقّه و بیست و پنج جذعه است اما دیگر اصناف دیه شامل حکم تغلیظ نمیشوند و صورت عادی خواهند داشت. در مقدار دیه میان فقهای شیعه و حنفی اختلافی نیست و همه آنان بر صد شتر اجماع کردهاند اما تفاوتی که میان ایشان وجود دارد در دسته بندی شتران است، طوری که فقهای شیعه آن را به سه دسته و فقهای حنفی به چهار دسته تقسیم نمودهاند.
همانطور که ملاحظه میکنید در مورد جنایت شبه عمد، روایات مختلفی جود دارد که در هر یک سنی خاص برای شتران دیه معتبر دانسته شده است و به همین دلیل فقها نیز در صدد برآمدند که به طریقی میان این روایات مختلف را جمع کنند و هر یک از ایشان جمعی را اختیار نمودهاند.^۴ اما به نظـر می رسـد بهتریـن جمعی که می توان میـان روایـات انتـخاب نـمود جمعـی است که
۱- طوسی، پیشین، ص ۲۶۰
۲- امام خمینی، پیشین، ص ۵۵۷
۳- شهید اول، پیشین، ص ۲۹۰
۴- سروستانی، پیشین، ص ۱۵۹
شیخ طوسی اختیار نموده است. وی در کتاب استبصار پس از بیان روایات مختلفی که در مورد سن شتران دیه در قتل شبه عمد وارد شده است میگوید: اختلافی که میان روایات وارد شده، در مورد شتران در دیه شبه عمد وجود دارد، بدین صورت قابل توجیه است که بگوییم حاکم شرع یا امام مسلمانان با توجه به اوضاع و احوال حاکم بر قضیه میتواند به هر دسته از روایات که مصلحت میداند عمل کند.^۱
به نظر میرسد استدلال شیخ طوسی صحیح باشد، چرا که حاکم میتواند با توجه به خطر جنایت شبه عمد یکی از آنها را اختیار کرده تا از طرفی به مجنیعلیه یاری رساند یا به جانی در جایی که جنایت شبه عمد خفیف است کمک نماید.

آندوسپرم این نوع ذرت شیرین، قندی و براق بوده و برخلاف آندوسپرم ذرتهای دیگر، حالت نشاسته‌ای ندارد. پریکارپ آن نازک بوده که در زمان رسیدن دانه، مواد قندی آن به نشاسته و سپس به دکسترین تبدیل می‌شود. ذرت شیرین انواع مختلفی دارد که به صورت تازه ، کنسرو شده و منجمد مورد مصرف قرار می‌گیرد (تاج بخش و پورمیرزا، 1386(.
1-2-10-ذرت مومی
آندوسپرم ذرت مومی ظاهراً به شکل موم می‌باشد. برخلاف ذرتهای دیگر که نشاسته آندوسپرم آنها 71 تا 72 درصد آمیلوپکتین و 28 تا 29 درصد آمیلوز دارد، آندوسپرم ذرت مومی تماماً از آمیلوپکتین تشکیل شده که حالت چسبنده‌ای دارد و نرم هم هست. ذرت مومی جدا از مصرف خوراکی، در صنایع چسب‌‌سازی هم استفاده می‌شود(تاج بخش و پورمیرزا، 1386.(
1-2-11-شرایط لازم برای رشد گیاه

