مدیرکل پژوهش
وزارت نفت

بالغ بر ۳۰ سال

فوق لیسانس

۸

خانم مهندس احمدیانی

مدیر اجرایی انجمن SPE در ایران

بالغ بر ۲۰ سال

فوق لیسانس

در مرحله دوم به منظور برازش و اعتباریابی الگوی طراحی شده، از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و پرسشنامه تحقیق به منظور انجام تحلیل عاملی میان اعضای نمونه توزیع و جمع آوری شد. بر همین اساس در مرحله اعتباریابی مدل تحقیق که از ابزار پرسشنامه کمی دارای طیف لیکرت استفاده شده، جامعه آماری شامل مدیران ارشد و میانی، اعضای هیئت علمی و کارشناسان ارشد بخش پژوهش و همچنین فناوری اطلاعات هاب های پژوهشی صنعت نفت و معاونت پژوهش و فناوری وزارت نفت در شهرهای تهران و اهواز و آبادان است که با نظام جامع پژوهش و فناوری وزارت نفت اشراف کامل داشته باشند و همانطور که در جامعه آماری بیان شد، بر اساس تخمین تعداد آنها ۲۰۰ نفر می باشند. برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده که در آن Z اندازه متغیر در توزیع طبیعی است و به میزان Z=1.96 و در سطح اطمینان ۹۵/۰ محاسبه شده است. همچنین میزان دقت عمل یا ضریب خطا به میزان ۰۵/۰=α در نظر گرفته شده است. در همین راستا با بهره گرفتن از روش طبقه ای- تصادفی و بر اساس اطلاعات جدول مورگان، از بین جامعه آماری، نمونه ­ای ۱۰۰ نفره (به صورت سهمیه ای) انتخاب شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بر همین اساس در مرحله دوم، در مجموع ۱۵۰ پرسشنامه به صورت تصادفی برای افراد جامعه آماری ارسال شد که تعداد ۱۰۳ پرسشنامه صحیح تکمیل و گردآوری شد. این تعداد از نمونه آماری هم بیشتر از عدد به دست آمده بر اساس اطلاعات جدول مورگان است و هم از نظر صاحبنظران تحلیل عاملی مناسب می باشد. زیرا بسیاری از صاحبنظران تعداد مناسب پاسخ دهندگان را برای انجام تحلیل عاملی، ۶ تا ۸ برابر خوشه ها یا سه برابر گویه ها می دانند که برای تحقیق حاضر به عدد ۹۳ می رسیم (با توجه به اینکه تعداد گویه های این تحقیق به میزان ۳۱ می باشد). در نتیجه تعداد نمونه ۱۰۳ پرسشنامه گردآوری شده از این نظر نیز مناسب می باشد.

