یکی از مشاغل با استرس زیاد، شغل پرستاری است. پرستاران معمولاً با انواعی از استرس در کارشان مواجه هستند. پرستاری عملکرد و فعالیت حیاتی می‌باشد و استرس شغلی در میان پرستاران شایع است. پنج عامل استرس در پرستاری عبارتند از: واکنش های شخصی، نگرانی- های شخصی، نگرانی های­کاری، انجام نقش­و نگرانی- های انجام کار. در واقع می توان گفت استرس کاری شرایطی بوده که در هم ریزنده ترکیبی از عواملی است که پرستاران با آن مواجه هستند. این عوامل عبارتند از تعادل جسمی، روانی یا اجتماعی. دستکاری موقعیت های مختلف زندگی و شرایط بحرانی بیماران، مواجهه با ساعات کاری طولانی، بیماران مشکل و افزایش بارکاری از جمله عوامل استرس زای پرستاری هستند (لو، چانگ و وو^[۱۰]، ۲۰۰۷).

استرس شغلی می‌تواند به طور معکوس بر سلامت کارکنان، رفاه و خوب بودن و همچنین جا به جایی آن­ها اثر بگذارد. پرستاران با رنج شدید، اندوه و مرگ چند انسان دیگر مواجه می‌شوند. بیشتر وظایف پرستاری بدون پاداش دنیوی است. بیشتر آن ها با استانداردهای عادی ناخوشایند و حتی منزجرکننده می­ باشند. به طوری که دیگران اغلب از آن فرار می‌کنند و بعضی با آن می جنگند. استرس شغلی نتایج منفی برای کارمندان، سازمان و بیماران به همراه دارد. مطالعات نشان داده‌اند استرس کاری در پرستاران به فرسودگی، نارضایتی شغلی و تغییر شغل منجر می شود. انجام ضعیف کار و شرایط جسمی وخیم همانند فشار خون بالا، افسردگی، اختلالات خواب و سوء مصرف الکل ودارو از نتایج استرس زیاد کاری است (مک گراث، رید و بور^[۱۱]، ۲۰۰۳). خستگی هیجانی، شخصیت زدایی و کاهش دستاورد شخصی از نتایج استرس­شغلی بر پرستاران است. استرس­شغلی در­ بی­کفایتی سازمانی، جابجایی بالای کارمندان، غیبت از کار ناشی از بیماری، کاهش کمیت و کیفیت مراقبت، افزایش هزینه های مراقبت بهداشتی و کاهش رضایت شغلی مؤثر می‌باشد. تنش شغلی یکی از پنج علت ترک حرفه ی پرستاری توسط پرستاران می ­باشد(لتواک و باک^[۱۲]، ۲۰۰۸). فرسودگی شغلی می‌تواند باعث پس زدن بیماران و احساس پر شدن و عدم توانایی برای انجام بیشتر وظیفه باشد (اپستین^[۱۳]، ۲۰۱۰).

با توجه به مطالب یاد شده به نظر می‌رسد که پرستاران تحت استرس های عظیم به کار حرفه ای خود ادامه می­ دهند­و هیچ شکی نیست­که­این عوامل­ می ­توانند بر­کیفیت­کار­آنان تأثیر بگذارند. از آنجایی­که پرستاری یکی­از پر استرس­ترین حرفه هاست، ‌بنابرین‏ شناخت عوامل مؤثر بر کهش تنیدگی شغلی پرستاران گام مؤثری در جهت پیشگیری، درمان و کاهش استرس آنان خواهد بود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی ذهن آگاهی بر کاهش تنیدگی شغلی پرستاران بیمارستان امام رضا(ع) در شهر کرمانشاه صورت گرفته است.

اهداف تحقیق

هدف اصلی

هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان اثر بخشی روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس^[۱۴] بر میزان استرس شغلی پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳ می‌باشد.

اهداف فرعی

تعیین میزان اثر بخشی روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس مرگ و مردن در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳

تعیین میزان اثر بخشی روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس عدم آمادگی هیجانی کافی در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳

تعیین میزان اثر بخشی روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس عدم اطمینان ‌در مورد درمان ها در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳

فرضیات تحقیق

فرضیه اصلی

روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس شغلی پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳ تاثیر می‌گذارد.

فرضیات فرعی

روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس مرگ و مردن در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳ تاثیر می‌گذارد.

روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس عدم آمادگی هیجانی کافی در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳ تاثیر می‌گذارد.

روش ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس بر میزان استرس عدم اطمینان ‌در مورد درمان ها در پرستاران بیمارستان امام رضا (ع) در سال ۱۳۹۳ تاثیر می‌گذارد.

تعاریف مفهومی و عملیاتی

تعریف مفهومی آموزش ذهن آگاهی

ذهن آگاهی، آگاهی لحظه به لحظه ایست که به صورتی هدفمند توسط تجربه زمان حال و با نگرش بدون قضاوت پرورش می‌یابد(خوری و همکاران، ۲۰۱۵). ). آموزش ذهن آگاهی یکی از روش های درمانی مبتنی بر کاهش استرس و روان درمانی است که در آن بازنمایی ذهنی اشیاء موجود در زندگی که از کنترل بلافاصله انسان خارج است، از طریق تنفس و فکر کردن به افراد آموزش داده می شود. در واقع این روش درمانی تلفیقی از تن آرامی و ذهن آگاهی است (نریمانی و همکاران، ۱۳۹۲).

تعریف عملیاتی آموزش ذهن آگاهی

آموزش ذهن آگاهی طی ۸ جلسه ۹۰ دقیقه و به صورت یک بار در هفته و در طی یک دوره ۸ هفته انجام شده است. این پروتکل از پژوهش طالبی زاده، شاهمیر و جعفری فرد(۱۳۹۱)، گرفته شده است.

تعریف مفهومی تنیدگی شغلی

استرس یا تنیدگی شغلی نوعی واکنش عاطفی، شناختی، رفتاری و روانی به جنبه‌های زیان آور کار و محیط کار است. به طور کلی می توان استرس شغلی را پاسخ به فشارهای ناشی از محیط کار دانست و وقتی رخ می‌دهد که انتظارات از فرد بیشتر از اختیارات و توانایی‌های او باشد. استرس شغلی پس از کمر درد دومین مشکل شایع مرتبط با کار محسوب می شود(میلاتینویک و همکاران، ۲۰۱۲).

تعریف عملیاتی تنیدگی شغلی

نمره ای که فرد از مقیاس تجدید نظر شده استرس پرستاری^[۱۵] کسب ‌کرده‌است.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

در این فصل مبانی نظری و پژوهشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. ابتدا استرس و تعاریف ذکر شده برای آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس سبب شناسی و علایم استرس توضیح داده می شود. بیماری هایی که در اثر استرس به وجود می‌آیند بررسی می شود. رویکرد های استرس شرح داده می‌شوند. استرس یا تنیدگی شغلی به عنوان نوعی واکنش عاطفی، شناختی، رفتاری و روانی به جنبه‌های زیان آور کار و محیط کار توضیح داده می شود. عوامل ایجاد استرس در محل کار و جنبه‌های مختلف تاثیر استرس شغلی بررسی می شود. تنیدگی شغلی در پرستاران و تاثیر آن بر جنبه‌های مختلف زندگی پرستاران، بیماران، کارکرد بیمارستان و جامعه بررسی می شود. سپس ذهن آگاهی و نقش آن به عنوان یک روش مؤثر برای کاهش استرس مورد بررسی قرار می‌گیرد. در انتها نیز پژوهش های داخلی و خارجی مشابه مورد بررسی قرار می گیرند.

استرس