صندوقهای قابل معامله در بورس؛ و
صندوقهای پوشش ریسک به عنوان یک گزینه ی سرمایه گذاری دیگر. در گزارش قبلی کمیته بازارهای نوظهور، اهمیت بازارهای مشتق نقد مورد تاکید قرار گرفته بود.
مسئله ای که در بحران مالی دهه ۹۰ آسیا آشکار شد، این بود که کشورهایی که بیش از همه از بحران لطمه دیده بودند، بازارهای قرارداد آتی آنها از نقدشوندگی کافی برخوردار نبوده است که این امر باعث کاهش توانایی مشارکت کنندگان برای پوشش فشارهای ریسک شده بود. شناخت نادرست از موارد کاربرد ابزارهای مشتق نیز بر شدت این مسئله افزود. از آن زمان به بعد، در کشورهای مختلف به منظور توسعه و رشد بیشتر بازار ابزارهای مشتق اقدامات متعددی انجام شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اکثر پاسخدهندگان خاطر نشان کردهاند که چارچوبهای مقرراتی خود را بهمنظور توسعه ابزارها و محصولات جدید بهبود بخشیده اند. برای مثال تایلند بهمنظور افزایش تنوع و تعداد ابزارهای در دسترس بازار سرمایه، به انتشار پیوسته ابزارهای جدید روی آورده است.
تمایل بازار اسرائیل به محصولات سرمایه گذاری پیشرفته نیز طی ۶ سال اخیر افزایش یافته است. این امر به نوبه خود موجب افزایش گردش بازار شده است. برای مثال سرمایه گذاران بورس تلاویو به شاخصهای بین المللی نظیر داوجونز^[۶۵]، یورو استاکس^[۶۶] ، نیکی^[۶۷] ، اساندپی ^[۶۸]۵۰۰ ، فوتسی ^[۶۹]۱۰۰ ، نزدک^[۷۰]۱۰۰ ، داکس^[۷۱] ، هنگ سنگ^[۷۲] و فوتسی چین^[۷۳] دسترسی پیدا کردهاند. هر چند تاثیر محصولات مذکور بر نقدشوندگی بررسی نشده است، معاملات آنها بالغ بر ۲۰ % متوسط گردش روزانه را تشکیل میدهد.
۱۰-۲-۲-۲ پذیرش متقابل
به طور معمول، شرکتها به منظور افزایش دسترسی سرمایه گذاران به آنها و نیز بهره مندی از سرمایه با هزینه ی کمتر (به دلیل دسترسی تعداد بیشتری از سرمایه گذاران بین المللی به سهام آنها) در کنار پذیرش داخلی به دنبال پذیرش در بورسهای خارجی نیز بودهاند. به نظر میرسد شرکتها با پذیرش در بورسی با وضعیت بهتر و استانداردهای بیشتر، بهطور داوطلبانه خود را به رعایت استانداردهای بالاتر راهبریشرکتی متعهد میکنند و بدینترتیب باعث تشویق سرمایه گذارانی میشوند که تمایل چندانی به سرمایه گذاری ندارند.
در چین تایپه هماکنون پنج شرکت خارجی در بورس تایوان پذیرفته شدهاند. از آنجایی که این سهام در چند بازار معامله میشوند، امکان معاملات آربیتراژی میتواند نقدشوندگی سهم را در بازارهای مذکور افزایش دهد.
برخی از شرکتهای اسرائیلی در بورس اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا نیز پذیرفته شدهاند، از این رو بورس تلاویو اقداماتی را بهمنظور تسهیل معاملات سهام این شرکتها انجام داده است که از آن جمله میتوان به افتتاح حسابی در شرکت امین سپرده گذاری^[۷۴] اشاره کرد. برخی از محصولات ساختار یافته مرتبط با شاخص تی.ای- ۲۵ اسرائیل^[۷۵] نیز در بورسهای اروپایی نظیر زوریخ، فرانکفورت، اشتوتگارت و میلان معامله میشوند.