  • ابزارهای اندازه گیری متغیرها و روایی و پایایی آنها

در این پژوهش برای اندازه گیری و ارزیابی متغیرهای تحقیق از چند پرسشنامه استفاده شده است. در مرحله اول به منظور نگاشت شناخت توسط خبرگان از پرسشنامه نیمه ساختاریافته با سئوالات باز استفاده شده که متن کامل آن در پیوست شماره یک ارائه شده است.
در مرحله دوم نیز به منظور اعتباریابی و برازش مدل مفهومی تحقیق و انجام تحلیل عاملی تاییدی، پرسشنامه ساختاریافته با طیف لیکرت طراحی شده که متن کامل آن در پیوست شماره دو ارائه شده است.
در ادامه در مورد روش شناسی ارزیابی روایی و پایایی این ابزارهای اندازه گیری و همچنین مدل های نظری مبنای آنها توضیحاتی ارائه شده است.
۷-۱٫ سنجش روایی[۲۹۸] ابزارهای اندازه گیری
در یک نگاه کلی روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می کند (دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۸: ۲۴۵). به بیان ساده تر روایی یک مدل به صحت[۲۹۹] و درستی[۳۰۰] مدل اشاره دارد. البته در ادبیات تحقیق و پژوهش علمی ، روایی مدل بیشتر در ارتباط با ارزیابی قابلیت ابزار/اسباب اندازه گیری یا ارزیابی مطرح می شود که در فرایند عملیاتی کردن مدل طراحی و استفاده می شود. در این راستا روایی اسباب اندازه گیری[۳۰۱] در ارتباط با یک پرسش اساسی مطرح می شود :
” آیا ما واقعاً در حال اندازه گیری همان چیزی هستیم که قصد اندازه گیری آن را داشته ایم؟ “ (Kerlinger, 1973)
پس در واقع مقوله روایی متمرکز بر میزان تطبیق ، سازگاری و یا نیکویی برازش مابین یک تعریف عملیاتی و آن سازه مفهومی است که قرار است با بهره گرفتن از این تعریف عملیاتی اندازه گیری شود. (Singleton, 1993)
اما روایی خود نیز یک سازه مفهومی است؛ یعنی یک مفهوم انتزاعی و تجریدی است که تنها در ذهن پژوهشگر موجود است و تجسم عینی و بیرونی ندارد. بر این اساس روایی مستقیماً قابل اندازه گیری نیست بلکه باید از طریق یک سری آثار و عوارض قابل ارزیابی که بازتابی از برخی جنبه های این سازه مفهومی هستند ، استنباط شود. (Singleton, 1993)
پژوهشگران جنبه های گوناگونی از سازه مفهومی روایی را شناسایی کرده اند. علاوه بر این صاحبنظران این زمینه نام ها و عناوین خاصی برای هر یک از این جنبه ها در نظر گرفته اند. برای آزمون درستی و خوب بودن سنجه ها، انواعی از آزمون های روایی مورد استفاده قرار می گیرد. صاحبنظران و نویسندگان برای تفهیم آزمون های روایی، اصطلاحات مختلفی را بکار می گیرند که در مجموع می توان آزمون های روایی را تحت سه عنوان کلی گروه بندی کنیم که عبارتند از: روایی محتوا[۳۰۲]، روایی معیار[۳۰۳] و روایی سازه[۳۰۴].
۷-۱-۱٫ روایی محتوایی
“روایی محتوا” به این مطلب اشاره می کند که نمونه سوالات مورد استفاده در یک آزمون تا چه حد معرف کل جامع سوال های ممکن است، که می توان از محتوا یا موضوع مورد نظر تهیه نمود. هر چه آزمون از این لحاظ بهتر باشد، دارای روایی بیشتری است. بنابراین روایی محتوا ایجاد اطمینان می کند که هممه ابعاد و مولفه هایی که می تواند مفهوم مورد نظر را انعکاس دهند در آن سنجه وجود دارد. هرچه وجود این ابعاد و مولفه ها در سنجه جهت انعکاس مفهوم، بیشتر باشد روایی محتوا بیشتر است. در شرایط مختلف روایی محتوا تابعی از ترسیم و تعیین خوب ابعاد و مولفه های مفهوم است.
به اعتقاد صاحبنظران این حوزه، برای تعیین ضریب روایی محتوا هیچ گونه روش آماری وجود ندارد. در عوض برای تعیین روایی محتوایی یک آزمون، از قضاوت متخصصان در این باره که سوالهای آزمون تا چه میزانی معرف محتوا و هدفهای برنامه یا حوزه محتوایی هستند استفاده می شود (سیف، ۱۳۸۵: ۴۲۰ به نقل از مورفی و دیوید شوفر، ۱۹۹۴: ۱۱۰).
یکی از مهمترین انواع و مشتقات روایی های محتوا، روایی صوری[۳۰۵] است. روایی صوری به این مطلب اشاره می کند که سوال های آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه گیری آن تهیه شده اند. البته در واقع روایی صوری نمی تواند به صورت مستقل نوعی روایی باشد، بلکه تنها یک ویژگی آزمون است که در پاره ای مواقع وجود آن مفید است. اما در کل می توان گفت که تا آن اندازه که ظاهر آزمون برانگیزش آزمون شونده (مشارکت کننده) اثر می گذارد، روایی صوری می تواند مهم باشد.
۷-۱-۲٫ روایی معیار
