(۲-۶-۲) عوارض دیر رس، که به تدریج و از همان ابتدای بیماری شروع به پیشرفت نموده و در صورت عدم پیشگیری و درمان صحیح نهایتاًً مشکلات قابل توجه و بعضاً کشنده ای را برای بیمار ایجاد خواهند کرد، مانند:
بروز سفتی در عضلات اندامها و تنه یا اسپاستیستی^[۲۵]، کوتاه و سفتی دائمی در عضلات و مفاصل یا کنتراکچر^[۲۶]، زخمهای فشاری(زخم بستر)، پنومونی (ذات الریه) در بیماران مبتلا به اختلالات بلع، رسوب نابجای کلسیم در بافتها^[۲۷]، حملات صرع^[۲۸]، نیمه در رفتگی مفصل شانه^[۲۹]، بروز دردهای قابل توجه در اندام‌های مبتلا، عوارض ناشی از افتادن بیمار، تشکیل لخته در عروق اندام ها، سوء تغذیه و عوارض مربوطه، پسرفت سریع شرایط جسمی قبلی^[۳۰] و نهایتاًً عوارض جدی روحی مانند افسردگی شدید و اضطراب است.

(۷-۲) پیش آگهی

سکته مغزی عارضه ای ناگهانی و ناتوان کننده است که در اغلب موارد بدون هشدارهای قبلی بیمار را غافلگیر می‌کند و از این جهت می توان گفت که اضطراب آمیزترین تجربه یک فرد در طول زندگی می‌تواند باشد. هر ساله تعداد زیادی از افرادی که از سکته مغزی جان سالم بدر می‌برند دچار معلولیت می‌گردند. همی پارزی علت عمده معلولیت پس از سکته مغزی است، حدود ۷۰% تا ۸۵% از بیماران را درگیر کرده و تخمین زده شده که ۶۰% از این افراد نیاز به توانبخشی دارند [۶]. این بیماری به دلیل نوع و طول مدت خدمات تشخیصی و درمانی از جمله پر هزینه ترین بیماری‌ها برای بیماران و سیستم درمانی محسوب می شود. به طوری که در کشور ایالات متحده آمریکا سالانه بیش از ۱۳ تا ۳۰ میلیارد دلار هزینه در این بیماری بر آورد می شود [۳۱].

(۸-۲) تاثیرات و عوارض سکته مغزی

بروز سکته مغزی منجر به اختلالات مختلف و متنوع جسمی و روانی-شناختی می‌گردد که این اختلالات را میتوان به طور عمده به دو دسته تقسیم نمود.

(۱-۸-۲) مشکلات درکی- شناختی در بیماران سکته مغزی: این بیماران به دنبال صدمه مغزی علاوه بر نقایص حسی – حرکتی به درجات مختلفی دچار ابتلا به نقایص درکی – شناختی نیز می‌شوند. ادراک یا بعبارتی یکپارچگی داده های حسی در قالب اطلاعات روانشناختی هدفمند در این بیماران دچار اختلال می‌گردد. خصوصاً” در بیمارانی که ‌نیم‌کره راست مغز آنان آسیب دیده (همی پارزی چپ) ، مشکل ادراکی به صورت فقدان سازماندهی برای انجام فعالیت های پیچیده بروز می‌کند. نقایص ادراکی این بیماران به صورت زیر تقسیم می‌شوند:

• • نقص در آگاهی از قسمت های مختلف بدن^[۳۱] که خود شامل موارد زیر است:

• • عدم تمایز چپ و راست، آسیب در شناخت قسمت های بدن، عدم شناخت انگشتان^[۳۲]، عدم شناخت یا آگاهی از نقایص، فراموشی طرف مبتلا^[۳۳].

• • اختلال ‌در ارتباطات فضایی و وضعیت شیء در فضا.

• • اشکال ‌در تشخیص شکل از زمینه^[۳۴].

• • ناتوانی در پیدا کردن راهی از مکانی به مکان دیگر.( جهت یابی مکانی )

• آپراکسیا.

نقایص شناختی زیر نیز در اکثر بیماران مبتلا به سکته مغزی مشاهده می شود که شامل موارد زیر است:

• • اختلال ‌در توجه^[۳۵]: اکثر بیماران توجه و تمرکز پایینی دارند.

• • نقص درجهت یابی^[۳۶]: جهت یابی نسبت به مکان، زمان و افراد اغلب با اختلال روبرو است.