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ذرت با وجود آن که یک گیاه گرمسیری است، نمی‌تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسب‌ترین محیط برای کشت آن، ناحیه‌ای است که دمای آن دست کم به مدت 3 تا 4 ماه متوالی، 21 تا 32 درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابستان ناحیه کشت ذرت، کمتر از 18 درجه سانتیگراد باشد یا میانگین دمای تابستان کمتر از 13 درجه باشد، میزان رشد گیاه کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما، کشت ذرت غیر ممکن خواهد بود(شریفی،1382).
1-2-12-آب
معمولا در مراحل گسترش برگها، گرده‌افشانی و تشکیل دانه که اغلب در ماه های گرم تابستان صورت می‌پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاک، آب و هوا و… قرار دارد که بین 2 تا 15 بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه 250 تا 2500میلیمتر دارند به صورت دیم هم امکان‌پذیر می‌باشد(چهره نگار،1382).
1-2-13-خاک
میزان عملکرد ذرت در خاکهای عمیق، حاصلخیز و زهکشی شده با بافت متوسط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن که ناشی از رطوبت یا وجود لایه‌های فشرده زیرزمینی می‌باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خاکهایی با pH حدود 5.5 تا 8 هم رشد نماید. البته pH مناسب برای آن 6 می‌باشد pH کمتر از 6 معمولاً میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می‌دهد(نورمحمدی و همکاران،1380).
1-2-14-زمان کاشت ذرت
بهترین زمان برای کاشت ذرت، زمانی است که دمای خاک در عمق 7 تا 8 سانتیمتری به مدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار، تقریباً 13 درجه سانتیگراد باشد. اگر کشاورز قادر نیست که دمای خاک را اندازه‌گیری نماید، می‌تواند از میانگین دمای هوا در ساعت 7 صبح و 12 ظهر استفاده کند(خواجه پور،1379).
1-2-15-کود
کود شیمیائی، بویژه کودهایی که دارای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم وگوگرد و همچنین منگنز،آهن، روی و مولیبدن باشند برای بالا بردن سطح تولید ذرت بسیار ضروری هستند. مناسب‌ترین زمان برای استفاده از کود، در بهار و قبل از بذر کاری یا هم زمان با آن است. بهترین روش برای ریختن کود، به فاصله 5 سانتی از بذر و به عمق 3 تا 5 سانتی متری از بذر می‌باشد(شریفی،1382).
1-2-16-آفات و بیماریهای ذرت
از بیماریهای مهم گیاه ذرت، سیاهک ذرت و سیاهک خوشه ذرت می‌باشد. عامل این دو بیماری به ترتیب، Ustilago maydis و Sphacelotheca reiliana می‌باشند. بیماری سیاهک معمولی، برگها و ساقه‌ها را آلوده نموده و سیاهک بلال ذرت، گل ماده یا بلال را آلوده نموده و توده‌ای از اسپورهای قارچ را جانشین بافتهای سالم گیاه می‌کند. بیماریهای عمده برگ ذرت عبارتند از زنگ برگ و پژمردگی باکتریایی، پوسیدگی دانه، خوشه، ریشه و ساقه هم از بیماریهای قارچی هستند که بندرت دیده می‌شوند. ضدعفونی نمودن بذر ذرت باتیزام، ارتوساید و ارازان در کنترل این بیماریها مفیدند(حبیبی و زمانی،1382).
1-2-17-برداشت محصول
برای برداشت محصول، رطوبت دانه باید بین 20 تا 25 درصد باشد. اگر قرار باشد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را می‌توان با رطوبت 25 تا 28 درصد هم برداشت کرد. امروزه برداشت بلال را با دستگاه های بلال چین و همچنین جدا نمودن دانه‌های ذرت را از بلال، با دستگاه دانه کن انجام می‌دهند. دستگاه بلال چین، بلالها را از بوته می‌چیند و غلافهای آن را جدا می‌کند. دستگاه دانه کن هم دانه‌های ذرت را از بلال جدا می کند. برای انبار کردن دانه‌های بلال، باید رطوبت آنها را به 17 درصد رساند. دمای انبار نباید بیش از 10 درجه سانتیگراد باشد. البته دانه‌های با رطوبت بیش از 17 درصد را می‌توان در دماهای بالاتر هم نگهداری نمود (تاج بخش و پورمیرزا،1382).
1-2-18-خصوصيات مرفولوژيکی ذرت
1-2-19-ريشه
ذرت گیاهی یکساله و دارای ریشه‌های افشان است. جنین در موقع جوانه‌زنی تولید یک ریشه می‌کند که سریعاً رشد کرده و انشعاباتی را تولید می کند. از مزوکوتیل هم 3 الی 7 ریشه نابجا خارج می گردد که همراه به ریشه جنینی، سیستم ریشه‌ای اولیه را در ذرت به وجود می‌آورد که تأمین‌کننده آب و مواد غذایی ذرت در 3-2 هفته اول می‌باشد(اهدایی،1371). ریشه‌های ثانویه که به ریشه‌های طوقی و دائمی نیز معروفند، از گره‌های زیرزمینی ساقه منشاء می‌گیرند. تعداد گره‌های زیرزمینی بسته به واریته یا هیبرید 6 تا 10 عدد است و هر گره زیرزمینی می‌تواند بین 4 الی 16 ریشه دائمی تولید کند. رشد جانبی ریشه‌های دائمی ذرت تا 120 سانتیمتر و درعمق 150 سانتی‌متر است، ولی قسمت اعظم ریشه‌های ثانویه تا عمق 30 سانتی می‌باشند. ریشه‌های هوایی که به ریشه‌های جانبی و یا نابجا و یا استحکامی هم معروفند، از گره‌های پایین بوته واقع در بالای سطح خاک به وجود می‌آیند. اگر این ریشه‌ها به خاک برسند، در جذب مواد و به خصوص جلوگیری از ورس کمک بسیاری به گیاه می‌نمایند (کریمی وهادی،1378).
1-2-20- ساقه
ذرت دارای ساقه استوانه‌ای با مقطع عرضی تقریباً بیضوی است. طول ساقه با توجه به شرایط اقلیمی از 60 تا 600 سانتی‌متر متغیر و به طور متوسط 250 تا 300 سانتیمتر و قطر ساقه حدود 7-2 سانتی‌متر می‌رسد. ساقه دارای گره و میانگره است. تعداد گره‌ها بسته به نوع واریته بین 8 تا 30 عدد متغیر است. ساقه ذرت توپر و از نظر ارزش غذایی دارای اهمیت است .ساقه ذرت علاوه بر نگهداری اندام‌های هوایی گیاه در ذخیره کربوهیدرات‌های غیر ساختمانی که بیش از نیاز مصرفی گیاه باشد (قبل از گرده افشانی) به ویژه در محل گره‌های ساقه نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. این مواد ذخیره شده در صورت نیاز در مرحله پر شدن دانه مورد استفاده قرار می‌گیرند .در این مرحله یعنی حرکت مواد از مغز ساقه ذرت به دانه یا انتقال مواد درجه حرارت، از اهمیت به سزائی برخوردار است. درجه حرارت کمتر از 13 درجه سانتی‌گراد موجب متوقف شدن انتقال مواد از ساقه به دانه و باعث کاهش عملکرد دانه در گیاه ذرت می شود(کریمی و‌هادی،1378).
1-2-21-برگ
در ذرت نیز مانند سایر غلات برگها به طور متناوب بر روی سـاقه قرار گرفته‌اند. طول برگ با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی از 30 تا 150 سانتیمتر و عرض آن بین 15-4 سانتیمتر متغیر می باشد. در اپیدرم سطح بالائی پهنک برگ تعداد بسیار زیادی سلول‌های پیازی شکل دیده می شود که در هوای گرم این سلول‌ها به مقدار زیاد دچـار کمبود آب می‌شوند و به پهـنک برگ به طرف داخـل خـود پیچ می‌خورد و به همین دلیل سطح تعرق برگها به مقدار زیادی کاهش می‌یابد و مقاومت گیاه نسبت به خشکی افزایش می‌یابد. تعداد برگها در ذرت از خصوصیات نسبتاً ثابت واریته‌ای است و از 8 تا 48 عدد متغیر است. این صفت خیلی کم تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرد. بین تعداد برگ‌های روی ساقه اصلی و دوره رشد گیاه ذرت رابطه مثبت وجود دارد(کریمی و‌هادی،1378).
1-2-22-گل آذين
گل آذین انتهایی ذرت در انتهای ساقه قرار دارد و کاملاً شاخه شاخه و به آسانی قبل گل کردن تشخیص داده می‌شود و گل آذین نر ذرت تا 5 میلیون گرده (بسته به گونه‌ی ذرت) برای تلقیح به وجود می‌آورد. گل آذین ماده از لابلای برگ‌هایی که بعداً بلال در میان آن به وجود می‌آید بیرون آمده و به صورت یک دسته رشته‌های ابریشمین مرطوب و چسبنده می‌باشند که گرده‌های نر از قسمت بالا به علت تکان خوردن یا وزش باد و یا سنگینی وزن خود بر روی آن می‌ریزد و به علت چسبندگی درهمان جا قرار گرفته یا سنگینی وزن خود بر روی آن می ریزد و به علت چسبندگی درهمان جا قرار گرفته دانه‌های بلال را بارور کرده و تشکیل دانه می‌دهند (شقاقی، 1388).
1-2-23-موارد استفاده از ذرت
دانه ذرت دارای سه بخش آندوسپرم، گیاهک و پریکارپ است. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین 8 تا 15 درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت زئین می‌باشد نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می‌کنند. میزان روغن دانه ذرت، 4 درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد. از گیاه ذرت استفاده‌های مختلفی می‌کنند. از آسیاب نمودن دانه ذرت، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه غذاهای مختلف بکارمی‌رود. از ساقه و برگهای ذرت در صنایع کاغذ و مقواسازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می‌کنند. از آرد ذرت در تولید چسب، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی، داروسازی، مرکب‌سازی و پلاستیک‌سازی استفاده می‌نمایند(خواجه پور،1379).به طور کلی، سهم ذرت در تامین غذای انسان، تغذیه دام و طیور و ماده اولیه جهت فراورده‌های صنعتی به صورت زیر است:

