مروری بر روش­های مورد استفاده در درمان اختلال نقص توجه – بیش فعالی نشان می­دهد که از دهه ۱۹۶۰ با شروع درمان به وسیله داروهای محرک بررسی­ها در باره اثر بخشی روش های درمانی اهمیت بیشتری یافته است. اگرچه برخی محققین هم اکنون معتقدند که دارو درمانی موفق ترین درمان این اختلال است (لهنر-دوا، ۲۰۰۱). محدودیت های دارو درمانی از جمله عوارض جانبی منفی نهفته در دارو درمانی، عدم پایداری تغییرات درمان پس از قطع دارو درمانی و عدم پاسخ ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی به دارو درمانی (لهنر-دوا، ۲۰۰۱) سبب شده است تعداد قابل توجهی از پژوهش­ها به درمانگری­های روانشناختی ‌در مورد این کودکان اختصاص یابد (جانستون^[۱۲] و همکاران، ۲۰۰۸). شواهدی بسیاری نشان می­دهد که تعاملات والد و کودک و به سبب آن سلامت روان والدین و به خصوص مادران وقتی که کودک دارای اختلال نارسایی توجه – بیش­فعالی تحت درمان­های مختلف قرار می‌گیرد بهبود می‌یابد. دانفورث^[۱۳] و همکاران(۲۰۰۶) دریافتند که روش­های مختلف درمانی از جمله دارو درمانی و آموزش والدین چون از طریق کاهش میزان پایه رفتارهای آزارنده منجر به قطع تعاملات قهری می­ شود، می ­توانند بر بهبود سلامت روان مادران مؤثر باشند. مداخلات درمانی از جمله آموزش رفتاری مادران، خود آموزی کلامی به کودکان و دارو درمانی اگر چه تاکنون در درمان کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی مورد استفاده قرار گرفته است اما به تأثیر هر کدام از روش­های فوق الذکر در سلامت روان مادران این کودکان کمتر توجه شده است. ‌بنابرین‏، مطالعه حاضر به تأثیر روش آموزش رفتاری مادران بر کاهش سه نشانه از نشانه­ های اختلال (بی­توجهی، بیش­فعالی و تکانشگری) و نیز تأثیر آن بر سلامت روان مادران پرداخته است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

اختلال نارسایی توجه – بیش فعالی از جمله اختلالات رشدی است که از دیرباز توجه روانشناسان و روانپزشکان را به خود مشغول ‌کرده‌است. مروری بر تاریخچه درمانگری­های این اختلال، نشان می­دهد که تا سال ۱۹۶۰ اقدامات جدی ‌در مورد آن انجام نشده بود و تنها بعد از این سال است که تلاش­ های درمانی درحوزه مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان، رو به فزونی گذاشته است (سافر، ۱۹۷۳). در دهه ۱۹۶۰ با شروع درمان این اختلال با داروهای روان گردان، بررسی­ های بیشتری در خصوص این گروه از کودکان به عمل آمد. علی رغم این تلاش‌ها، هنوز امیدواری زیادی در خصوص اثربخشی پایدار درمان‌های دارویی به وجود نیامده است. برهمین اساس، این اختلال به مثابه معضلی لاینحل برای روانشناسان، والدین و معلمان در آمده است، زیرا ویژگی­های اصلی این اختلال، یعنی ناتوانی ‌در مهار رفتار حرکتی، نارسایی توجه، ناتوانی یادگیری و پرخاشگری، برای والدین، معلمان و همسالان تحمل پذیر نیست، از طرفی این اختلال موجب آسیب دیدن فرایندهای شناختی، مهارت‌های اجتماعی و هیجانی کودکان می­ شود، به نحوی که فراوانی مشکلات تحصیلی، هوشی، رفتاری، شخصیتی و شغلی در این گروه ازافراد، بیش از جمعیت عادی است، (هچمن، ۱۹۷۸،وندر، ۱۹۸۱ و مک گی، ۱۹۸۴). از آنجا که تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان، دارای این اختلال هستند، در طول سه دهه اخیر حجم چشمگیری از فرضیه­‌پردازی‌ها، ابداع روش های درمانی و پژوهش‌ها ‌به این حوزه اختصاص یافته است تا راهبردهای کنترل و درمان بهینه آن، ابداع و از این طریق از گسترش عوارض آن جلوگیری شود.

با توجه به شیوع نسبتأ زیاد این اختلال و همراه بودن آن با مشکلاتی برای والدین، کودکان، مدرسه و جامعه استفاده از این روش در درمان مشکلات رفتاری کودکان با اختلال نارسایی توجه/بیش­فعالی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.