۳-۲- مراحل مختلف پژوهش مزرعه ای
۳-۲-۱- انتخاب درخت
طی بازدیدی که در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ از باغ های خرمای کشت بافتی ایستگاه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری دشتستان صورت گرفت تعداد ۱۹ اصله نخل ماده ۱۲ ساله یکنواخت رقم برحی انتخاب و اتیکت گذاری شدند. فاصله بین درختان ۸ متر بود. این تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. هر درخت به عنوان یک تیمار آزمایشی و هر خوشه به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد. در ضمن هر درخت ۵-۴ خوشه داشت که در نهایت بعد از اطمینان از سالم ماندن خوشه های مورد نظر خوشه های اضافی حذف شد. گرده افشانی در فروردین ماه و با بهره گرفتن از گرده مخلوط چند پایه نر و با روش مرسوم استفاده از پارچه ململ انجام شد. این پژوهش شامل دو آزمایش مجزا بود یکی محلول پاشی برگی و دیگری محلول پاشی خوشه ای، که ۹ درخت برای محلول پاشی برگی، ۹ درخت برای محلولپاشی خوشه ای و یک درخت به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۲-۲- روش تهیه محلول غذایی
جهت محلول پاشی از اسید بوریک و سولفات روی هر یک با غلظت های ۵/۰، ۱ و ۲ گرم در لیتر آب و تیمارهای ترکیبی اسید بوریک و سولفات روی با غلظت های ۵/۰ و۵/۰، ۱و ۱، ۲و ۲ گرم در لیتر آب و برای تیمار شاهد از آب مقطر استفاده شد.
ابتدا مقدار ۵/۰، ۱، و ۲ گرم از هر ماده برای تیمار تک عنصری و برای تیمار ترکیبی مقدار۵/۰ و۵/۰، ۱و ۱، ۲و ۲ گرم را اندازه گیری کرده و با آب مقطر با بهره گرفتن از دستگاه شیکر حل کرده و بعد به حجم یک لیتر رسانده شد و در نهایت برای هر درخت ۴ لیتر محلول استفاده شد.
۳-۲-۳- تیمارهای آزمایش و روش اعمال آنها
تیمارهای آزمایشی شامل
شاهد=T₁، Znso₄5/0=T₂،Znso₄ ۱=T₃، Znso₄2=T₄، H₃bo₃5/0=T₅ ،H₃bo₃1=T₆، H₃bo₃2=T₇،H₃bo₃ ۵/۰Znso₄+5/0=H₃bo₃ ,T₈1Znso₄+1=T₉،H₃bo₃ ۲Znso₄+2=T₁₀ بودند.
محلول پاشی برگی و خوشه ای در چندین نوبت انجام گرفت که محلول پاشی برگی در سه نوبت، نوبت اول حدود ۲ هفته قبل از ظهور اسپات ها، نوبت دوم ۴ هفته و نوبت سوم ۸ هفته پس از گرده افشانی انجام شد. محلول پاشی خوشه ای در سه نوبت، نوبت اول ۴ ساعت قبل از گرده افشانی و نوبت دوم ۴ هفته و نوبت سوم ۸ هفته پس از گرده افشانی انجام شد.
اولین محلول پاشی برگی ۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۰ حدود ۲ هفته قبل از ظهور اسپات ها انجام شد. و اولین محلول پاشی خوشه ای در ۱۵ فروردین سال ۱۳۹۱ ساعت ۶ صبح، ۴ ساعت قبل از گردهافشانی، گرده افشانی با بهره گرفتن از گرده مخلوط چند پایه نر و با روش مرسوم استفاده از پارچه ململ انجام شد. و مرحله دوم محلول پاشی برگی و خوشه ای ۴ هفته بعد از گرده افشانی ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ و مرحله آخر هم ۸ هفته بعد از گرده افشانی در خردماه ۱۳۹۱ انجام شد.
۳-۲-۴- طرح آماری پژوهش
این پژوهش با دو آزمایش اجرا شد. در آزمایش اول اثر تیمارهای تغذیه ای اسید بوریک و سولفات روی به صورت محلول پاشی برگی بر درصد تغییر غلظت برخی از عناصر ریز مغذی برگ بررسی شد. این آزمایش به صورت تک عامله (تیمار تغذیه ای) و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار (بلوک) انجام شد. در آزمایش دوم اثر تیمارهای اسید بوریک و سولفات روی و نوع محلول پاشی ( برگی و خوشه ای) بر میوه نشینی و صفات کمی و کیفی میوه مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت دو عامله به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار (خوشه) به اجرا درآمد. در هر یک از دو آزمایش این پژوهش، برای هر تیمار یک درخت مجزا انتخاب شده و تکرار ها نیز بر روی همان درخت در نظر گرفته شدند.
۳-۲-۵- اندازه گیری تغییر محتوای غلظت برخی از عناصر ریز مغذی برگ
به منظور اندازه گیری تغییر غلظت عناصر ریز مغذی برگ شامل بور، روی، آهن، مس و منگنز نمونه گیری و آزمایش تجزیه برگ و اندازگیری عناصر مذکور در دو نوبت، یکی بلافاصله قبل از اولین محلول پاشی برگی و نوبت دوم یک هفته پس از برداشت میوه های به شرح زیر انجام گرفت.