۱۱-۲-۲-۲ مشارکت سرمایه گذاران جزء
با توجه به این که پساندازهای خرد منابع اصلی افزایش نقدشوندگی بازار هستند، تاثیر مشارکت سرمایه گذاران جزء بر نقدشوندگی نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این گزارش برخی کشورهای خاص، از طریق برنامه های آموزشی مانند برگزاری سمینارهای سرمایه گذاری و تبلیغات و بازاریابی اوراق بهادار^[۷۶] مشارکت سرمایه گذاران خرد را افزایش دادهاند. برخی کشورها نیز شبکههایی را برای تسهیل مشارکت سرمایه گذاران جزء ازطریق نمایندگان معامله گران که بهعنوان نماینده سرمایه گذاران عمل میکنند، راهاندازی کرده اند. در کشورهایی نظیر تایلند، مالزی و چین تایپه مشارکت سرمایه گذاران جزء بیشاز همه محسوس بودهاست. در این حوزه ها مشارکت سرمایه گذاران یکی از دلایل اصلی نقدشوندگی به حساب میآید. بهطور کلی نباید تاثیر مشارکت سرمایه گذاران جزء بر نقدشوندگی را نادیده گرفت.
مشارکت سرمایه گذاران جزء از آن جهت حائز اهمیت است که بر خلاف سرمایه گذاران نهادی-که تمایل به خرید و نگهداری اوراق بهادار دارند- باعث ایجاد تعادل در بازار میشود. حضور مشارکتکنندگان مختلف با نیازها، درجات ریسکپذیری و افق سرمایه گذاری متفاوت اثر مثبتی بر نقدشوندگی بازار دارد. این اثر به ویژه در بازارهایی نظیر چین تایپه و کره که مشارکت سرمایه گذاران جزء افزایش حجم معاملات بازار را به دنبال داشته، قابل توجه است.
افزایش امکان دسترسی بهمنظور انجام معامله از طریق معاملات برخط نیز عامل مهمی در جذب سرمایه گذاران جزء محسوب میشود. اگرچه در برخی بازارها متعاقب این اقدام، نوسان قیمتها افزایش یافته است.
بر اساس نظر پاسخدهندگان، اکثر مقامات ناظر به تشویق مشارکت سرمایه گذاران جزء روی آورده اند و تمرکز اصلی این تلاشها جذب سرمایه گذاران “آگاه” است، یعنی سرمایه گذارانی که از مزایا و ریسکهای سرمایه گذاری خود به خوبی اطلاع دارند. بهمنظور دستیابی به این هدف اکثر مقامات ناظر اقدام به برگزاری سمینارها و برنامه های آموزشی برای سرمایه گذاران کرده اند (همان منبع ، ۱۳۸۷ ، ۲۵ )^[۷۷].
۱۲-۲-۲-۲ اصلاحات در صندوقهای بازنشستگی و توسعه طرحهای سرمایه گذاری جمعی ^[۷۸]
در برخی بازارها، اصلاحات در صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی باعث ورود حجم عظیم نقدینگی به بازارهای داخلی شده است. این اصلاحات برای تضمین تمرکززدایی داراییهای قابل سرمایه گذاری در بازار سرمایه ضروری است. اصلاحات انجام شده اغلب شامل راهاندازی صنعت صندوقهای بازنشستگی خصوصی است که بر خلاف صندوقهای بازنشستگی تحت کنترل دولت، از سیاستهای سرمایه گذاری محافظهکارانه و سختگیرانه پیروی نمیکند.
پاسخدهندگان اظهار داشته اند که برخی کشورها پس از اجرای اصلاحات به نتایج مثبتی دست یافته اند. در برخی موارد، اصلاحات موجب انعطاف پذیری استراتژیهای سرمایه گذاری شده است و در نتیجه تخصیص مجدد وجوه در بازار داخلی به آسانی انجام گرفته است. یکی از موضوعات مورد تأکید، اختصاص نسبت خاصی از صندوقها به مدیران و واسطهگران خارج از صندوق است. این امر در اغلب موارد باعث تعمیق و گسترش مهارتهای مدیریت سرمایه گذاری موجود شده و رقابت، تحرک و نقدشوندگی بازار را نیز افزایش داده است.
