نکته ی دیگر این است که سعدی چه زیبا با این عبارت موجز، از تمثیل بهره برده است. عالم و دانشمند بی عمل را به زنبوری تمثیل کرده که عسل نمی دهد و هیچ خاصیتی جز ضرر و زیان ندارد. تصویری که پدید آورده است چنان زیبا، طبیعی، قابل شناخت و دم دست میباشد که هر شنونده ی عامی و خاص آن را در می یابد و مضمون گسترده ی آن را درک می کند. شگرد و هنر سعدی در این است که تمثیل را معمولاً با عباراتی موجز و رسا و تصویرهایی گویا به کار می گیرد.
«هندویی نفظ اندازی همی آموخت. حکیمی گفت: تورا که خانه نیین است، بازی نه این است.
تا ندانی سخن عین صواب است مگوی
وانچه دانی که نه نیکوش جواب است، مگوی»
(همان: ۱۵۹)
در این داستان، کوتاه و مختصر، سعدی نحوه ی سخن گفتن را گوشزد می کند به این صورت که شخص نباید هر حرفی را به زبان آورد و حتی قبل از گفتن هر سخنی باید به آن فکر کند تا جواب صحیح و منطقی در برابر آن بشنود.
هر یک از عبارات گلستان را که انتخاب نماییم در عین سلاست و سادگی و پر معنایی، دارای ایجاز خاصی است. عباراتی که شاید به چهار کلمه هم نرسد ولی سرشار از ظرافت و هنرمندی است و دارای معانی گسترده و عمیق که در عین این سادگی تأثیر بسیاری بر خواننده می گذارد تا جایی که ممکن است رفتار و کردار وی را متحول نماید.
فصل چهارم نتیجه گیری و پیشنهاد ها
نتیجه گیری و پیشنهاد ها
۴-۱- نتیجه گیری و پیشنهادها
در این پایان نامه که بر اساس شرح احوال و آثار شیخ در فصل اول،گفتاری درباره ی پند و اندرز در فصل دوم و همچنین شیوه هایی که سعدی برای بیان پند و اندرز به کار برده و ما، در فصل سوم آنها را ذکر کرده ایم به این نتیجه می رسیم:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۱: تمثیل نقش اساسی در آثار سعدی به ویژه در بوستان و گلستان دارد.
۲: بیشتر تمثیل های به کار گرفته شده در بوستان و گلستان از نوع پارابل هستند.
۳: فابل و اگزمپلوم نیز در آثار شیخ دیده می شود ولی تعداد آن ها بسیار اندک است.
۴: سخنان حکیمانه که شیخ اجل آن ها را از زبان حکیمان بزرگ نقل کرده نیز تا حدودی در بوستان و گلستان بسیار به چشم می خورد.
۵: سعدی از آیات و احادیث قرآنی نیز در تمامی بوستان و گلستان استفاده کرده است و با کمک آن مخاطب را اندرز داده است.
۶: سعدی، برای بیان پند و اندرزهای خود ابتدا مثلی را ذکر کرده و بعد از آن به بیان نکته اخلاقی پرداخته است.
۷: شیخ اجل پند و اندرزهای خود را ساده و روان و قابل فهم بیان کرده و همین امر سبب شده است که تأثیر آن بر خواننده بیشتر شود.
این پایان نامه برای پژوهش و بررسی شیوه های سعدی در پند و اندرز، اندک تلاشی است که می تواند آغازی باشد برای پژوهش و بررسی دیگر شیوه ها و شگردها و ظرافتهایی که سعدی در آثار خود به کار برده است؛ می طلبد که سعدی پژوهان ادب دوست، با علاقه مندی و کوشش، وارد عرصه ی شناخت هر چه بیشتر شیخ بزرگوار شوند و حق مطلب را ادا نمایند.
برای پژوهش در آثار سعدی، حوزه های بسیار متنوع و بِکر وجود دارد که هر ادب دوست و سعدی پژوه می تواند در حوزه های ذیل به پژوهش و تحقیق جامع بپردازد:
۱: دیدگاه های سیاسی و اجتماعی در آثار شیخ.
۲: دیدگاه های اخلاقی و انسانی.
۳: گونه های پند و اندرز در آثار سعدی.
۴: جایگاه آیات و احادیث در آثار سعدی.
این ها و بسیاری موضوعات دیگر از جمله عناوینی هستند که می تواند مورد پژوهش علمی و ادبی قرار گیرد و دامنه ی شناخت سعدی و آثارش را برای ادب دوستان و سعدی پژوهان بیشتر سازد.
با توجه به این که سعدی از شگرد های مختلفی برای بیان پندو اندرزها و نکات اخلاقی خویش استفاده کرده است اما ادیبان و بزرگان ادب پارسی در این زمینه حق مطلب را ادا نکرده اند و آن گونه که باید به تحقیق و بررسی در این زمینه نمی پردازند. همچنین فارسی زبانان و اهل ادب و فرهنگ امروزه به چنین آثار ارزشمندی که هدفی جز رساندن انسان به کمال و سعادت نداشته است باید توجه و بینشی بیشتر از این داشته باشند.
به امید روزی که دین سعدی بر گردن همه ی ایرانیان ادب دوست ادا شود و سعدی را آن گونه که باید و شاید بشناسیم و تمامی پند و اندرزهای اخلاقی و انسانی اش را به کار ببریم و با عمل به توصیه هایش، آرمان شهرش را برپا نماییم.
منابع
-
- قران کریم. (۱۳۷۶). ترجمه ی محمد مهدی فولاد وند، تهـران، دارالقران، چاپ سوم.
-
- برزگر خالقی، محمدرضا ، (۱۳۸۶)، شرح غزل های سعدی، تهران، زوار.
-
- بهمنیار، احمد، (۱۳۸۱)، داستان نامه ی بهمنیاری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-
- حسن لی، کاووس ،(۱۳۸۰)، فرهنگ سعدی پژوهی، تهران، انتشارات بنیاد فارس شناسی، جلد اول.
-
- دانش نامه ی جهان اسلام، (۱۳۸۶)، زیر نظر مصطفی میر سلیم، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، چاپ اول.
-
- دشتی، محمد، (۱۳۸۶)، ترجمه ی نهج البلاغه، مشهد، آستان قدی رضوی، چاپ نهم.
-
- داودی، محمد، (۱۳۸۹)، تربیت اخلاقی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.
-
- دو فوشه کور، شارل هانری دو، (۱۳۷۷)، اخلاقیات، ترجمه ی محمدعلی امیرمعزی، عبدالمحمد روح بخشان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
-
- دهخدا، علی اکبر، (۱۳۷۷)، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران، جلد پنجم.
-
- رادویانی، عمربن محمود، (۱۹۴۹)، ترجمـان البلاغه، به اهتمـام احمد آتش، تهران، چاپخانه ی ابراهیم.
-
- زرین کوب، عبدالحسین، (۱۳۷۳)، با کاروان حلّه، تهران، علمی.
-
- زولهایم، رودلف، (۱۳۸۱)، امثال کهن عربی، ترجمه ی احمد شفیعی، تهران، نشردانشگاهی.
-
- شفیعی کدکنی، محمدرضا، (۱۳۷۰)، صور خیال در شعر فارسی، تهران، آگاه.
-
- شکورزاده، ابراهیم ، (۱۳۸۲)، دوازده هزار مثل فارسی، تهران ، انتشارات آستان قدس رضوی
- شمیسا، سیروس، (۱۳۷۱)، بیان، تهران، فردوس، چاپ دوم.