1. 1. غذای انسان 25-20 درصد

1. 1. غذای دام و طیور 75-70 درصد

1. 1. ماده اولیه جهت فراورده­های صنعتی 5 درصد

1-2-24-سطح زیر کشت و مقدار تولید
در بین محصولات زراعی، ذرت از لحاظ سطح زیر کشت، مقام سوم در دنیا را دارا می‌باشد (اشفته بیرگی و همکاران،2011). سطح زیر کشت ذرت در کشورهای بزرگ تولیدکننده جهان در سال 2002 برابر 139,659,000 هکتار می‌باشد. بزرگترین تولیدکننده ذرت در جهان آمریکا با 30,000,000 هکتار زیر کشت می‌باشد و چین با 23,474,000 هکتار زیر کشت مقام دوم دنیا را در اختیار دارد. مهمترین کشورهای صادرکننده ذرت در جهان، آمریکا، چین، آرژانتین و فرانسه می‌باشند که مجموعاً حدود 5/91% از کل صادرات جهانی این محصول را در اختیار دارند. کشورهای کره جنوبی و ژاپن از مهمترین واردکنندگان دانه ذرت محسوب می‌گردند. سطح زیر کشت ذرت در سال 1383، در ایران برابر 286 هزار هکتار اراضی زیر کشت و میزان تولید کل برابر یک میلیون و 940 هزار تن ذرت دانه‌ای می باشد. استان‌های فارس، خوزستان و کرمانشاه از نظر سطح زیر کشت و تولید در مقامهای اول تا سوم قرار دارند (امیرتیموری و چیذری،1386).
1-3 کود فسفات بارور 2
1-3-1عنصر فسفر و اهميت آن در تغذيه گياه
عنصر فسفر يكي از عناصر با وجودی که فسفر خاک‌های مختلف از 400 تا 1000 میلی‌گرم در کیلوگرم (ppm) گزارش شده است (ردریگوز ،1999)، ولی گیاهان می‌توانند اين عنصر را فقط به صورت آنيون‌هاي يك ظرفيتيH2PO4-1 يا دوظرفيتی2HPO4- جذب نمايند که در اغلب موارد غلظت آن در خاک بسیار پایین است.
1-3-2-علائم كمبود فسفر در گياهان
در پي واكنشهاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي گياه در برابر تنش كمبود فسفر، علائم مختلفي در اندامهاي گياه بروز مي‌كند، كه از اين طريق، گياه تحت تنش را مي‌توان شناسايي كرد. اگر مقدار يون فسفات در گياه كاهش پيدا كند، فعاليتهاي متابوليكي گيـاه و همچنين رشد آن، كاهش مي‌يابند. علائم كمبود فسفر در گياه به روشني علائم كمبود نيتروژن نمي‌باشد و تشخيص آنها كمي مشكلتر است. در بعضي موارد علائم كمبود فسفر و نيتروژن با هم شباهت نيز دارند. علت اين است كه اين دو عنصر در فعاليتهاي يكساني شركت مي‌كنند و هر دو نقش اساسي در متابوليسم گياهي دارند، به طوريكه كمبود هر يك باعث بر هم خوردن متابوليسم طبيعي گياه و ظهور علائم كمبود مي‌شود. در گياهان تحت تنش كمبود فسفر، رشد گيـاه مخصوصـاً در اندام‌هاي هـوايي كـاهش مي‌يابـد (فریدین و همكاران، 1989) و به علت كاهش شديدتر رشد در اندام‌هاي هوايي، نسبت ريشه به اندام‌هاي هوايي افزايش مي‌يابد (لفبور و گلاس 1982 ؛ دانلوپ و همكاران 1997). اين كـاهش در ميـزان رشد، تابع ميـزان فسفر موجود در محلول غذايي در دسترس گياه مي‌باشد (ناگانو و آشیهارا 1993 ؛ لفبور و همكاران 1990). تغيير رنگ برگ‌هاي گياهان تحت تنش كمبود فسفر به سبز تيره مايل به آبي، برنزي يا بنفش، به علت تشكيل آنتوسيانين‌ها، از مشخصات بارز تنـش كمبـود فسفر است. كمبـود فسفر بلوغ گيـاه را به تاخير مي‌اندازد و باعث كاهش ساخت تركيبات پروتئيني مي‌شود. در همين حال، قندها در اندام‌هاي رويشي گياه تجمع مي‌كنند و تـراكم بالاي قند در بافت برگ‌ها منجر به توليد آنتـوسيانين‌هايي مي‌شود كـه بـاعث تغيير رنگ بـرگ‌ها و انـدام‌هاي رويـشي مي‌بـاشنـد (میر و همكاران 1973). برگ‌ها نيز به صورت غير عادي در مي‌آيند و دمبرگ‌ها كوتـاه مي‌گردنـد (رائو وتری 1989). همچنين در حاشيه برگ‌ها آثار سوختگي ظاهر مي‌شود و بافت‌هاي اين ناحيه تخريب مي‌گردند. در زماني كه كمبود فسفر بسيار شديد باشد، در روي بـعضي برگ‌هاي پير نقطه‌هاي بافت مرده ديده مي‌شود (کاتز و همكاران 1986). گياه در تنش كمبود فسفر فقط به طور عمودي رشد مي‌كند و رشد ساقه‌هاي جانبي به دليل به خواب رفتن يا مرگ جوانه‌هاي جانبي كاهش مي‌يابد. ظهور شكوفه و جوانه برگي نيز در اين شرايط كاهش يافته و در نتيجه تعداد برگ‌ها، شاخه‌ها و محصول ميوه يا دانه گياه كاهش مي‌يابد. در جدول (2-1) برخي از علائم اختصاصي كمبود فسفر در گياهان مختلف ذكر شده است.
جدول (2-1) علائم كمبود فسفر در گياهان مختلف (والس 1961 ؛اسپرو 1964).