شواهد نشان میدهد که در برخی از کشورها، اصلاحات صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی نتایج مطلوبی را در بر نداشته است. کمیسیون اوراق بهادار لیتوانی اعلام کرده است که اصلاحات صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی باعث ورود حجم نقدینگی زیادی به بازار داخلی نشده است. یکی از دلایل ذکر شده این است که اکثریت صندوقهای آن (حدود ۷۵ %) در اوراق بهادار خارجی سرمایه گذاری کرده اند.
به طور کلی، سرمایه گذاران نهادی تمایل به استراتژیهای سرمایه گذاری بلندمدت دارند و تعداد معاملات آنها کمتر از سرمایه گذاران جزء است. در مقابل سرمایه گذاران نهادی در حجم های بزرگ معامله میکنند، به نحوی که تعداد معاملات آنها برای افزایش نقدشوندگی بازار کافی نیست. در برخی موارد، نظیر توزیع وجوه بین شرکتهای مدیریت دارای مجوز صندوقها، اصلاحات بر روشهایی متمرکز شده است که باعث افزایش تعداد معاملات میشود.
۱۳-۲-۲-۲ تجدید ساختار بورسها
بازارهای نوظهور در حال حاضر با یک محیط بسیار رقابتی مواجه اند که آنها را ملزم میکند تا برای جذب سفارشهای بین المللی اشتیاق بیشتری از خود نشان دهند. از طرف دیگر حضور بورسهای چندمنظوره در یک کشور، میتواند باعث تقسیم نقدینگی شود. این امر به نوبه خود، با توجه به حضور گروه های متعدد واسطهگران، سیستمهای معاملاتی واسط کاربر و الزامات تطبیق، منجر به عدم کارایی اقتصادی میشود.
تجدید ساختار بورسها و یا شرکتی شدن، راهبردی است که مدل کسب و کار بورسها را تغییر میدهد به گونه ای که توانایی آنها را در جذب جریان سفارشهای جهانی به میزان قابل توجهی افزایش دهد. همچنین فرصتی فراهم میآید تا فعالیتهای بورس در کشور موردنظر مورد بازشناسی قرار گیرد و در نتیجه نقدشوندگی بازار افزایش یابد. بورس شرکتی (که از حالت عضویت به مالکیت تبدیل شده است) میتواند تلاش خود را بر ایجاد ظرفیتهای لازم برای پاسخگویی سریع به تغییرات تقاضای سرمایه گذاران بین المللی و داخلی متمرکز کند.
مؤسسات بین المللی در محیط بسیار رقابتی و پویایی در حال فعالیت هستند. فعالیتهای انتشار اوراق بهادار و سرمایه گذاری به سمت بورسهایی هدایت خواهد شد که قادر به تأمین نیازهای اساسی مختلف، از نقدشوندگی، دسترسی و تنوع محصولات گرفته تا سرعت و هزینه باشند.
از بین ۲۱ پاسخدهنده، ۶ کشور دارای بورس شرکتی هستند، ۵ پاسخدهنده اظهار داشته اند که بورس آنها در حال بررسی مطالعه امکان شرکتی شدن هستند. مقامات ناظر تأیید کرده اند که بورس شرکتی میتواند عملکرد خود را بهبود دهد و حجم معاملات بیشتری را جذب نماید و در نتیجه نقدشوندگی بازار افزایش یابد. در یکی از کشورها، بورس (که تبدیل به شرکت شده و خود نیز در بورس پذیرفته شده است)، بخش عظیمی از تلاشهای خود را معطوف افزایش نقدشوندگی بازار کرده است و مجموعه ای از اقدامات لازم را برای دستیابی به این هدف آغاز کرده است. برای مثال بورس مالزی، در راستای اقدامات خود برای افزایش نقدشوندگی، طرحی تحقیقاتی برای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در سهام، به ویژه سرمایه گذاران با سرمایه کم، ارائه کرده است.