• • اختلال درحافظه^[۳۷]: با توجه به اینکه شکل گیری حافظه کلامی در ‌نیم‌کره چپ مغز و حافظه تصویری در ‌نیم‌کره راست مغز می‌باشد. در نتیجه بیماران همی پلژی راست در حافظه کلامی و بیماران همی پلژی چپ در حافظه تصویری مشکل دارند. همچنین بسته به شدت بیماری در بیماران (همی پلژی راست و چپ) ممکن است هر سه شکل حافظه فوری، نزدیک و دور دچار اشکال باشند.

• • حل مسأله^[۳۸]: بیماران مبتلا به سکته مغزی اغلب در برخورد با مشکل خصوصاً” در انجام فعالیت های درمانی ناتوانند. حل مسئله خود فرآیندی سه مرحله ای (فهم مشکل – پیدا کردن راه حل – ارزیابی راه حل های پیشنهادی) است که این بیماران اغلب در هر سه قسمت مشکل دارند.

• • قضاوت^[۳۹]: خصوصاً” در دوران حاد بیماری قضاوت مختل می‌گردد.

• بیشترین آسیب شناختی در این بیماران، اختلال در حافظه کوتاه مدت بینایی، تفکر انتزاعی و عملکردهای دیداری – فضایی^[۴۰] است.

این نقایص شناختی معمولا” تمامی زندگی این بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهند و همچنین اثری مستقیم روی ایجاد افسردگی و به وجود آمدن مشکلات روحی – روانی در این افراد دارند. البته تمامی این نقایص ‌در همه بیماران مبتلا به سکته مغزی دیده نمی شود و بسته به وضعیت بیمار و نیز مدت زمانی که از ضایعه گذشته، نقایص ادراکی و شناختی در این بیماران متفاوت است [۳۳, ۳۴]

(۲-۸-۲) اختلالات کنترل حرکتی و تون عضلانی که باعث ایجاد مشکلات حرکتی و کاهش میزان عملکرد فعالیت روزانه زندگی می شود. این اختلالات ‌به‌صورت‌های ضعف، فلجی و بی حسی نمود می‌یابند. ضعف یا فلج یک طرفه بدن ( و یا احساس بی حسی) بسیار شایع است. فلج یک طرفه می‌تواند تنها در اندام فوقانی، تحتانی، صورت و یا هر سه با هم بروز کند، البته در مواردی فلج می‌تواند به صورت دوطرفه هر یک از اندام ها را درگیر کند. وجود اسپاستی سیتی در اندام که معمولا به صورت الگوی اسپاستی سیتی فلکسوری می‌باشد، در این الگو،در اندام فوقانی ادداکسیون و چرخش به داخل شانه، فلکسیون آرنج، پروناسیون ساعد، فلکسیون مچ دست دیده می شود، کف دست و انگشتان به صورت مشت ‌کرده‌است؛ شست نیز در کف دست قرار دارد. در اندام تحتانی این الگوی اسپاستی سیتی به شکل اسپاستی سیتی ادداکتوری در اندام تحتانی و زانو در اکستنسیون یا فلکسیون، انگشتان پا در دورسی فلکسیون و دفورمیتی اکوینوواروس^[۴۱] می‌باشد [۳۵]. وجود چنین وضعیتی در مفاصل بویژه در اندام فوقانی محدودیت زیادی در فعالیت های روزمره زندگی ایجاد می‌کند.

(۹-۲) درمان سکته مغزی

رویکردی که برای درمان سکته مغزی وجود دارد، ترویج خود ترمیمی سلول های عصبی آسیب دیده یا رشد سلول های عصبی سالم برای کمک به جبران از دست دادن سلول های عصبی است که در طی یک حمله ایسکمیک نابود شده است. بدین منظور دو استراتژی کلی را می توان استفاده کرد. استراتژی تغذیه شامل تضمین وجود مولکول هایی که عصب برای رشد و ترمیم نیاز دارند، در این استراتژی سعی بر مدیریت فسفولیپید پیشتاز سیتوکولین است. سیتوکولین یک واسطه کلیدی برای سنتز فسفوتیدیل کولین^[۴۲] که جزء مهمی از غشاء سلولهای عصبی است. استراتژی سیگنالینگ شامل ارائه سیگنال‌های شیمیایی که به نورون دستور رشد می‌دهد [۲۴].