علائم كمبود فسفر

تلاش در اقناع ایرانیان برای انتشار روزنامه در ایران نیز ناشی از قیاسی است که وی میان ایران و غرب انجام می‌دهد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«در یک پایتخت فرنگستان دو هزار و پانصد روزنامه آزاد هست و اگر یک بنده خدا در ملک ما یک کلمه حرف حق بگوید باید به حکم عقل جهان آرای وزرای ما تا هفت پشت مغضوب دولت بماند»(همان، شماره چهل و یکم، ص۲).
تمام آچه گفته شد نشان می‌دهد که ملکم دریافته بود، شکل سنتی مفهوم عدالت از یک سو و خلاء وجود آزادی از سوی دیگر باعث شده تا در ایران بسترهای ذهنی و فردگرایانه پیشرفت و ترقی مهیا نباشد. از این رو او با تأکید بر تأویل غربی از این دو مفهوم تلاش داشت تا جنبه های ذهنی پیشرفت و ترقی را در ایران مهیا کند. اینکه این تأویل غربی چه نتایجی می توانست داشته باشد، در بخش بعدی همین فصل بدان خواهیم پرداخت.
۴-۳-امنیت و ترقی به مثابه نتایج وجود عدالت و آزادی در اندیشه ملکم
تمام تلاش ملکم در تبین عدالت و آزادی رسیدن به مفهوم امنیت و به دنبال آن حرکت به سوی پیشرفت و ترقی ایران بود. جالب اینکه ملکم که با اندیشه‌های غربی آشنایی داشت و مکتب لیبرالیسم را نیز می‌شناخت، می‌دانست دولت خود می‌تواند به عنوان «شر» باشد:
«وقتی از امنیت حرف می‌زنیم وزرای ما چنان خیال می‌کنند که منظور ما دفع دزدیهای ولایتی است…فریاد ما از شر خود دولت است»(همان، شماره بیست و دوم، ص۱).
وی امنیت را اینگونه تعریف می‌کند:
«امنیت جماعت عبارت است از این معنی که هریک از اعضای جماعت باید از جان و مال خود کاملا” مطمئن باشند….»(همان، شماره سیزدهم، ص۲).
او فقدان امنیت را نیز که چیزی معمول در ایران بود، اینگونه تشریح می‌کند:
«…غاصبین قدرت ملت حق دارند که بدون محاکمه و بدون هیچ سوال و جواب گوش و دماغ و سر ما را ببرند، مال ما را ضبط، خانه ما را خراب، عیال ما را اسیر بکنند…»(همان، شماره هفدهم، ص۴).
وی در همین راستا تکالیف عامه دولت را به سه چیز محدود می‌کند:«اول حفظ استقلال ملی، دویم حفظ حقوق جانی، سیم حفظ حقوق مالی»(دفتر قانون، ۱۱۴).
اینگونه است که مفهوم قانون در اندیشه ملکم دارای اهمیت می‌شود: «بدون قانون امنیت نیست و بدون امنیت زندگی محال است»(قانون، شماره یازدهم، ص۱).
در واقع از دید ملکم و روشنفکران پیشامشروطه «قانون موجب ایمنی و استواری مالکیت خصوصی، تقویت امنیت شغلی و مسئولیت‌پذیری مشاغل رسمی و کاسته شدن از خطر تعرض خودکامه به جان و تن مردم بود»(کاتوزیان،۱۳۸۰، ۱۲۳).
با روی کار آمدن مظفرالدین‌شاه ملکم این نوید را به مردم ایران می‌داد که بزودی«دیوانخانه‌های عدلیه در جمیع ولایات به انتظام و استقلال مستحفظ و ضامن اجرای این امنیت عامه خواهد بود»(قانون، شماره سی و چهارم، ص۲).
ملکم در تلاش برای گسترش قانون یک نکته اساسی را مدنظر قرار نمی‌دهد و آن اینکه آیا صرف وجود قانون کافی است؟ اگر اینگونه نیست چه ضمانتی برای اجرای آن وجود دارد؟ آیا غیر از این است که همیشه آگاهی مردم پشتوانه وجود قانون است؟ ملکم که خود می‌دانست مردم ایران در جهل به سر می‌برند چگونه انتظار داشت که قانون در ایران ایجاد و اجرا شود.
اما گذشته از این مسئله حیاتی، ملکم به درستی درک نموده بود که وجود امنیت پیش نیاز پیشرفت و ترقی جامعه است و البته وجود امنیت نیز منوط به وجود «قوانین عادله» است. از نظر وی زمانی پادشاه ایران می‌تواند مشغول انتظام ایران شود که دستگاه قانون، دیوان قضا و … را ترتیب داده باشد:
«به جهت نظم و رفاه ایران اول کاری که داریم آن است که یک دستگاه قانون فراهم بیاوریم» زیرا «رونق و ترقی دول حاصل نظم است»(دفتر قانون، ۱۱۶و۱۲۴و۱۲۷).
رساله «اصول ترقی» ملکم در کنار آثار دیگری چون دفتر تنظیمات و دفتر قانون او دارای اهمیت وافری است. در اصول ترقی ملکم «آبادی یک ملک» را «بسته به مقدار امتعه ای» می داند«که در آن ملک به عمل می آورند». آهن، گندم، زغال، الماس، معادن طلا، ابریشم، تنباکو و معادن زغال سنگ از جمله متاعی‌اند که ملکم از آنها نام می‌برد. بنابراین مشخص می‌شود در اندیشه ملکم منظور از پیشرفت و ترقی بیشتر و به طور ملموس‌تر تأکید بر جنبه‌های مادی آن است. اما وی به خوبی قادر به درک این مسئله بود که تلاش برای پیشرفت مادی نیازمند، وجود یکسری بسترها است و یکی از مهمترین بسترهای ترقی، امنیت است. «امنیت جانی و مالی» که وی از آن تحت عنوان«تدبیر بزرگ» یاد می‌کند. زیرا در اندیشه ملکم«درجه کار هرکس بسته به اطمینانی است که از حفظ نتیجه کار خود دارد». اینجاست که وی از لزوم امنیت برای پیشرفت، به نیاز به عدالتخانه و از آنجا به مفهوم قانون می‌رسد:
«امنیت جانی و مالی به هیچ وجه بسته به رٲفت و عدالت شخص پادشاه نیست. ذات مقدس شاهنشاه ایران از جمیع سلاطین روی زمین رئوف‌تر و عادل‌تر است، ولیکن عدالت شخص یک پادشاه اصلا” دخلی به عدالت اداره ندارد…امنیت جانی و مالی بسته به عدالت اداره است. عدالت اداره در هرجا عدالت خانه لازم دارد. عدالت‌خانه قوانین لازم دارد….امنیت مالی و جانی اولین اساس آبادی دنیاست»(اصول ترقی، ۱۸۵).
نکته جالب اینکه داستان‌های زیادی در مورد رشوه گرفتن ملکم در موارد گوناگون من جمله بر سرقرارداد رویتر نقل شده است لیکن «از افکار جالب ملکم تقدیم دو طرح یکی برضد رشوه و رشوه‌خواری و دیگری برای جلوگیری از تعدیات مأموران دولت می‌باشد»(صفائی،۱۳۴۴، ۵۹).
ملکم که دلیل پیشرفت غرب را به دلیل وجود امنیت و قانون در آن ممالک می‌داند بار دیگر دست به قیاس می‌زند و انگلستان را به عنوان یک الگو نام می‌برد:
«از قوانین انگلیس و سایر دول چیزی نمی‌گویم زیرا که مثل آفتاب روشن است که آن همه آبادی‌های حیرت انگیز و آن همه آسایش و آن تسخیرات بی‌پایان و آن دریاهای ثروت که در ممالک خارجه مشاهده می‌کنیم همه از اثر استقرار قانون است»(قانون، شماره سوم، ص۳).
برای همین است که در اندیشه ملکم در صورتی که امنیت تأمین نشود «آسایش رعیت و ترقی دولت ایران جزء آرزوهای بی‌معنی خواهد بود»(دفتر قانون، ۱۱۷).
او وجود مفهوم امنیت را تا آن حد دارای اهمیت می‌داند که از نظر او خلاء آن باعث ورود استعمار به ایران می‌شود:
«خواه بی‌جا، خواه به‌جا، خواه امروز، خواه فردا در هر نقطه آسیا که امنیت مالی و جانی نیست محال است که بیرق فرنگستان بر آن نقطه نصب نشود»(اصول ترقی،۱۸۶).
تمام آنچه درباره اندیشه ملکم گفته شد نشان دهنده تأثیرپذیری وی از اندیشه مغرب زمین در قرن نوزدهم است. به عنوان مثال ملکم آنجا که سعی می‌کند از وجود مفهوم «آزادی» به «رضایت و آسایش فردی» مردم برسد(مدنیت ایرانی، ۱۵۹)، خواه ناخواه در چهارچوب نظام لیبرالیسم و جنبه فردگرایانه آزادی در اندیشه جان استوارت میل توجه داشته است. این عبارات به خوبی بیانگر این مسئله است که اگرچه ملکم همچون عباس میرزا و امیرکبیر توجه زیادی به جنبه‌های عینی پیشرفت و ترقی داشت اما وی راه متفاوتی را برای رسیدن به این هدف طی نمود و سعی کرد با ایجاد بسترهای انسانی، یعنی فضای ذهنی، فضای عینی را تغییر دهد. بنابراین روشنفکران ایرانی در دوره پیشامشروطه و به طور ویژه ملکم به این درک رسیده بودند که شرط ترقی اقتصادی غیر از شرایط مادی مزبور نیازمند فراهم آوردن شرایط اجتماعی معینی می‌باشد. نظر ملکم در این مورد برگرفته از اقتصاد سیاسی لیبرالیسم است. در اقتصاد سیاسی مسئولیت بزرگ دولت فراهم آوردن ایمنی اجتماعی و برقراری نظام حکومتی منظم بود تا شرایط رشد اقتصادی مهیا گردد(نورائی،۱۳۵۲، ۸۶). تأکید بر «تأمین امنیت به عنوان شرط اصلی بسط تولید سرمایه‌داری و دادن آزادی‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی» در کنار گسترش دیگر اصول لیبرالیسم است که ملکم را به عنوان پدر لیبرالیسم در ایران معرفی نموده است(مددپور،۱۳۷۳، ۷۶).
البته خود وی اشاره می‌کند که «ملل اروپایی بعد از پیکار زیاد موفق شدند به درجات مختلف، عدالت و آزادی و حکومت انتخابی را به دست آورند»(مدنیت ایرانی، ۱۵۹). با این حال اندیشه ملکم در سطح مردم آگاه‌، روشنفکران ایرانی و رجال اصلاح طلب اثر خود را برجای گذاشت، چنانکه بعدها در انقلاب مشروطه بازتاب خود را نشان داد. اما حتی پیش از آن نیز زمانی که میرزا حسین‌خان مشیرالدوله از عثمانی به ایران بازگشت و زمام وزارت عدلیه را بدست گرفت، تبلورهایی از این اندیشه را نمایاند. وی کتابچه‌ای منتشر نمود که در آن چهارچوب وزارتخانه مزبور را نشان می‌داد. علاوه براین «وی به هر ایالتی یک مأمور وزارت عدلیه را فرستاد تا ناظر بر اجرای احکام صادره از دیوان عدلیه باشد». همچنین میرزا حسین‌خان ضمن دستوری عمومی «شکنجه و بریدن اعضاء [بدن] متهمین و مقصرین» را ممنوع کرد(آدمیت،۱۳۴۰، ۷۴-۷۵).
۵-۳-جمع بندی فصل
