تصویری از وضعیت آینده مطلوب سازمان را نشان می دهد و شامل ماموریت اصلی یا رسالت، اهداف، خط مشی یا سیاست ها ، فهرست ذینفعان و ارزش های حاکم بر سازمان می باشد.
ارزش ها^[۵]:
محصول فرهنگ سازمانی و شامل گروهی از اصول و مشخصه های اعتقادی و رفتاری که فعالیت های سازمان بر اساس آن شکل می گیرند نظیرمسئولیت پذیری، خلاقیت و …
استراتژی ها^[۶] :
استراتژی ها ابزاری هستند که سازمان می تواند به واسطه آن ها به اهداف بلند مدت خود دست یابد
(تامپسون، ۱۹۹۷،ص۷)
در خلق دورنما ۷ گام وجود دارد که عبارتند از

• • تهیه مقدمات سفر

• • کشف و یادگیری

• • پیدا کردن زمینه مشترک

• • گشوده شدن یک دورنما

• • خلق استراتژی ها

• • ظهور و توسعه سیستم ها

• • زندگی کردن و عجین شدن با دورنمای مطلوب

البته خلق دور نما خود با مشکلات و چالش هایی روبرو است که می توان به عوامل زیر اشاره نمود :

• • چگونه می توان از جنبه روانکاوی احسس و بینش افراد را در جهت خلق دورنما جلب نمود؟

• • چگونه می توان گذشته را محترم شمرد و در عین حال با آغوشی باز آینده را در برگرفت؟

• • • تلاش برای برحورد خلاقانه با چالش ها و تنش ها به این نکته منتهی می شود که باید توانمندی هایی ایجاد شود تا ذی نفعان در فرایند خلق دورنما و برنامه ریزی مشارکت داشته باشند تا بدین شیوه ذینفعان سازمان آرزوها و آمال را به عنوان کل به هم پیوسته تلقی نموده و از محدود نگری خارج شوند.

    (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• • چنانچه ذی نفعان در خلق دورنمای سازمان سازمان مشارک داشته باشند این مشارکت زمینه تعهد برای حرکت به سوی آن کمال مطلوب را در بین آن ها فراهم آورد (دیوید یسبت، ۱۹۹۶، ص۱

تجزیه و تحلیل راهبردی و طراحی راهبردها (SWOT)

راهبردها حرکت دهنده توانایی های سازمان و تعیین کننده راه های رسیدن از وضع موجود به وضـع مـطـلوب را بـیـان مـی کـنـنـد، راهـبردها در واقع چیستی ، چرایی و چگونگی اقدامات اسـاسـی سـازمـان را مشخص می سازند و بر فضای فکری ، کاری و فرآیندهای تصمیم ساز ی و تصمیم گیری آن احاطه کامل دارند.
در یـک نـگاه کلی باید گفت : راهبردها با توجه به رسالت ، چشم انداز، اهداف و سیاست های کلی سازمان (که قبلاً بررسی ، تدوین و تصویب شده و رسمیت یافته است ) و تحت تاءثیر نتایج حاصل از ماتریس (SPACE) که نمای کلی وضع موجود، وضع مطلوب و مـوقـعـیـت راهـبـردی سـازمـان را در دو مـحیط عملیاتی تعاملی (نزدیک ) و زمینه ای (دور) در شـرایـط حـال و آیـنـده مـشـخـص مـی سـازد و تـوجـه بـه مـسـائل راهـبـردی شناسایی شده (جدول شماره (۱) ) و راهبردهای عمومی شناسایی شده در ماتریس (SPACE) استخراج ، تدوین و پیشنهاد می شوند.
بـرای شـنـاسـایـی ، طراحی و پیشنهاد راهبردهای ممکن ، از ماتریس (SWOT) استفاده می شود (ماتریس شماره (۷) ).
بـا استفاده از ماتریس (SWOT)، چهار نوع یا چهار گروه از راهبردهای ممکن به دست می آید:

الف . راهبردهای قوت ـ فرصت (SO)

ایـن حـالت ، مـطـلوب تـرین و مناسب ترین حالت برای سازمان است و بدین معنی است که سـازمـان ضـمـن آنـکـه از تـوانـایـی هـا و نـقـاط قـوت در خـور و قابل اتکایی برخوردار است ، در محیط تعاملی و زمینه ای خود نیز با فرصت های مناسب و گـرانـبهایی مواجه است . بنابراین ، این دسته از راهبردها چگونگی به کارگیری توان موجود سازمان در جهت بهره برداری حداکثری از فرصت های مغتنم محیطی را بیان می دارد.

ب . راهبردهای قوت ـ تهدید (ST)

در ایـن حـالت ، سـازمـان هـر چـنـد از قـوت هـا و تـوانـایـی هـای قـابـل اتـکـایی برخوردار است ولی ، در محیط تعاملی و زمینه های خود نیز با چالش ها و تهدیدهای متعدد و جدی روبرو می باشد. بنابراین ، این دسته از راهبردها چگونگی بهره گـیـری از حـداکـثـر تـوان مـوجـود بـرای مـقابله بهینه با فشارها، چالش ها و تهدیدهای محیطی را ترسیم می کند.

