توزیع محدود پرسشنامه و انجام اصلاحات لازم
اصلاحات با توجه به نظر اساتید راهنما و مشاور
اصلاحات و تائید خبرگان صنعت
غربالگری پرسشنامه
اصلاحات و تائید اساتید راهنما و مشاور
توزیع پرسشنامه نهایی
شناسایی و رتبه بندی عوامل با بهره گرفتن از تکنیک ANP
نمایشگر ۱-۳٫ مراحل انجام پژوهش
۴-۳ روششناسی پژوهش
روششناسی از دیدگاه های مختلف تعریف شده است که اگر از دیدگاه های مختلف بگذریم، روششناسی (فارغ از ابعاد فلسفی آن) به مجموعه ای به هم پیوسته از قواعد، اصول وشیوههای معمول دریک رشته از دانش اطلاق می شود.(خاکی، ۱۳۸۳)
روش پژوهش وسیله یا طریقهی تعیین این امر است که چگونهیک گزارهی پژوهش مورد تایید قرار میگیردیا رد می شود. به عبارت دیگر، روش پژوهش چهارچوب عملیاتیا اقدامات جستجوگرایانه برای تحقق هدف پژوهش و جهت آزمودن فرضیهیا پاسخ دادن به سؤالهای پژوهش را فراهم می آورد. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۴، ۲۲) روش پژوهش می تواند به اشکال مختلفی تقسیم بندی گردد: در نوع اول روش به دو دسته کمی[۱۶۹] و کیفی[۱۷۰] تقسیم می شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
پژوهش کیفی
پژوهش کیفی یک پژوهش تفسیری است، بنابراین سوگیریها، ارزشها و قضاوتهای پژوهشگر روی گزارش وی تاثیر می گذارد. به عبارت دیگر پژوهش ارزشی است و برخی از پژوهشگران کیفی، آن را مزیت پژوهشات کیفی و رمز مشکل گشایی طرح کیفی میدانند. (لاک و همکاران، ۱۹۸۷) به عبارت دیگر پژوهشات کیفی، توصیفی است که در آن پژوهشگر به فرایند معنی و درک حاصل از واژگان و تصاویر تمایل دارد. ( ازکیا و دربان آستانه، ۱۳۸۲، ۲۹۵) و این پژوهش جز پژوهشات کیفی دسته بندی می شود.
پژوهش کمی
این قبیل پژوهشات ریشه در مکتب اثبات گرایی دارند و دانشمندان این مکاتب علاقمند به تبدیل اطلاعات پژوهش به صورت نمادهای ریاضی به منظور استفاده از قابلیت تحلیلهای آماری و ریاضی برای توصیف و تحلیل پدیده های اجتماعی میباشد. اکثر روشهای پژوهش در علوم اجتماعی گرایش به کمیکردن یافتههای پژوهش دارند که از آن جمله میتوان به پژوهشات آزمایشی، پیمایشی و بسیاری از پژوهشات اسنادی اشاره کرد. این دو دسته پژوهش مکمل همدیگر میباشند و در شناخت پدیده ها می تواند به شکل توام به کار روند. در دسته بندی نوع دوم روش به دو دسته : گذشته نگر- آینده نگر و نتیجه گرا و تصمیم گرا تقسیم بندی می شود. به طور کلی چنانچه داده های گردآوری شده در رابطه با رویدادهایی باشد که در گذشته رخ داده است طرح پژوهش را میتوان گذشته نگر[۱۷۱] تلقی کرد. در صورتی که داده های مورد نیاز پژوهشگر درباره رویدادهایی باشد که پژوهشگر باید رخداد آنها را طی دستکاریهایی نسبت بهیک متغیر به وجود آورد و یا به طور کلی متغیر مورد مطالعه چنان باشد که مشاهده آن در آینده میسر باشد در این صورت طرح پژوهشی آینده نگر[۱۷۲] تلقی می شود. و منظور از پژوهشات نتیجه گرا پژوهشاتی هستند که هدف پژوهشگر صرفا ًیافتن پاسخ به مسئله ای است که هیچ گونه کاربردی بلافاصله بر آن مترتب نمی باشد. در حالی در پژوهش تصمیم گرا هدف پژوهشگر یافتن پاسخ مسئله ای است که نتیجه آن بلافاصله می تواند در تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد. (سرمد و همکاران، ۷۸، ۱۳۸۴) به طور کلی روشهای تحقیق در علوم رفتاری را می تواند با توجه به دو معیار هدف تحقیق و نحوه جمع آوری داده ها تقسیم بندی نمود.
