۵-دوران مدرن
۲-۲-۷-۳-۱ دوران ودایی (۴۰۰۰ تا ۲۰۰۰ پ.م.)^[۱۰۴]
هر چند در این دوران مستقیماً از واژه یوگا نشانی نمی‌یابیم، ولی پنداره‌های قابل استنادی در متون ودایی یافت می‌شود. منظور از متون ودایی چهار جنگ کهن به نام‌های زیر است:
ریگ‌ودا، ساما ودا، یاجور ودا و آتاروا ودا
در واقع کهن‌ترین متون مکتوب و ادبیات بشری همین کتاب‌ها هستند. طی تحقیقات باستان شناختی در دو دهه اخیر سرآغاز تمدن در هند از هفت هزار سال پیش از میلاد از ناحیه‌ای نزدیک به دهکده مهرگر آغاز شده‌است و در هزاره سوم پیش از میلاد منجر به ساخته شدن شهرهای بزرگ و مهمی مثل موهنجو دارو^[۱۰۵] ، هاراپا^[۱۰۶] و دلاویرا^[۱۰۷] شد. این تمدن از شرق گنگ به طرف افغانستان و از ایران به سوی بمبئی توسعه یافت. این تمدن کهن را عموما به نام تمدن ساراسواتی می‌شناسند. طبق نگرشهای ودایی شعور ناب و وجود متعال که خالق هستی از روی عشق و مهر بوده‌است «وداها» را به نوع بشر آموخت تا چگونگی زیستن در همسویی با قوانین «دارما حفظ شود. به این معنا»وداها«در قلب خود مفهوم»یوگاً را در بر دارند هر چند که تنها از طریق واژگانی چون “تاپا در این دوران به یوگای اصطلاحی نزدیک می‌شویم.(۶۶،۷۳)
[]۲-۲-۷-۳-۲دوران پیش از کلاسیک (۲۰۰۰ تا ۳۰۰ پ.م.)^[۱۰۸]
متون اوپانیشاد^[۱۰۹] و نهایتا باگاواد گیتا^[۱۱۰] از دستاوردهای والای این دوران است. در این دوران به صراحت واژه یوگا و ابعاد عملی یوگا قابل بررسی است. مهمترین پیام این دوران شناسایی آتما و برهما و طریق همسویی بین آن دو از طریق سلوک و معرفت است. از دیگر دستاوردهای مهم این دوران طبقه بندی سه گانه آگاهی بشری و امکان استقرار و یگانگی در آگاهی یکپارچه‌است.(۶۶، ۷۳)
[]–۲-۷-۳-۳دوران کلاسیک (۳۰۰ پ.م. تا ۱۰۰۰ میلادی)^[۱۱۱]
در این دوران خلاصه و زبده تمام آموزه‌های یوگایی تا آن زمان در متنی به نام یوگا سوترا توسط حکیم و یوگی نامدار هند، پاتانجلی، گردآوری و تدوین شد. به همین دلیل این دوران را به نام دوره پاتانجلی یا دوره یوگای هشت مرحله‌ای نیز می‌شناسند. یکی از مهمترین دستاوردهای این دوران طبقه بندی راه عملی یوگا به هشت مرحله‌است:
یاما، نیاما، آسانا، پرانایاما، پراتیاهارا، دارانا، دیانا، سامادی(۷۳،۶۶)
[]۲-۲-۷-۳-۴دوران بعد از کلاسیک (۱۰۰۰ تا ۱۷۵۰ میلادی)^[۱۱۲]
در این دوران یوگی‌ها سعی در ارتباط بیشتر با مردم دارند و در نتیجه آموزه‌های خود را نیز قابل فهم‌تر ارائه کرده‌اند. از مهم‌ترین متون در این دوران می‌توان به هاتا یوگا پرادی پیکا گراند سامهیتا، شیوا سامهیتا، اشاره کرد. در این عصر تعالیم عملی تر و قابل فهم تر ی مثل «هاتا یوگا» گسترش یافت و به موازات آن گروه‌ها و سنتهای گوناگون آموزش این روشها مانند سنت نات نیز مورد توجه قرار گرفتند(۷۳،۶۶).