“روایی وابسته به معیار یا ملاک” وقتی ایجاد می شود که سنجه مورد نظر، افراد را بر اساس معیاری که انتظار پیش بینی آنها می رود متمایز سازد. این امر می تواند از طریق ایجاد روایی همزمان[۳۰۶] یا روایی پیش بین[۳۰۷] انجام شود.
روایی همزمان موقعی وجود دارد که مقیاس، افرادی که مشخص است نسبت به یکدیگر متفاوتند از هم متمایز می کند؛ یعنی باید در آزمون، نمرات متفاوتی بگیرند.
روایی پیش بین نیز توانایی آزمون یا سنجه برای ایجاد تفکیک بین افراد، در خصوص یک سنجه که در آینده رخ می دهد. آزمون ها ممکن است از روایی پیش بینی کننده بالا، متوسط یا پایینی برخوردار باشند.
۷-۱-۳٫ روایی سازه
“روایی سازه” دلالت بر آن دارد که نتایج بدست آمده از کاربرد سنجه ها تا چه حدی با تئوری هایی که آزمون بر اساس آنها طراحی شده، سازگاری دارد. این روایی از طریق روایی همگرا و روایی واگرا ارزیابی می شود.
روایی همگرا زمانی ایجاد می شود که نمرات بدست آمده از دو ابزار مختلف، همان مفهومی که به میزان زیادی به آن مرتبط می شوند، بسنجد.
روایی واگرا یا تشخیصی نیز زمانی ایجاد می شود که دو متغیر که بر اساس تئوری پیش بینی می شود همبستگی نداشته باشد، نمرات بدست آمده حاصل از سنجش آنها در طور تجربی همین امر را تایید می کند.
در مجموع بر اساس مطالب گفته شده، روایی پرسشنامه های پژوهش حاضر در ابعاد روایی محتوا و روایی صوری با بهره گرفتن از نظرات ۱۰ نفر از خبرگان نظام جامع پژوهش و فناوری صنعت نفت در هاب های پژوهش و فناوری و معاونت پژوهش و فناوری وزارت نفت و همچنین اساتید راهنما و مشاور پایان نامه مورد ارزیابی و تایید قرار گرفته است.
۷-۲٫ سنجش پایایی[۳۰۸] ابزارهای اندازه گیری
پایایی یک سنجه، ثبات و هماهنگی منطقی پاسخ ها در ابزار اندازه گیری را نشان می دهد و به ارزیابی درستی و خوب بودن یک سنجه کمک می کند (دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۸: ۲۵۰).
توانایی یک ابزار اندازه گیری در حفظ پایایی خود در طول زمان و در صورت تکرار آزمون، علی رغم شرایط غیر قابل کنترل آزمون و وضعیت متغیر پاسخ دهندگان حاکی از تغییر پذیری اندک و پایداری آن ابزار است. در واقع می توان گفت که مقصود از پایایی درجه دقت اندازه گیری است ، صرف نظر از اینکه این اندازه گیری حقیقتاً شاخص صفت مورد نظر باشد یا خیر.
برای آزمون پایایی ابزارهای اندازه گیری دو راه وجود دارد که عبارتند از: پایایی باز آزمون[۳۰۹] و پایایی به شکل موازی[۳۱۰]. طبق تعریف، ضریب پایایی بدست آمده با تکرار یک سنجه مشابه برای بار دوم را پایایی آزمون می گویند. همچنین زمانی که پاسخ های دو سنجه، مفهوم مشابهی را که در حد بالایی بهم مرتبط می شوند انعکاس می دهند، پایایی به شکل موازی ایجاد شده است.
بر اساس مطالب گفته شده، در پژوهش حاضر برای ارزیابی پایایی ابزارهای اندازه گیری از آزمون پایایی “سازگاری منطقی درونی سنجه ها[۳۱۱]” استفاده شده که از اشکال پایایی به شکل موازی است.در این روش سازگاری یا هماهنگی درونی ابزار حاکی از متجانس بودن عناصر ابزار است که به سازه مربوط می شود. مقوله یا مفهوم مورد اندازه گیری به بیان دیگر عناصر (پرسش ها) باید به عنوان یک مجموعه با هم سازگار بوده و پیوند داشته باشند و بتوانند به طور مستقل مفهوم یکسانی را اندازه بگیرند. به گونه ای که پاسخ دهندگان معنای کلی یکسانی را برای هر یک از عناصر قایل شوند.
سازگاری درونی ابزار را به دو روش پایایی سازگاری اجزاء و پایایی دو نیمه آزمون انجام می دهند. در این پژوهش از آزمون پایایی سازگاری اجزاء استفاده شده است. این آزمون سازگاری پاسخ های فرد با همه اجزاء (پرسش ها) ابزار اندازه گیری را می سنجد. تا وقتی که اجزاء آزمون به طور مستقل مفهوم یکسانی را اندازه بگیرند با یکدیگر همبستگی خوبی خواهند داشت.
مشهورترین آزمون برای سنجش پایایی سازگاری اجزاء آزمون ضریب آلفای کرونباخ است. این ضریب که مقداری بین صفر تا یک را به خود می گیرد، در صورتی که در یک پژوهش اجتماعی و مدیریتی بالاتر از ۷/۰ باشد نشان دهنده پایایی مناسب ابزار اندازه گیری است.
با بهره گرفتن از فرمول زیر ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است:

که در آن:

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...