۱۴-۲-۲-۲ راهبری شرکتی
یکی از عوامل مورد بررسی در تحقیق، تاثیر راهبری شرکتی و استانداردهای افشای اطلاعات بر جذب سرمایه گذاران است. اگر چه پاسخدهندگان بین راهبری شرکتی و نقدشوندگی ارتباط مستقیمی قائل نشده اند، مقامات ناظر دریافتهاند که وجود راهبری شرکتی مناسب در شرکتهای پذیرفته شده، اطمینان سرمایه گذاران را افزایش میدهد و در نتیجه باعث افزایش درجه مشارکت سرمایه گذاران در بازار میشود. در یک کشور گزارش شده است که پس از تدوین مقررات راهبری شرکتی جدید، میزان مشارکت سرمایه گذاران در بازار افزایش یافته است. اگر چه شواهدی مبنی بر ارتباط مستقیم اعمال نظام راهبری شرکتی و رشد ارزش بازار وجود ندارد، اما نظیر عوامل دیگر میتواند منجر به رشد کلی بازار شود.
پاسخدهندگان همچنین اظهار کردهاند که میزان افشای اطلاعات توسط ناشران نقش مهمی در نقدشوندگی بازار ایفاء میکند. به طور کلی، میزان مناسب افشای اطلاعات، این امکان را برای سرمایه گذار فراهم میکند که بدون داشتن دغدغه افشای گزینشی اطلاعات توسط شرکتها، تصمیم آگاهانهای را اتخاذ کند. در اسرائیل الزام مدیران صندوقهای سرمایه گذاری مشترک به انتخاب اوراق بهاداری که منافع سهامداران را افزایش میدهد، باعث انتقال سرمایه گذاریهای این صندوقها از سهام با نقدشوندگی کم شرکتهای کوچک به سهام با نقدشوندگی زیاد شرکتهای بزرگ شده است.
۱۵-۲-۲-۲ ارتباطات بین بازارها
طی سالهای اخیر ارتباطات بین بازارها به اشکال مختلفی صورت گرفته است. تاثیر ارتباطات بین بازارها بر نقدشوندگی، تاکنون بهطور قطع مشخص نشده است. اعتقاد این است برقراری ارتباط و دسترسی بازارهای مختلف به یکدیگر باعث کاهش هزینه ها میشود-سرمایه گذارانی که موقعیتهای متقابلی در حوزه های مختلف اتخاذ میکنند، فرصتهای بازار جدیدی را پیش روی خود میگشایند و گردش کلی بازار افزایش مییابد. این امر به نوبه ی خود باعث افزایش حجم سفارشها شده و در نتیجه نقدشوندگی را نیز بهبود میدهد. برای مثال پیوستن بورس لیتوانی به بزرگترین ائتلاف بازارهای اوراق بهادار در شمال اروپا (گروه اُ.ام.اکس)، باعث گشایش دروازه دیگر بازارها به روی سرمایه گذاران شده و جذابیت بازار را نزد سرمایه گذاران محلی و بین المللی افزایش داده است. این اقدام اثر مثبتی بر نقدشوندگی بازار داشته است.
بورس مالزی به منظور افزایش تنوع سرمایه گذاران و فرصتهای سرمایه گذاری، به دنبال برقراری ارتباط با همسایه خود، بورس سنگاپور، است. اگر چه تجربه ارتباط بین بورس سنگاپور و بورس استرالیا نشان داد که نقدشوندگی بازار لزوماً بدین طریق افزایش نمی یابد.
اتحادیه ی کشورهای جنوب شرق آسیا، سعی در برقراری ارتباط بین بورسهای منطقه دارد. نخستین اقدام راه اندازی صندوقهای قابل معامله در بورس در این اتحادیه است که با هدف ارائه یک گروه دارایی از سرمایه گذاریهای این اتحادیه برای سرمایه گذاران خارجی انتشار یافته است. تلاشهایی نیز بهمنظور هماهنگ سازی قوانین و مقررات به منظور تضمین اجرای استانداردهای مشابه در منطقه در حال پیگیری است.
شناخت متقابل نیز راهکار دیگری برای برقراری ارتباط بین بورسها است. به همین منظور مرکز مالی بین المللی دبی توافقنامه ای با مالزی امضاء کرده است که بازاریابی و توزیع وجوه اسلامی را در دو حوزه تسهیل میکند. هدف از عقد این توافقنامه افزایش تنوع سرمایه گذاران و تشویق به نوآوری در محصولات و خدمات مالی اسلامی است.