[] ۲-۲-۷-۵ دوران جدید (از ۱۷۵۰ میلادی تا کنون)^[۱۱۳]
در اینجا اشاره به دوره حکومت بریتانیای کبیر بر شبه قاره هند ضروری به نظر می‌رسد. چرا که انگلیسی‌ها بویژه کمپانی هند شرقی مایل به توسعه آموزشهای سنتی معلمین و گوروهای هندی نبود. ولی سرانجام در سال ۱۸۹۳ با سخنرانی سوامی ویوکاناندا و متعاقب آن ورود سوامی یوگاناندا در سال ۱۹۲۰ به آمریکا، یوگا وارد مرحله امروزین خود شد، یعنی گسترش بیش از حد به کمک وسایل ارتباط جمعی، یافتن مبانی علمی برای تمرینات یوگا، استفاده قاعده‌مند از فنون یوگا براساس نگرشهای علمی و سرانجام عوام زدگی و فراموش کردن پیام و اهداف اصلی دانش یوگا(۷۳،۶۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲-۷-۴ ویژگی و فواید یوگا
یوگا فواید و ویژگی‌های گسترده‌ای دارد. طبق تحقیقات انجام شده دارای بیش از ۷۰نوع فواید و مزایاست، این رشته در بین جوامع مختلف محبوبیت خاصی را پیدا کرده است بطوری که امروزه استفاده از یوگا در جوامع غرب وشرق برای درمان بسیاری از بیماری ها زیاد شده است. توجه کنید که اگر این ورزش به طور مرتب و از سنین پایین (کودکی) شروع و پی‌گیری شود، فواید آن چند برابر خواهد شد. از فواید مهم یوگا می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
تقویت در دقت و تمرکز، تقویت تفکر و روشن بینی و امیدواری، تقویت قدرت تخیل و خلاقیت، تقویت اعتماد به نفس و مثبت گرایی، تقویت قابلیت هماهنگی ذهنی با فیزیکی بدن (کنترل بهتر بدنی)، تقویت اعتقاد (اعتقاد به خالق هستی با برانگیختن قدرت اندیشه و آرامش) و از دیگر مزایای آن می توان به کاهش فشار خون، بهترشدن گردش خون،کاهش تعداد تنفس، افزایش استقامت قلب و عروق. بهبودعملکرد دستگاه گوارش ،سیستم ایمنی قوی تر، کاهش درد، متابولیسم کارآمد تر، انرژی سازگار، متعادل ساختن وزن بدن، تنظیم خواب ، تعادل و کنترل خود بر بدن، یکپارچگی عملکرد بدن. آگاهی از بدن،کاهش استرس ،اضطراب و افسردگی،تعادل بهترهورمون ها و سیستم عصبی، کاهش کلسترول و قند خون، خطر آسیب دیدگی بسیار کم ،تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک، کشش عضلات هم مؤثر،غیر رقابتی بودن ،هماهنگی چشم و دست، دیستروفی عضلانی، کاهش درد سیاتیک. بهبود کیفوز،لوردوز و اسکولیوزاشاره کرد.(۶۷تا۷۴).
۲-۲-۷-۵ حالات وحرکات در یوگا
تمرینات اصلی (وضعیت‌های) یوگا که به آنها آسانا نیز گفته می‌شود، تمرینات کششی بی خطری هستند که به غیر از انعطاف پذیری و تمرکز فکری، خسته گی را از بدن شما دور می‌کنند(۷۰،۷۱).
ارتباط یوگا با MS
فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به این بیماری بسیار مهم می باشد و در این زمینه یوگا فارغ از نوع و شدت اختلال عملکردی ناشی از بیماری، نقش بسیار مهمی را بازی می کند. انواع یوگا مانند هاتاکه در آن از حرکاتی مانند آسانا ( تناسب حالت بدن)، پرانایاما ( کار بروی تنفس) و مدیتیشن موجب افزایش آمادگی بدن، رفع تنش های عضلانی ( از طریق از بین بردن اسپاسم)، هماهنگی اندام و تعادل بدن، انعطاف پذیری و استقامت، کنترل و کاهش خستگی، افزایش تحمل در برابر گرما، بهبود گردش خون و تنفس، بهبود عملکرد اندام (روده و مثانه) و کاهش استرس و احساس شادابی خواهد شد (۶۸،۶۹،۷۴).
۲-۲-۸ شکل و وضعیت بدنی
ساختار بدنی به شکل ونمای کلی بدنی بستگی دارد و فقط به ترکیب یا شکل قسمت خاصی از بدن مربوط نمی شود. شکل بدنی ترکیبی لز ساختار استخوانی، عضلانی و چربی است. ساختار وشکل بدن هردو از عوامل تعیین کننده وضعیت بدنی است. داشتن وضعیت بدنی خوب در گرو عملکرد موثر ساختار های عضلانی، استخوانی و مفصلی است.(۷۵)
۲-۲-۹ ساختار وشکل ستون فقرات
ستون فقرات محور مرکزی تنه را تشکیل می دهد واز قائده جمجمه شروع شده ودر تمامی طول تنه امتداد می یابد. طول ستون فقرات در شخص بالغ ۵۵-۶۵ سانتیمتر بوده و۳۳ مهره دارد که ۲۴تای آن ها مهره های متحرک و ۹تای دیگر مهره های غیر متحرکند که به هم چسبیده و دو استخوان خاجی و دنبالچه را می سازند. ستون مهره ها بر حسب قرار گیری- شان به ناحیه تقسیم می شوند:
۱٫ناحیه گردنی که شامل ۷ مهره است.
۲٫ناحیه سینه ای یا پشتی که شامل ۱۲ مهره است.
۳٫ناحیه کمری که شامل ۵مهره است و مهره های این سه ناحیه همگی به واسطه مفاصل نیمه متحرکی که دارند سبب می شوند ستون مهره ای به جلو و عقب وطرفین خم شده و بخوبی انعطاف پذیر باشد.
۴٫ناحیه خاجی که شامل ۵ مهره است، ولی در زمان بلوغ به هم جوش خورده و استخوان واحدی به نام ساکروم را پدید می آورد.

1. 1. ناحیه دنبالچه ای که شامل ۴ مهره است، ولی در زمان بلوغ به هم جوش خورده و استخوان دنبالچه را به وجود می آورد.

طول ستون فقرات در زنان حدود۶۰ و در مردان ۷۰ سانتی متر است، ناحیه گردنی۱۲، ناحیه پشتی۲۸، ناحیه کمری ۱۸ و ناحیه خاجی و دنبالچه ای ۱۲ سانتی متر است (۸۰،۷۵،۵).
۲-۲-۱۰ قوسهای ستون فقرات
اگر به ستون مهره ای از نیمرخ نگاه کنیم در تمام طول خود چهار قوس دارد. اولین خمیدگی قوس گردنی است که در ناحیه گردن به سمت جلو برآمده است. دومین و سومین خمیدگی قوس مقعر به جلو یعنی قوسهای سینه ای و لگنی است که به خمیدگی های اولیه معروفند، زیرا در مرحله تولید وجود دارند و چهارمین قوس فرورفتگی ناحیه کمری است. با در نظر گرفتن خمیدگی سر به جلو و جمع شدن رانها به جلو و به طرف بالا مجموعا بدن جنین در رحم مادر به شکل در می آید و قوسهای فوق را ایجاد می کند.دو خمیدگی برآمده به جلو یعنی قوسهای گردنی وکمری قوسهای ثانویه هستند، زیرا قوس گردنی وقتی تشکیل می شود بچه کم کم سر خود را بالا نگه می دارد تا به اطراف نگاه کند و قوس کمری وقتی تشکیل می شود که بچه به چهار دست و پا رفتن و ایستادن و بلند کردن خود شروع می کند (۸۰،۷۵،۵).
ستون فقرات انسان بر روی استخوان خاجی قرار گرفته که این استخوان خاجی را در دو نیمه لگن در بر می گیرد. انتهای فوقانی استخوان خاجی افقی نبوده، بلکه با زاویه ای حدود ۴۰درجه به جلو متمایل است. قرار گرفتن عمودی ستون فقرات روی استخوان خاجی که حدود ۴۰ درجه به جلو متمایل است ممکن نبوده و برای جبران این نقص، باید ستون فقرات کمری انحنایی به عقب داده شود (۸۰،۷۵،۵).
انحناهای ستون فقرات سبب افزایش مقاومت آن در برابر نیروهای عمودی و از جمله وزن بدن می سود. مقاومت ستون فقرات با داشتن چهار انحنای انعطاف پذیر تقریبا ۱۷برابر حالتی است که این ستون بدون انحنا و صاف باشد. مقاومت ستون فقرات را بر اساس قوسهای آن می توان بر اساس فرمول ذیل توضیح داد. در حالی که نمایانگر مقاومت و تعداد قوسهای ستون فقرات است(۷۵)
R=N2+1 R=42+1=17
۲-۲-۱۱ ناهنجاری های ستون فقرات بطور کلی ناهنجاریهای ستون فقرات در حالی که آزمودنی در پشت صفحه شطرنجی قرار دارد، از سه نمای خلفی، قدامی وجانبی برررسی می شود. از نمای خلفی و قدامی انحرافات ستون فقرات به طرفین و از نمای جانبی انحناهای ستون فقرات به جلو و عقب ارزیابی می گردد.که این ارزیابی به طوری راحت وخیلی دقیق تر به وسیله دستگاه فورمتریک دایرز آلمان قابل تشخیص است.در ذیل به دو نوع از ناهنجاری اندام فوقانی اشاره می شود (۷۵):
۲-۲-۱۱-۱ گرد پشتی (کیفوز)
افزایش غیر طبیعی قوس ناحیه پشتی را گردپشتی یا کیفوزیس می نامند در این عارضه زمانی که قسمت بالای پشت گرد شد، استخوان جناغ فرو می رود و سینه پایین می آید، بدین ترتیب حفره سینه کوچک می شود واحتمالا اندامهای بسیار حساس داخلی از موقعیت اصلی خود تغییر جا می دهند.در موارد شدید، بروز این ناهنجاری همراه با اختلالات تنفسی وخستگی زودرس است. پیروی از الگوهای غلط در نحوه نگهداری بدن مانند کارکرد بیش از حد دستها در جلوی بدن و عدم تقویت عضلات مخالف، عامل اصلی بروز ناهنجاری گردپشتی است. وجود این عارضه در بدن به مرور سبب می شود دست ها به طرف جلو تمایل یابد وپشت انسان از یک حالت انحنای غیر طبیعی برخوردار شود. به دلیل افتادن شانه ها به جلو، عضلات پشت کش آمده و عضلات جلوی سینه کوتاه می شوند (۷۸،۸۱،۷۷،۷۶،۷۵،۵).
انواع گردپشتی:
۱٫گردپشتی براساس شدت انحنا:
الف)محدود شدن گرد پشتی به ناحیه کوچکی از ستون مهره ها که باعث می شود بخش کوچکی از ستون مهره ها به صورت زاویه دار بیرون بزند که این نوع شدیدترین نوع حالت گردپشتی است که قوز نام دارد.تعداد مهره های درگیر دراین نوع ۱یا۲ مهره است.گرد پشتی کمتر از ۴۰درجه اغلب از نظر ظاهری چشمگیر نیست ولی بالای ۷۰ درجه بسیار شدید است چرا که در این حالت لوردوز جبرانی گردن و کمر افزایش می یابد.اگر این افزایش به حدی شدید باشد که ستون فقزات حالت طبیعی خود را از دست بدهند آن را پشت گرد می گویند.
ب)افزایش تحدب در سرتاسر ستون فقرات و به شکل یکنواخت، که این هنگامی است که زاویه گرد پشتی شدید نیست(۵،۷۵،.
۲٫گرد پشتی متحرک:گرد پشتی برگشت پذیر هم نامیده می شود که در آن تحدب ستون مهره ای در هنگام ایستادن بسیار مشهود است، اما این تحدب در همگام خوابیدن حذف می شود.از اینرو این نوع به آسانی اصلاح شدنی است که سه علت عمده برای آن ذکر شده است(۷۵،۵):
الف).بد قرار گرفتن وضعیت بدن.