اگر در اندیشه میرزا ملکم‌خان به دنبال پاسخ این سوال باشیم که چرا ایران در مسیر پیشرفت و ترقی حرکت نمی‌کند، احتمالا” به دو دلیل متفاوت به عنوان پاسخ بر می‌خوریم. اول اینکه رجال ایران تنها متکی به عقل خود عمل می‌کنند. در حالی که امروزه دنیا متحول شده و نمی‌توان همه چیز را تجربه نمود. بنابراین می‌بایست از علم دیگران سود جست تا هم اشتباهات آنان را تکرار نکنیم و هم در زمان صرفه‌جویی کنیم. تأکید ملکم بر داشتن «کارخانه‌های آدم سازی» در کنار کارخانه‌های صنعتی از همین رو است. مراد ملکم از کارخانه‌های آدم سازی «مدارس» است که نقش تربیتی عظیمی را بر عهده دارند. از دید ملکم اخذ دانش غربی ما را در راه آبادانی ایران بسیار یاری می‌دهد. به نظر می‌رسد تلاش ملکم برای حضور کمپانی‌های غربی نیز در خلاء وجود علم برای آبادانی ایران باشد.
اما راهکار دیگر ملکم که موضوع بحث این رساله می‌باشد این بود که برای حرکت به سوی پیشرفت، تأمین امنیت و ثبات کشور بود. به همین دلیل است که وی بر مفهوم قانون بسیار پافشاری می‌کند. در واقع قانون برای تأمین آزادی و عدالت است و تأکید ملکم بر جدایی دستگاه قانون‌گذار و دستگاه اجراء برای جلوگیری از خودکامگی و تأمین عدالت و آزادی است.
ملکم وجود آزادی بیان و قلم را به عنوان ضامن عدالت لازم می‌دانست، تا هر وقت رجال سیاسی اقدام به نقض عدالت کردند بتوان با قدرت قلم و روزنامه اذهان را آگاه نمود و روبروی او ایستاد. اگرچه در تفکر ملکم مفهوم آزادی مقدم به مفهوم عدالت است. لیکن به سه دلیل سخن او درباره عدالت بسیار بیشتر از سخن او درباره آزادی است. اول اینکه بیشتر عمر ملکم صرف اصلاحات از بالا شد. او هنوز امید به اصلاحات توسط دولت و مصلحینی چون میرزاحسین خان داشت. این امید تنها در دورهٔ انتشار قانون کنار گذاشته شد. دوم اینکه علمای دین در این دورهٔ زمانی به هیچ عنوان حاضر به گسترش مفهوم آزادی نبودند. سوم اینکه او قطعا” می‌دانست که حتی مردم ایران نیز قادر به درک مفهوم آزادی نیستند. نوشته‌های او تلاشی برای کاشتن بذر آگاهی در میان عده‌ای محدودی بود که بعدها رهبران جنبش مشروطه در ایده و عمل شدند.
دو انتقاد مهم می‌توان به اندیشه ملکم وارد کرد اول اینکه وی که عدالت فزدگرایانه مبتنی بر شاه را رد می‌نمود چگونه تمام عمر خود را صرف اصلاحات از بالا کرد اصلاحاتی که رضایت شاه را می‌طلبید. دوم اینکه ملکم تمام عمر خود را صرف قانون‌خواهی کرد. ایا صرف ورود قانون کافی بود چه ضمانتی برای اجرای قانون وجود داشت
فصل چهارم
میرزا فتحعلی آخوندزاده
۱-۴-زندگی و آثار
میرزا فتحعلی آخوندزاده در سال ۱۲۲۸(۱۸۱۲) در «نوخه» از محلات «شکی» از پدری تبریزی و مادری مراغه‌ای به دنیا آمد. جدش رشتی بود. پدرش در دوره ولیعهدی عباس میرزا، کدخدای قصبه «خامنه» بود. ابتدای زندگی‌اش را در «شکی» گذراند. پس از آن به تبریز آمدند. ناسازگاری میان زنان پدر باعث شد تا مادر او از پدر جدا شود و نزد عموی خود «آخوند حاجی علی اصغر» در «مشکین» از توابع اردبیل بیاید. «حاجی علی اصغر» میرزا فتحعلی را به فرزندی پذیرفت و از همین رو بود که وی به آخوندزاده شهره شد. البته در سال‌های اخیر نویسندگان قفقاز و شوروی عنوان «آخوندوف» را به او داده‌اند. میرزافتحعلی جنگ‌های ایران و روس را به چشم خود دیده بود. قطعا” این مسئله در تلاش او برای جستجوی راه‌حلی در جهت گذار ایران از عقب‌ماندگی موثر بوده است.
میرزا فتحعلی همیشه از آخوند علی اصغر به نیکی یاد کرده است. بخصوص که ترس او از مکتب خانه با صبر و تدبیر آخوند حاجی علی اصغر رفع شد. آخوندزاده به دلیل عدم یادگیری برخی از حروف نسبت به آموزش گریزان شده بود و از مکتب می‌گریخت. به اعتقاد نگارنده تلاش آخوندزاده در تغییر الفبای زبان فارسی تا حد زیادی متأثر از همین مسئله است.
پس از آن، در سال ۱۲۴۷ زمانی که آخوند ملا علی اصغر به سفر حج رفت، میرزا فتحعلی را در «گنجه» به میرزا شفیع سپرد تا پیش او خط نستعلیق، حکمت و عرفان بیاموزد. میرزا شفیع صاحب ذوق شعری بود. میانه خوبی با مذهب نداشت و او بود که میرزا فتحعلی را از تحصیل در علوم دینی و پیوستن به جرگه روحانیون منصرف نمود. به گفته خود میرزا فتحعلی «روزی این شخص محترم از من پرسید: میرزا فتحعلی! از تحصیل علوم چه منظوری داری؟ جواب دادم که می‌خواهم روحانی بشوم. گفت: می‌خواهی تو ریاکار و شارلاتان بشوی؟ … عمر خود را صرف این گروه مکن، شغل دیگری پیشه گیر… وقتی که دلیل نفرت او را از روحانیون پرسیدم شروع کرد به کشف مطالبی که تا آن روز از من مستور بود….»(آخوندزاده، ۱۹۶۳، ۳۵۱). این وضعیت تا آمدن آخوند حاجی علی اصغر از خانه خدا ادامه داشت. شاید بتوان آغاز دیدگاه‌های ضدمذهبی آخوندزاده را از همین زمان جستجو نمود.
پس از آن از به همراه حاجی علی اصغر از گنجه به نوخه رفت. یک سال را در آنجا به آموزش زبان روسی گذراند. اما چون بزرگ سال بود، اجازه تحصیل بیشتر به او ندادند. سرانجام در «تفلیس» زیر دست «بکی خان» مولف و نویسندهٔ دانشمند و مترجم فرمانفرمایی روس به ترجمه عربی، فارسی و ترکی آذری پرداخت. همچنین معلم زبان ترکی در مدرسه نوبنیاد روسی تفلیس شد. در این مدت توانست زبان روسی خود را نیز تکمیل کند. بنابراین از این پس می‌توانست به ترجمه متون روسی نیز بپردازد.
آخوندزاده در تفلیس بود که با آثار برخی متفکران اروپایی همچون هیوم، شکسپیر، مولیر، ولتر و منتسکیو آشنا شد(کسرایی،۱۳۷۹، ۲۷۵). «بکی خان» در زندگی میرزا فتحعلی تأثیر فراوان نهاد. زیرا او را به نویسندگان روسی، گرجی و قفقازی آشنا نمود. «خاچاطور ابوویان»، «کوتکاشنسکی»، «اوتسمی‌یف» و «بستوژف» مشهور به «مارلینسکی» از جمله این فرزانگان بودند. آنان به همراه میرزا شفیع که به آنان پیوسته بود، محفلی به نام «دیوان عقل» را برپا نمودند (آدمیت،۱۳۴۹، ۱۷-۲۰).
در دوره مورد بحث تفلیس در میان سرزمین‌های قفقاز و نواحی همجوار خود از اهمیت بالایی برخوردار بود. چه از لحاظ سیاسی و چه از لحاظ فرهنگی و ادبی. آخوندزاده تا پیش از سفر تفلیس از تئاتر و نمایش چیزی نمی‌دانست. نخستین آشنایی وی با هنر نمایش در سال‌های دهه پنجم قرن نوزدهم صورت گرفت. در این سال‌ها در تفلیس کنسرت‌ها و قطعات کوتاهی از آثار نویسندگان روس و گرجی به نمایش گذارده شد، آخوندزاده آنها را تماشا کرد و همه اینها تأثیر بسزایی بر هنر نویسندگی وی نهاد(آرین پور،۱۳۸۲، ۳۴۵).
او در ۱۲۵۷ با طوبی خانم، دختر آخوند حاج علی اصغر ازدواج کرد. در همان سال نیز حاج علی اصغر درگذشت. آخوندزاده پنجاه سال از عمر خود را زیر لوای دولت روسیه در قفقاز گذرانید و از این بین چهل‌وسه سالش را به دولت روس خدمت کرد. اگرچه تزارها همیشه به وی مظنون بودند و اعتمادشان را از وی سلب نموده بودند(جعفروف،۱۹۶۲، ۲۷). ترس از تزارها باعث شد که وی مدارک و اسناد مهمش را در خانه دخترش پنهان نماید.
خودش می‌نویسد که به واسطه نگارش «مکتوبات کمال‌الدوله» دوستان زیادی یافت که یکی از مهمترین آنها میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله بود و البته دیگری جلال الدین میرزای قاجار (آخوندزاده،۱۳۵۱، ۱۶). علاوه بر اینها آخوندزاده با ملکم‌خان، میرزا حسین‌خان سپهسالار و بسیاری دیگر صمیمی بود. هرچند رابطه اش با فرد اخیر بعدها به تیرگی گرایید. نمایشنامه‌هایش که به زبان‌های مختلف ترجمه شد، نام او را از منطقه قفقاز بیرون برد و او را در زمان حیات نامور ساخت. به طور کلی آثار آخوندزاده به زبان‌های روسی، انگلیسی ، فرانسه و آلمانی منتشر شده است(جعفروف،۱۹۶۲، ۲۹).
سرانجام میرزا فتحعلی آخوندزاده پس از شصت وشش سال زندگی، در ۲۴ صفر ۱۲۹۵ (۲۷فوریه ۱۸۷۸) در تفلیس چشم از جهان فرو بست. فعالیت‌های هنری و فکری او آن مقدار که سیاسی و در ارتباط با جنبش مشروطه است، در طول سلطنت ناصرالدین‌شاه اتفاق افتاد. وی حدود بیست سال پیش از پیدایش مشروطیت از دنیا رفت (سفری،۱۳۷۰، ۷۵-۷۶). میرزا فتحعلی چه از لحاظ پیش کشیدن بحث الفبا و چه نگارش اولین نمایشنامه در جهان اسلام یک مبدع بود(حائری،۱۳۶۴، ۲۷). از این رو می‌توان جایگاهی ویژه برای او در نظر گرفت.
مهمترین آثار وی عبارتند از:
تمثیلات(از ۱۲۶۶ تا۱۲۷۲)، داستان «حکایت یوسف‌شاه» یا «ستارگان فریب خورده»(۱۲۷۳)، «الفبای جدید»(۱۲۷۴)، «مکتوبات کمال‌الدوله»(از ۱۲۷۹ تا۱۲۸۰) و مقالاتی چون: «رساله ایراد» در انتقاد بر تاریخ روضه الصفای ناصری(۱۲۷۹)، «قریتکا» بر روزنامه ملتی و شعر سروش اصفهانی(۱۲۸۳)، انتقاد بر رسالهٔ «یک کلمه» میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله، عقیده حکیم«یوم» انگلیسی در نفی واجب الوجود، «تفهیم حریت» از حکیم انگلیسی جان استوارت میل، انتقاد بر مثنوی معنوی(۱۲۹۳) و آثار دیگری به زبان‌های روسی، ترکی و عربی(آدمیت،۱۳۴۹، ۲۹-۳۰).
۲-۴-ترقی و پیشرفت در اندیشه میرزا فتحعلی آخوندزاده