۱۶-۲-۲-۲ کیفیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس
افزایش تعداد شرکتهای با کیفیت پذیرفته شده در بورس، یکی دیگر از ساز و کارهای افزایش نقدشوندگی در بازار است، زیرا سرمایه گذاران، امروزه خواهان به رسمیت شناختن ارزش سهامداریشان در شرکتهای سرمایه پذیر هستند. این خواسته – با توجه به این که کسب بازده، دلیل اصلی سرمایه گذاری در یک شرکت است- در تصمیمات سرمایه گذاری پرتفوی نقش مهمی ایفاء میکند.
یکی از مشکلاتی که مدیران صندوق برخی از بازارها به آن اشاره میکنند، عدم نقدشوندگی سهام شرکتهای سرمایه پذیر است )به عبارت دیگر تعداد شرکتهایی که از مدیریت مناسبی برخوردارند و سرمایه گذاری بر روی سهام آنها بازدهی قابل توجهی دارد). این موضوع انتشار اوراق بهادار جذاب را در بازار تحت تاثیر قرار میدهد و در نهایت جذابیت کلی بازار و نقدشوندگی آن کاهش مییابد. از آنجایی که سرمایه های بین المللی به نسبت سرمایه های داخلی در حاشیه قرار دارند، لذا ظرفیت افزایش وجوه در بین ناشران داخلی کاهش مییابد، زیرا اتکای آنها در وهله اول به وجوه کوچکتر داخلی است.
احتمال میرود بازارهایی که از نقدشوندگی مناسبی برخوردار هستند، بهدلیل هزینه سرمایهی کمتر ناشران بیشتری را به سوی خود جذب کنند. مقامات ناظر میتوانند کیفیت شرکتهای خود را به روش های مختلف، نظیر حمایت بیشتر از سرمایه گذاران در پذیرش و لغو پذیرش شرکتهای با عملکرد نامطلوب، بهبود دهند. وجود یک بازار فعال در زمینه کنترلهای شرکتی، تاسیس شرکتهای بزرگ با کیفیت بالا را تسهیل میکند. هدف نهایی، ایجاد بخش شرکتی^[۷۹] شفاف، پاسخگو و عملکردگراست که فرصتهای سرمایه گذاری کارا و ارزشمحوری را پیش روی سرمایه گذاران قرار میدهد. مشارکتکنندگان بازار نیز باید از مسئولیتهای خود در این زمینه آگاه باشند، برای مثال سهامداران باید به منظور تضمین راهبری شرکتی خوب، حقوق خود را مطالبه نمایند و مدیران و رؤسا نیز به دنبال حداکثرسازی ارزش سهامداران باشند.
۱۷-۲-۲-۲ موارد دیگر
پاسخدهندگان عوامل دیگری را بر نقدشوندگی تأثیرگذار دانستهاند که در زیر به آنها اشاره شده است:
افزایش ساعات معاملات. برای مثال شرکت بورس تایلند توانسته است با افزایش ساعات معاملاتی، نقدشوندگی بازار را افزایش دهد؛
فرصت معاملات آربیتراژ که با مجاز شمردن فروش استقراضی سهام فراهم میآید. برای مثال السالوادور در حال اصلاح مقررات خود بهمنظور فراهم آوردن امکان فروش استقراضی سهام در بازار است. اگر چه تجربه کمیسیون اوراق بهادار تایوان حاکی از آن است که فروش استقراضی سهام لزوماً منجر به افزایش نقدشوندگی بازار نمیشود. ساختار مقرراتی تایوان از سال ۱۹۹۷ اجازه فروش استقراضی سهام را به سرمایه گذاران داده است، اما در عمل چنین معاملاتی انجام نشده و در نتیجه اثر آن بر نقدشوندگی نامشخص مانده است. نتایج مشابهی نیز در مالزی پس از اجازه مجدد فروش استقراضی در سال ۲۰۰۷ گزارش شده است؛
فعالیت بازارسازها. بر اساس تجربهی کشورهایی که از فعالیت بازارسازها برای افزایش داد و ستد، به ویژه برای سهام با نقدشوندگی کمتر استفاده میکنند، بازارسازها در اغلب موارد به افزایش نقدشوندگی بازار کمک میکنند. طرفداران سیستمهای بازارسازی رسمی معتقدند که بازارسازها با اتخاذ موقعیت متقابل در معاملات (خرید و نیز فروش) در مواقع لزوم نقدشوندگی را افزایش میدهند. این موضوع حفظ عرضه و تقاضا در محدودهی قابل قبول را تضمین میکند. بدین ترتیب بازارسازها سرمایهی لازم برای نقدشوندگی سهام را فراهم می آورند؛