برگهای هر درخت به طور مجازی به سه دسته برگهای بالایی (جوان)، برگهای میانی (کاملاً توسعه یافته، فعال در اطراف خوشه ها) و برگهای پایینی (مسن) تقسیم شده و از برگهای میانی هر درخت ۴ برگ (از چهار جهت اصلی درخت) انتخاب شده و ۳ تا ۴ برگچه از برگچه های میانی برگهای انتخاب شده چیده شده و ابتدا و انتهای برگچه ها با قیچی باغبانی حذف شد ]۱۸[.
نمونه های آماده شده را به ترتیب با آب معمولی، اسید کلریدریک یک دهم نرمال و آب مقطر شستشو داده و پس از خشک کردن اولیه نمونه ها در هوای آزاد، به مدت یک هفته در دمای ۷۵ درجه سانتی گراد آون خشک کرده و با آسیاب برقی با تیغه استیل پودر گردیده و پس از توزین هر یک از نمونه های پودر شده، یک گرم پودر گیاه را وزن کرده به مدت ۱۴-۱۲ ساعت در کوره در دمای ۵۵ درجه سانتی گراد قرار داده شد تا خاکستر شود. بعد از سرد شدن چند قطره آب مقطر اضافه کرده تا خیس بخورد پس از آن به هر نمونه ۲ مولار یا ۱۰ سی سی اسیدکلریدریک اضافه کرده به مدت ۳-۲ دقیقه روی حمام بن ماری با دمای ۷۰-۶۰ درجه سانتی گراد قرار داده و بعد از برداشتن نمونه ها را با کاغذ صافی صاف کرده و با آب مقطر به حجم ۱۰۰ سی سی رسانده شد. برای اندازه گیری غلظت اسید بوریک ۲ سی سی از عصاره گیاهی و ۲ سی سی از محلول استاندارد برداشته و به لوله آزمایش منتقل شد، ۴ سی سی محلول بافر به آن اضافه
کرده و بهم زده شد تا خوب حل شود و بعد از آن ۲ سی سی معرف آزومتین H به محلول مورد نظر اضافه شد و بعد از نیم تا یک و نیم ساعت میزان جذب با دستگاه اسپکتوفتومتری در طول موج ۴۳۰ نانومتر خوانده شد و با رسم منحنی کالیبراسیون میزان اسید بوریک محاسبه شد. برای اندازه گیری غلظت عناصر روی، آهن، مس و منگنز ۵۰ سی سی از عصاره گیاه را به دستگاه جذب اتمی (مدلThermo Elemental) منتقل کرده و میزان غلظت عناصر اندازه گیری شد ]۳[.
۳-۲-۶- روش های نمونه برداری از میوه و اندازه گیری صفات
الف- روش نمونه برداری: برای اندازه گیری صفات مورد نظر در ۳ مرحله نمونه برداری انجام شد. اولین نمونه برداری میوه به منظورتعیین درصد میوهنشینی طبیعی، درصد تولید میوه های پارتنوکارپ چند برچهای و درصد ریزش میوه ۵ هفته پس از هر گردهافشانی انجام گرفت. بدین منظور از هریک از ۳ خوشه هدف ۵ رشته یا خوشه چه به طور تصادفی انتخاب و تعداد میوه‌های طبیعی، تعداد میوه‌های پارتنوکارپ و تعداد داغهای گل موجود روی هر خوشهچه به عنوان نماینده تعداد گل و میوهچه ریزش یافته شمارش و یادداشت شدند. دومین نمونه برداری جهت اندازه گیری صفات فیزیکی میوه و بذر بود که در مرحله خارک (خلال)، در ابتدای شهریور ماه انجام گرفت. در این نمونهبرداری از هر یک از سه خوشه هدف در هر پایه نخل مورد آزمایش ۱۰ عدد میوه به طور تصادفی انتخاب شده، صفات فیزیکی محاسبه شد. سومین مرحله نمونه گیری در مرحله خرما، همانند نمونهبرداری مرحله خارک، در ابتدای مهر ماه صورت گرفت.
ب-اندازه گیری صفات مورفولوژیکی و فیزیکی
محاسبه میوهنشینی
تعداد میوه‌های طبیعی، تعداد میوه‌های پارتنوکارپ (میوه‌های بی‌بذر تکی، دو قلو یا سه‌قلو) و تعداد داغهای گل موجود روی هر خوشهچه به عنوان نماینده تعداد گل و میوهچه ریزش یافته شمارش و یادداشت شدند. درصد میوهنشینی طبیعی اولیه، درصد میوه های پارتنوکارپ و درصد ریزش از طریق فرمولهای ۳-۱ تا ۳-۴محاسبه گردید:
(۳-۱) تعداد میوه‌های طبیعی + تعداد میوه‌های پارتنوکارپ + تعداد داغهای گل روی خوشه چه= تعداد گلهای اولیه

۱۰۰×

(۳- ۲)

۱۰۰×

(۳- ۳)

۱۰۰ ×

(۳- ۴)

اندازه گیری صفات فیزیکی میوه و بذر
صفات فیزیکی میوه که شامل وزن، طول، قطر، حجم میوه و بذر اندازه گیری شده و نسبت طول به قطر میوه، نسبت وزنی گوشت به بذر و وزن خوشه می باشد توسط ابزارهای اندازه گیری تعیین شد. طول و قطر میوه و بذر با بهره گرفتن از کولیس بر حسب سانتی متر (شکل ۳-۱)، وزن میوه و بذر با بهره گرفتن از ترازوی دیجیتال آزمایشگاهی بر حسب گرم (شکل ۳-۲)، حجم میوه و بذر بر اساس روش جابهجایی آب^[۳۲] و با کمک استوانه مدرج اندازه گیری شد. وزن هر تک خوشه به این صورت اندازه گیری شدکه ابتدا خوشه ها در سبدهای مجزا تکانده شد و بعد میوها که شامل میوه های تک برچه ای نرمال، میوه های تک برچه ای پارتنوکارپ و میوه های سه قلو بودند به وسیله ترازو با دقت اندازه گیری شدند.