ج . راهبردهای ضعف ـ فرصت (WO)

در ایـن حـالت ، هر چند فرصت های متعدد و گرانبهایی برای سازمان در محیط فراهم است ولی ، از سـوی دیـگـر ضـعـف هـا و نـاتـوانـی هـا و آسـیـب پـذیـری هـای جـدی نـیـز آن در برگرفته است .
بنابراین ، با بهره گرفتن از راهبردهای (WO) باید نهایت تلاش خود را برای جبران ضعف ها و ناتوانی های خود با بهره گرفتن از فرصت های محیطی به کار بندد.

د. راهبردهای ضعف ـ تهدید (WT)

این حالت ، بدترین ، دشوارترین و مخاطره آمیزترین شرایط را برای فعالیت سازمان تـرسـیـم مـی کـنـد. زیـرا، عـلی رغـم آن کـه بـا ضـعـف هـا و نـاتـوانـی هـای مـتـعـدد و قابل توجهی مواجه است ، در محیطهای تعاملی یا زمینه ای خود نیز با فشارها، چالش ها و تهدیدهای گوناگونی باید مقابله نماید.
از ایـن رو، بـا اسـتـفـاده از راهـبـردهـای (WT) سـعـی مـی کند نقاط ضعف خود را به نوعی پـوشـش دهـد یـا آسـیـب پـذیـری هـای خود را از ناحیه تهدیدهای محیطی کمینه نموده ، به حـداقل ممکن برساند و یا در صورت امکان ، خود را از گزند این آسیب ها و تهدیدها مصون و به دور نگه دارد.

قوت ها ـ ضعف ها و فرصت ها ـ تهدیدها (SWOT)

بـا تـرسـیـم مـاتـریـس (SWOT) و انـجـام تـجـزیـه و تحلیل های راهبردی مربوط، فهرستی از راهبردهای WO,ST,SO,WT فراهم می شود.
در مـرحـله بعد، یا با بهره گرفتن از ماتریس (QSPM) که محاسبات ریاضی شبیه ماتریس ‍ (SPACE) دارد و یـا با بهره گرفتن از خرد جمعی و اجماع رهبران استراتژیک و مدیران ارشد سـازمـان بـه بـهـیـنـه سـازی راهـبردهای طراحی شده ، اولویت بندی این راهبردها و نهایتاً انتخاب جذاب ترین و بهترین راهبردها را برای سازمان انجام می دهیم.
پس از جمع‌ آوری اطلاعات در ارتباط با چهار عامل (نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدات) از این اطلاعات جهت بدست آوردن راهبردها طی مراحل زیر استفاده می‌شود:
مرحله اول: ارزیابی محیط اطراف- یک مربی فوتبال را در نظر بگیرید قبل از شروع بازی، مربی استراتژیهایی را برای راهبری تیم خود تدوین کرده است اما هنگامی که بازی شروع می‌شود او مجبور است که با توجه به روند بازی و شرایط بازیکنان تغییراتی را در راهبردهای خود بدهد.
مرحله دوم: تعیین نقاط قوت و نقاط ضعف یا فرصتها و تهدیدات
مرحله سوم: عوامل فوق را دوبدو با یکدیگر به منظور تعیین راهبردها در نظر بگیرید به شرح زیر:
– راهبردهای SD (نقاط قوت و فرصتها باید با یکدیگر درنظر گرفته شود)
– راهبردهای ST (نقاط قوت و تهدیدات با یکدیگر درنظر گرفته شود)
– راهبردهای WO (نقاط ضعف و فرصتها با یکدیگر درنظر گرفته شود)
– راهبردهای WT (نقاط ضعف و تهدیدات با یکدیگر در نظر گرفته شود)
مرحله چهارم- ارزیابی استراتژیهای مختلف: در انتهای مرحله منظور کردن دو بدوی عوامل جهت تعیین استراتژیها، تعداد زیادی راهبرد تدوین می‌شود. در این مرحله این راهبردها را مورد بررسی و بازبینی قرار داده تا آن مواردی را که با اهداف سازمان تطابق بیشتری دارند انتخاب شوند.
مرحله پنجم- انتخاب استراتژی‌های مطلوب: در این مرحله یک لیست طولانی از راهبردها در اختیار است. تعداد زیادی راهبرد برای اجرا عملی نیست بنابراین ضروری است که این لیست را در جلسات بحث و تبادل نظر به لیست کوتاهتری از استراتژیها که قابل اجراء باشند تبدیل کنیم.
مزایا و محدودیتها استفاده از روش تجزیه و تحلیل S.W.O.T در استفاده از روش تجزیه و تحلیل S.W.O.T برای برنامه‌ریزی راهبردی مزایا و محدودیتهایی وجود دارد که در زیر به شرح آنها پرداخته می‌شود: