• مدیریت اجرایی: کسانی­که ابتکار را در دست دارند و مدیریت سازمان را برعهده می گیرند.

• • استقلال نسبی: مبتکران به آزادی نسبی برای تخصیص منابع نیاز دارند.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• مخاطره­پذیری: مدیران و مبتکران در موفقیت یا عدم موفقیت سازمان سهیم هستند.

شکل ۲-۱: فرایند شکل گیری فرایند

تأسیس شرکت
استنباط از امکان پذیر بودن:
حمایت مالی
دیگر حمایت ها
الگوی نقش شرکاء
افراد بزرگ
استنباط از مطلوبیت ها
فرهنگ
خانواده
الگوی نقش
تجربه کاری
تغییر مسیر زندگی

جابجایی های منفی

مهاجرت
آتش سوزی
توهین
عصبانیت
خستگی
بحران های دوران میانسالی
طلاق و یا بیوگی
عوامل نابینایی:
خروج از نظام
خروج از مدرسه
خروج از زندان
حوادث مثبت:
شریک
سرمایه گذار
مشتری

کارآفرینی از دیدگاه شاپیرو
منبع: Shappiro, 1975
۲-۷-۲-۱-۲- مدل رویدادی فری^[۳۶]
از نظر وی سه مجموعه در انگیزه کارآفرین در تأسیس یک شرکت نوپا دخالت دارد. این سه مجموعه عبارتند از متغیرهای مقدم یا پیشینه، متغیرهای تسریع کننده یا حرکت دهنده^[۳۷] ، و متغیرهای توانبخش^[۳۸] ، هر سه گروه از متغیرها بعنوان نیروهای انگیزشی در تصمیم گیری کارآفرین دخالت می کنند.
در ابتدا به بسط معادله کارآفرینی از دیدگاه «فری» می پردازیم و سپس مدل فرایندی وی را تشریح می نمائیم.
عامل مقدم: عامل مقدم با متغیرهای زمینه ساز^[۳۹] در ارتباط است. این موقیعت ها با ویژگیها، عواملی هستند که باعث می شوند، فرد به طور ناخودآگاه یا خودآگاه امکانات کارآفرینی را مورد بررسی قرار دهد. بعضی از این متغیرها ماهیتاً تدریجی یا محیطی می باشند. برای مثال، بسیاری از کارآفرینان در خانواده هایی کارآفرین بدنیا می آیند. برای بسیاری از آنها نیز در اوایل زندگی شان، حوادثی پیش آمده که شخصیت کارآفرین آنها را شکل داده است.
عامل تسریع کننده: در حالیکه عامل مقدم در طول زمان باعث ایجاد شرکت نوپا می شود. عامل تسریع کننده حادثه یا موقعیتی است که به طور ویژه ای عمل کارآفرینی را سرعت می بخشد. این ها، حوادث برجسته زندگی می باشند و شامل تحولات شخصیتی، مالی یا حرفه ای در زندگی یک کارآفرین هستند. که در تصمیم گیری کارآفرین تأثیر گذار می باشند. برای مثال، اخراج شدن از یک کار می تواند یک عامل تسریع کننده باشد. آشنا شدن با یک کارآفرین دیگر که در پی یک شریک می باشد می تواند عامل ترک شغل جاری شخصی و تبدیل شدن وی به یک کارآفرین باشد.

با توجه به این که پرسشنامه ادراک افراد را از واقعیت می سنجد، ممکن است این ادراک کاملاً منطبق با واقعیت نباشد. این موضوع در پژوهش مذکور نیز مصداق دارد. یکی دیگر از محدویت های ذاتی پرسشنامه در ارتیاط با تعداد سوالات پرسشنامه است. هر چه تعداد سوالات یک پرسشنامه بیشتر باشد دقت ابزار بالا می رود ولی تمایل به پاسخ کمتر می شود و بالعکس هر چه تعداد سوالات کمتر باشد دقت ابزار پایین تر می رود ولی تمایل به پاسخ بیشتر می شود.

1. 1. محدودیت تعمیم

نظر به اینکه یافته های این پژوهش در بانک گردشگری که BPR که درصدد پیاده سازی آن هستند و یا حداقل قسمتی از فرآیندهای کار را بازمهندسی کرده اند، انجام شده است لذا در خصوص تعمیم یافته های آن به دیگر سازمان ها باید با احتیاط عمل کرد.
در این پژوهش پرسشنامه در دو مرحله آزمایشی و نهایی توزیع گردید که با شرایط دوری مسافت کارشناسان بانک از محل پژوهشگر و گاهاً حضور کارشناسان در شعب شهرستان دسترسی جهت پر نمودن پرسشنامه بسیار دشوار بود، از سوی دیگر با در نظر گرفتن این مهم که کلیت پرسشنامه در نمودار کردن تصویر روشنی از وضعیت رهبری و مشارکتی و آمادگی برای تغییرات سازمانی تهیه و تنظیم گردیده بود در پاسخگویی، پرسنل احساس نا امنی در پاسخ دادن داشتند و اکثراً اطلاعات جمعیت شناختی را پر ننمودند. محدودیت بعدی در مشکلات هماهنگی با مدیران ارشد سازمان بود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تعداد کم محققان و متخصصان در زمینه بازمهندسی فرآیندهای کار در بانک نیز از محدودیتهای این پژوهش بوده است.

۵-۵- پیشنهادها

۵-۴-۱- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های پژوهش

به منظور انجام تحقیقات گسترده تر در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR و عملیاتی نمودن استفاده از این عوامل در سطح سازمان های خصوصی پیشنهادهای زیر ارائه می شود:
واگذاری اختیارات : برای اجتناب از تعصبات و سیاسی کاری ها در سازمان ها و تسهیل در اجرای پروژه BPR اختیارات به تیم اجرا واگذار شود.
روش شناسی مناسب : برای اینکه درصد موفقیت پروژه مهندسی مجدد افزایش پیدا کند سازمان ها در اجرای پروژه از یک متدولوژی مدون یا روش شناسی مناسب استفاده نمایند.
کاهش مقاومت کارکنان : پیشنهاد می گردد هنگامی که کارکنان در برابر تغییرات سازمانی مقاومت می کنند نباید به آن به عنوان پدیده ای که باید از بین برود، نگاه کرد. برعکس، بروز مقاومت را باید به عنوان یک علامت اخطار یا نشانه راهنمای مفید تلقی کرد که نشان می دهد اشتباه یا خطای عمده ای در حال وقوع است. با این وجود می توان به برخی از شیوه های خاص که در مورد مدیریت مقاومت کارکنان سودمند است، اشاره کرد : لزوم آماده ساختن افراد برای پذیرش تغییر، مشارکت کارکنان، توجه به انگیزه ها و نیازهای کارکنان و …
ساختار کمتر بروکراتیک : برای اینکه روند اجرای پروژه تسهیل شود سازمان ها یک بازنگری اساسی در ساختار سازمانی خود انجام دهند و به سمت ساختارهای تخت یا کمتر بوروکراتیک گرایش پیدا کنند.
دانش و توانمندی کارکنان : با توجه به اینکه برای پیاده سازی BPR نیازمند کارکنان با دانش و توانمند هستیم، به سازمانها توصیه می شود با برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های عملی در زمینه بازمهندسی فرآیندها دانش و توانمندی کارکنان خود را ارتقاء دهند.
ارزیابی نتایج : برای اینکه از نتایج یا پیامدهای مثبت و منفی اجرای پروژه آگاهی پیدا کنیم لازم است نتایج بدست آمده ارزیابی شوند.
توجه به ایده های کارکنان : سازمانها باید برای اجرای مبتکرانه پروژه BPR از نظرات و پیشنهادات خلاقانه کارکنان سازمان استفاده نمایند.
مشارکت کارکنان : برای اینکه درصد موفقیت پروژه های BPR افزایش پیدا کند مشارکت دادن کارکنان سازمان در اجرای پروژه از مقاومت آنها جلوگیری بعمل می آورد. بنابراین توصیه می شود برای کاهش هرچه بیشتر مقاومت کارکنان در برابر تغییرات، آنها را در این امر مشارکت دهند.
ایجاد انگیزش در کارکنان : پیشنهاد می گردد سازمان ها در استقرار پروژه BPR با ایجاد انگیزش در کارکنان از طریق تجدید نظر در سیستم پاداش و امکان ارتقاء پست سازمانی برای آنها به موفقیت این پروژه ها کمک نمایند.
استفاده از مشاوران مجرب : سازمان ها در پیاده سازی پروژه BPR از اظهار نظرهای فنی و راهنمایی های متخصصین و مشاوران درون و برون سازمانی با تجربه استفاده نمایند.
جمع آوری اطلاعات کافی : سازمان ها قبل از اجرای برنامه های BPR با ایجاد و استقرار یک سیستم اطلاعاتی مناسب باید اطلاعات لازم و کافی را نسبت به فرآیندهای فعلی و فرآیندهای اصلی سازمان داشته باشند.
شفافیت در اجرای پروژه : پیشنهاد می شود با ارائه گزارش های شفاف و واقع بینانه از پیشرفت و مشکلات پروژه در دوره های زمانی مشخص به استقرار موفق BPR کمک شود.
شناخت و درک مدیریت ارشد : بسیاری از مدیران ارشد سازمانها به دلیل عدم شناخت و درک لازم نسبت به پروژه BPR تنها پاره ای از فرآیندها را دست کاری کرده و گمان می کنند که این مهندسی دوباره است، بنابراین به مدیران ارشد سازمان ها داشتن درک و شناخت درست از مهندسی مجدد فرآیندهای کار را برای اجتناب از شکست در این پروژه ها را توصیه می نمائیم.
تعهد مدیریت ارشد : برای اینکه مدیران ارشد سازمان ها نسبت به پروژه BPR متعهد باشند سازمانها باید دانش آنها را در زمینه بازمهندسی فرآیندها افزایش دهند .
خلاقیت در اجرای پروژه : برای استقرار موفق BPR در سازمان ها داشتن خلاقیت در بازمهندسی فرآیندها الزامی است بنابراین به سازمان ها پیشنهاد می گردد که برای جذب و حفظ کارشناسان نوآور، خبره و خلاق تلاش نمایند.
منابع مالی کافی: برای اینکه اجرای پروژه BPR از ابتدا بصورت کاملا علمی و عملیاتی پیاده سازی شود منابع مالی کافی و مناسب برای آن در نظر گرفته شود
انسجام بین وظایف : با توجه به اینکه یکی از اهداف اساسی پروژه BPR فرآیندگرایی است، به سازمان ها توصیه می شود که مرزهای موجود بین دپارتمان های مختلف را برداشته و تمام وظایف به صورت زنجیره ای متصل به هم در عرض سازمان جاری شوند.
آمادگی برای تغییر : سازمان ها قبل از پیاده سازی پروژه هایی که تغییرات در آن بصورت ریشه ای یا رادیکال انجام می شود باید فرهنگ سازمانی خود را از طریق آموزش افراد برای تغییرات سازمانی، آماده کنند.
مدیریت دانش: با ایجاد اتاقهای فکر در جهت ارزیابی تغییرات در بخشهای مختلف سازمان به ایجاد تغییرات صحیح و کارآمد می توان صحه گذارد.
فناوری اطلاعات : برای تسهیل در پیاده سازیBPR سازمانها باید از فناوری اطلاعات به روز مانند شبیه سازی رایانه ای برای مدلسازی و تحلیل فرآیندهای کسب و کار، توسعه شبکه های اینترنتی و اینترانت و از سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری استفاده نمایند.
شناخت تغییر: در ایجاد تغییرات در فرایندهای سازمانی باید ذینفعان با کلیه تغییرات آشنایی پیدا کرده و شناخت لازم از روند تغییرات و تاثیرات آنها بر فرآیندهای کاری کاملا شناسایی شود.