AHUANN

RD1ann

ATautumn

TRLdec

AHUMAXmar

RD5feb

ALTjan

TRLann

AHUMAXapr

روش کرزانوفسکی
این روش تشابهات بین داده ­های انتخابی و داده ­های اصلی را بررسی می­ کند. ابتدا کل داده ­های هواشناسی که به طریقی در اقلیم منطقه تاثیر بسزایی دارند و در همه ایستگاه­ها ثبت شده بوده ­اند، شامل ۱۸۸ متغیر اقلیمی که با P نمایش داده شد و چهار سری داده انتخابی ۱) داده ­های که توسط سایر افراد انتخاب شده بودند شامل ۱۰۲ متغیر اقلیمی که با z₁ نمایش داده شد ۲) ۱۰۶ متغیر اقلیمی که بر اساس پوشش گیاهی منطقه انتخاب شده بودند که با z₂ نمایش داده شد. ۳) متغیرهای که با بهره گرفتن از روش گام به گام بدست آمده شامل ۹۶ متغیر اقلیمی که با z₃ نمایش داده شد ۴) متغیرهای با بیشترین همبستگی با هم شامل ۱۱۲ متغیر اقلیمی که با z₄ نمایش داده شد. این متغیرها مهمترین متغیرهای هستند که بیشترین تاثیر را بر روی اقلیم منطقه و همچنین بیشترین ارتباط را با هدف تحقیق دارند که تعداد متغیر آنها، با q نمایش داده شد. این پارامترها با بهره گرفتن از آنالیز تجزیه به مولفه های اصلی^[۴۹] به ۵ فاکتور یا مولفه اصلی کاهش یافت که با k نمایش داده شدند. تعداد مولفه اصلی در ۶۲۲ نقطه که با n نمایش داده شدند، ۹۰ درصد واریانس داده ­ها را به خود اختصاص می­ دهند و در واقع مهمترین مولفه­ها به شمار می­روند [۱۸،۷۲،۹۶]. چرخه انتخاب متغیرها با روش پروکراستس در زیر نمایش داده شده است. برای محاسبه M² دوشرط q≤p و ≤ q k باید برقرار باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انتخاب
X(n×p) X(n×q)
PCA PCA
Y(n×k) Z(n×k)
پروکراستس
ضریب پروکراستس از رابطه (۳-۴) محاسبه شد:
رابطه ۳-۴ M2=Trace{YY´+ZZ´-۲ZQ´Y´}
Q از رابطه (۳-۵) محاسبه می شود:
رابطه۳-۵ Q=VU´
با تجزیه مقدار منفرد^[۵۰] ماتریس Z´Y به ابعاد k×k مقدار U و V محاسبه شد و مقدار Q بدست آمد. همچنین با مربعی نمودن ماتریس­های Y و Z و قرار دادن آن در رابطه ۳-۴ مقدار M² محاسبه گردید. هر کدام از سری داده ­های انتخابی که دارای کمترین ضریب M² باشد یعنی بیشترین شباهت را با داده ­های کل دارد و به عنوان مناسبترین سری پارامتر انتخاب می­ شود. تعریف فاکتورهای لازم برای بدست آوردن مقدار M² و تجزیه مقدار منفرد در جدول (۳-۱۴) آورده شده است. برای محاسبه ترانهاده ماتریس­ها، تجزیه مقادیر منفرد و مقدار M² برای هر کدام از ماتریس­های Z₁, Z₂, Z₃, Z₄ از نرم افزار Matlab 2012 استفاده شد.
جدول (۳-۱۴): فاکتورهای مورد نیاز برای بدست آوردن مقدار M²

فاکتور

توضیحات

فاکتور

توضیحات

X(n×p)

ماتریس تمامی متغیرها

Z

ماتریس تجزبه به مولفه­های متغیرهای انتخاب شده (آرایش تقریبی^[۵۱])