سیاست تقسیم سود عامل دیگری است که در ارزیابی نقدشوندگی سهام باید مورد توجه قرار گیرد. سهامی که سود تقسیمی بالایی دارند، توسط سرمایه گذاران خریداری و نگهداری میشوند، بنابراین معاملات آنها اندک است؛
ساختار قانونی کارا برای تشویق مشارکت سرمایه گذاری خارجی. این امر با اجرای حداقل استانداردهای لازم برای حمایت از سرمایهگذار، نظیر استانداردهای حسابداری محقق میشود؛
فرایند قانونی تصویب انتشار اوراق بهادار. اگر چه شواهدی مبنی بر رابطه مستقیم فرایند تصویب انتشار اوراق بهادار با نقدشوندگی وجود ندارد، برخی از پاسخدهندگان نظیر مالزی، اسرائیل و عمان تأکید کرده اند اصلاحاتی که در جهت تسریع فرایند تصویب انجام شده است، سرعت ورود به بازار اوراق بهادار را افزایش داده و در نتیجه میزان عرضه را نیز برای پاسخگویی به نیاز سرمایه گذاران بالا برده است. اثر مثبت اصلاحات مذکور بر نقدشوندگی به ویژه در اسرائیل محسوس بوده است.
در بازارهای کمتر توسعه یافته، تمرکز اصلی همچنان بر موضوعات مهمی نظیر افزایش تعداد شرکتهای پذیرفته شده است. کمبود شرکتهای پذیرفته شده در بورس در این بازارها، اثر منفی بر نقدشوندگی دارد. در کاستاریکا شرکتهای خصوصی از مزایای پذیرفته شدن در بورس آگاه نیستند و سرمایه گذاران نیز از ویژگیهای ریسک و بازده ابزارهای سرمایه گذاری خود اطلاع ندارند. از آن گذشته واسطهگران خدمات مشاورهی مناسبی ارائه نمیکنند. اکثر استراتژیهای سرمایه گذاری ماهیت انفعالی دارند و این امر موجب افزایش استراتژیهای خرید و نگهداری اوراق بهادار شده است (همان منبع ، ۳۲ ) ^۱.
۳-۲ بخش دوم : نقد شوندگی سهام و عوامل مربوط به آن
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از اجزای ساختار بازار،اخیراً از اهمیت ویژه ای در ادبیات مالی برخوردار گشته است. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از معیارهای مهم نقدشوندگی بازار سرمابه محسوب میشود. بسیاری از تحقیقات از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیار نقدشوندگی استفاده کرده اند. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام با عوامل متعددی در ارتباط است. در این بخش، پس از شرح مختصری در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، رهنمودهایی برای بررسی عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و همچنین عوامل تأثیرپذیر از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بر اساس تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه ارائه می گردد (رسائیان ، ۱۳۸۸، ۵۴) ^۲.
۱-۳-۲ عوامل نقد شوندگی سهام
اکثر سرمایه گذاران )با افق سرمایه گذاری کوتا ه مدت( سهام بسیارنقدشونده را بر سهام کم نقدشونده ترجیح میدهند. منظور از نقدشوندگی، صرفاً سهولت در خرید و فروش دارایی مورد نظر است. از مهمترین عوامل مربوط به نقدشوندگی بازار سهام می توان به اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اشاره کرد. نیاز به درک و اندازه گیری عوامل تعیین کننده ی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش معامله گران در ارزیابی ساختار بازار رقابتی بسیار ضروری می باشد.