۱-۴-۳ الف) دسته بندی پژوهشات بر حسب هدف
پژوهشات علمی براساس هدف پژوهش به سه دسته تقسیم میگردد: پایه(بنیادی)، کاربردی و پژوهش و توسعه. تحقیقات پایه[۱۷۳]: این تحقیات در انتزاعی ترین شکل خود، به منظور ایجاد و پالایش نظریه ها صورت میگیرند. در این نوع تحقیقات، مسئله از حوزه اجرایی واقعی ناشی نشده است. هدف اساسی این نوع تحقیقات آزمون نظریه ها، تبیین روابط بین پدیده ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است. تحقیقات بنیادی به کشف قوانین و اصول علمی می پردازد و درصدد توسعه مجموعه دانسته های موجود درباره اصول و قوانین علمی است. (خاکی، ۱۳۸۳ )
پژوهشات کاربردی[۱۷۴]: تحقیق کاربردی در جهت اجرایی کردن نظریات و نگرشها ی علمی استفاده میشوند. هدف از تحقیق کاربردی دستیابی به پیامدهای عملی، پیدا کردن راه حل برای مسایل واقعی وتوسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص و روش انجام کارهای عملی است. (حسن زاده، ۱۳۸۳، ۱۳۹)
پژوهش و توسعه[۱۷۵]: هدف اساسی این نوع پژوهشات تدوین یا تهیه برنامه ها، طرحها و امثال آن است، به طوری که ابتدا موقعیت نامعین خاصی مشخص شده و براساس یافتههای پژوهشی، طرح یا برنامهی ویژهی آن تدوین و تولید می شود. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۴، ۷۹)
این پژوهش برمبنای تقسیم بندی براسای هدف از جمله پژوهشات کاربردی محسوب می شود.
۲-۴-۳ ب) دسته بندی پژوهشات بر حسب نحوه و زمان گردآوری داده ها (طرح پژوهش)
پژوهش تاریخی
پژوهش پیمایشی
پژوهش آزمایشی
پژوهش تاریخی[۱۷۶]: در صورتی که پاسخ مسئله به زمان گذشته مربوط باشد، در آن صورت، از روش تاریخی استفاده می شود. پژوهش تاریخی با توصیف انتقادی و تحلیل رویدادهای گذشته برای شناخت و درک بهتر رویدادها در زمان حال سروکار دارد. و فراتر از این، متضمن روش کار و شیوه ای است که به نوعی مکمل مشاهده بوده و در جریان آن مورخ درصدد آزمون واقعیت گزارشهایی بر می آید که از مشاهدات دیگران به دست آمده است. (درما و بیرد، ۱۹۸۱)
پژوهش پیمایشی[۱۷۷]: پیمایش روشی در پژوهش میباشد که فراتر ازیک فن خاص در گردآوری اطلاعات است و هدف آن اکتشافی، توصیفی و یا تبیینی است هرچند عمدتاً در آن از پرسشنامه استفاده می شود اما ابزار دیگری از قبیل مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلیل محتوا و غیره هم کاربرد دارد. مشخصه روش پیمایش، مجموعه ساختمند یا منظمیاز دادههاست که آن را «ماتریس صفت ویژگی» میگویند. هر مورد از آن برحسب متغیر گردآوری می شود و با کنار هم گذاشتن این اطلاعات به مجموعه ساختمندی از داده ها میرسیم. با این همه تا جایی که بتوان ویژگی هر مورد را بر حسب متغیر به دست آورد لزومی ندارد که گردآوری داده ها خیلی ساختمند باشد، از آنجا که پرسشنامه ساده ترین راه تهیه ماتریس داده های ساختمند است، لذا رایج ترین ابزار مورد استفاده در پژوهش پیمایشی است، اما ضرورتاً پیوندی بین پژوهش پیمایشی و پرسشنامه وجود ندارد. (خاکی، ۱۳۸۳، ص ۱۰۸-۱۰۹)
پژوهش آزمایشی[۱۷۸]: اگر پاسخ مسئله به زمان آینده مربوط باشد، از پژوهش تجربی استفاده می شود. هر گاه پژوهشگر به کار تازه ای دست بزند تا تغییراتی در شرایط فعلی ایجاد نماید، به پیش بینی رویدادهای آینده نیز علاقمند شده و اینیک روش تجربی است زیرا هدف از این کار، تلاش برای ایجاد وضعیتی تازه بر اساس تجربه و آزمایش و مطالعه آن در شرایطی کنترل شده به منظور رسیدن به پیش بینیهای قابل تعمیم تر میباشد. (کومار، ۱۳۷۴)
با توجه به مطالب بیان شده این پژوهش از حیث نحوه گردآوری داده ها از نوع پژوهشات پیمایشی- توصیفی به شمار میرود.
۵-۳ جامعه آماری
با توجه به تعریف، یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولاً در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر تمایل دارد درباره صفت (صفت ها) متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد. (سرمد و همکاران، ۱۷۷)
در این پژوهش گروه خبرگان صنعت روانکارها در ایران که اغلب در چهار شرکت اصلی و بزرگ ایران (ایرانول، بهران، پارس و سپاهان) درحال فعالیت بوده یا هستند به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند. که بخشی از این افراد از مدیران و متخصصان این چهار شرکت و برخی درصنف و گروهی دیگر هم به طور مستقل در حال فعالیت میباشند.
۶-۳ نمونه آماری
در این پژوهش به دلیل آنکه پاسخگویی به پرسشنامه نیازمند تخصص، آگاهی و تجربه کافی در صنعت میباشد و داده های جمع آوری شده در زمره داده های کیفی گنجانده می شود، از اهمیت و حساسیت بالایی برخودار است. و نتایج تحلیل چنین دادههایی به کیفیت اطلاعات آن بستگی دارد، بنابراین پس از مشورت با مدیران و مشاوران چهار شرکت، ۴۲ نفر از افراد خبره و شایسته که شناخت لازم در این زمینه را داشتند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و پرسشنامه مذکور جهت پاسخگویی در اختیار آنها گذاشته شد.
۷-۳ روش گرد آوری اطلاعات
برای گردآوری اطلاعات روشها و ابزارهای مختلفی وجود دارد که این روشها نه فی نفسه بهترین اند و نه بدتر از روشهای دیگر، همه چیز به هدف پژوهش، مدل تحلیلی و خصوصیات میدان تحلیل بستگی دارد. (کیوی وهمکاران، ۱۳۸۵)، پژوهشگر باید با توجه به شناختی که از پژوهش دارد روش و ابزار مناسب برای گردآوری و تحلیل اطلاعات را انتخاب کند. به طور کلی چهار ابزار برای این منظور وجود دارد:
۱-۷-۳ روشهای کتابخانه ای
پژوهشگر در ابتدای پژوهش نیاز به مطالعه و شناخت زمینه فعالیتی اش دارد. اما آنچه پژوهشگران در ابتدای کار پژوهشی دچار آن میشوند کتاب زدگی و آمار زدگی میباشد که از بلعیدن سریع و حریصانهی مقدار زیادی کتاب، مقاله یا داده های آماری به بار می آید که برای جلوگیری از آن، پژوهشگر باید اندکی کتاب را با دقت انتخاب کند و بطور عمیق بخواند و چند نمونه داده های آماری را با حوصله تعبیر و تفسیر کند. (کیوی و همکاران، ۱۳۸۵)
روشهای کتابخانهای در تمامی پژوهشات علمی مورد استفاده قرار میگیرد، ولی در بعضی از آنها در بخشی از فرایند پژوهش از این روش استفاده می شود و در بعضی از آنها موضوع پژوهش از حیث روش، ماهیتاً کتابخانهای است و از آغاز تا انتها متکی بریافتههای پژوهش کتابخانهای است.
در پژوهشاتی که ظاهراً ماهیت کتابخانهای ندارند نیزپژوهشگران ناگزیر به استفاده از روشهای کتابخانهای در پژوهش خود هستند. در این گروه پژوهشات، پژوهشگر باید ادبیات و سوابق مسئله و موضوع پژوهش را مطالعه کند. در نتیجه باید از روش کتابخانهای استفاده کند و نتایج مطالعات خود را در ابزار مناسب اعم از فیش، جدول و فرم، ثبت و نگهداری نماید و در پایان کار نسبت به طبقه بندی و بهره برداری از آنها اقدام کند. (حافظ نیا، ۱۳۸۶، ۱۶۴)
آشنایی با افکار و آثار جدید و قدیم متفکرین به پژوهشگر کمک می کند که افق اندیشههایش را بگستراند و از مرز تعبیرهای کهنه و زمان باخته فراتر برود و چنین معرفتی استعداد و دید انتقادی را در پژوهشگر پرورش میدهد و او در زندگی اجتماعی چیزهایی میبیند که دیگران نمیبینند، معانی را در مییابند که دیگران در نمییابند و لذا پرسشهایی را مطرح می کنند که از مخیلهی دیگران نمیگذرد. (کیوی و همکاران، ۱۳۸۵)
در این پژوهش نیز برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از مطالعات کتابخانهای به طور گسترده ای استفاده شده است. این مطالعات شامل بررسی پایان نامه ها و پژوهشهای موجود و مرتبط با موضوع، مقالات و کتب لاتین و فارسی مرتبط، مجلات علمی و همچنین از اینترنت برای دستیابی بهیافته ها و اطلاعات جدید بوده است
۲-۷-۳ مصاحبه[۱۷۹]
این ابزار گردآوری داده ها، امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می آورد و با کمک آن میتوان به ارزیابی عمیق تر ادراکها، نگرشها، علایق و آرزوهای آزمودنیها پرداخت. از سوی دیگر مصاحبه ابزاری است که امکان بررسی موضوعهای پیچیده، پی گیری پاسخها یا پیداکردن علل آن و اطمینان یافتن از درک سؤال از سوی آزمودنی را فراهم میسازد.
برای آنکه مصاحبه دارای کارایی بوده و در رسیدن به هدفهای پژوهش به پژوهشگر یاری نماید، توجه به نکات زیر ضروری است:
ایجاد جوی دوستانه
توجه و علاقه مصاحبه گر
[سه شنبه 1401-04-14] [ 04:11:00 ب.ظ ]
|