۵-۶- توصیه هایی برای پژوهش های آتی :

به جهت سیر تحولات و دگرگونی های سریعی که در سازمان ها رخ می دهد لازم است که در این زمینه مطالعاتی صورت گیرد. به علاقه مندان تحقیق در زمینه پیاده سازی BPR توجه به موارد زیر توصیه می شود :
توصیه می شود به سایر محققین به شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفق BPR در سطح شرکت ها یا سازمان های دیگر(به طور مثال سازمان های دولتی) بپردازند.
توصیه می شود به سایر محققین که در جمع آوری داده ها علاوه بر پرسشنامه از سایر ابزارها مانند مصاحبه استفاده کنند.
توصیه می شود به سایر محققین که سایر متغیرهای شناسایی نشده از پژوهش فوق را شناسایی نمایند و در سازمانهای خصوصی دیگر عوامل موثر را شناسایی نمایند.
پیوستها
بنام خدا
شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده سازی موفق مهندسی مجدد فرآیندهای کار ((BPR در بانک گردشگری
پاسخگوی محترم؛
اندیشمندان و کارگزاران مدیریت برای بهبود عملکرد سازمان ها، دست به نوآوری های مختلفی زده اند. مدیریت کیفیت جامع، بهبود مستمر، تحول سازمانی، و تعیین اندازۀ صحیح سازمان ها از جمله این نوآوری هاست. هدف مشترک همه این رویکردها، تغییر نحوۀ اجرای کارها به منظور بهبود عملکرد سازمانی است. در این میان، یکی از نوآوری های مدیریتی که به سرعت متداول شده، مهندسی مجدد فرآیندهای کار^[۲۰۸] است(دانایی فرد، ۱۳۸۱). در اوایل دهه ۱۹۹۰ ، همر و چمپی مفهوم BPR را معرفی کردند. آنها BPR را طراحی مجدد اساسی فرآیندهای سازمانی برای ایجاد بهبود ریشه ای در معیارهای حیاتی همچون هزینه، کیفیت، خدمات و سرعت تعریف کرده اند(Beikkhakhian, 2011 & Maleki).
پرسش نامه ای که پیش رو دارید، با هدف شناخت عوامل مؤثر بر پیاده سازی موفق BPR و اولویت بندی این عوامل جهت استقرار موفق BPR در بانک گردشگری طراحی شده است. اطلاعات صحیح و درست شما می تواند محقق را به سمت یک استنتاج منطقی و نتیجه گیری صحیح رهنمون نماید. کلیه داده های شما در این پرسش نامه محرمانه تلقی خواهد شد. از بذل توجه و تأمل در پاسخ به پرسش ها سپاسگزارم.
با تشکر
نسرین ایرانمنش دانشجوی کارشناسی ارشد
بخش اول : وی‍‍‍ژگی های پاسخ دهندگان
۱- جنسیت : مرد زن
۲- تحصیلات : لیسانس فوق لیسانس دکتری
۳- سن : ۲۰-۲۹ ۳۰-۳۹ ۴۰-۴۹ ۵۰-۵۹ ۶۰ به بالا
۴- ماهیت شغل : مدیر کارشناس

تعیین روایی ( اعتبار) ابزار تحقیق
مفهوم اعتبار پاسخ به این سوال است که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نشر را می سنجد. به عبارت دیگر “آیا ابزار اندازه ­گیری، فقط همان چیزی را که می­خواهیم اندازه گیری کنیم می­سنجد یا خیر؟” اعتبار انواع گوناگونی دارد که عبارتند از:
صوری (براساس تفاوت افراد آگاه و مطلع)
محتوائی(توان سنجش میزان وجود اندازه صفت)
ملاکی (اثر بخشی یک ابزار در پیش بینی رفتار یک آزمودنی در یک موقعیت خاص)
سازه ای(سنجش گر اجزای متغیر به تناسب سهم هر قسمت در کل ساختار متغیر)(سرمد و دیگران،۱۳۸۳).
روش های متعددی برای تعیین اعتبار آزمون مورد استفاده قرار می گیرد که مهم ترین آنها عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش منطقی : که شامل دو روش ظاهری و محتوایی است. روش های ظاهری نشان دهنده روایی ظاهری پرسشنامه می باشد. در روش محتوایی کمیت و کیفیت سوالات از نظر خبرگان مورد بررسی قرار می گیرد.
روش روایی سازه : که به سه دسته همگرا، واگرا و تحلیل عاملی تقسیم می شود. تحلیل عاملی دو نوع است که شامل تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی می باشد. در تحلیل عاملی اکتشافی محقق در صدد کشف ساختار زیر بنایی مجموعه ای از متغیرهاست و پیش فرض اولیه آن، این است که هر متغیری با هر عاملی ممکن است ارتباط داشته باشد. در حالی که در تحلیل عاملی تاییدی پیش فرض اساسی محقق آن است که هر عاملی با زیر مجموعه خاصی از متغیرها ارتباط دارد (مومنی،۱۳۸۶).
روش های متعددی برای تعیین اعتبار اندازه گیری وجود دارد که یکی از این ابزار اعتبار محتواست که در این پژوهش به کار می رود. در اعتبار محتوا، متخصص نظر می دهد که ابزار جمع آوری داده ها همان چیزی را که محقق به دنبال آن است، اندازه گیری می کند. این روش، روش متداولی است که در تحقیقات بازاریابی برای تعیین اعتبار اندازه گیری به کار می رود (روستا و دیگران،۱۳۸۴).
اگر سوال های ابزار اندازه گیری، معرف ویژگی ها و مهارتهای ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آنها را دارد، آزمون دارای اعتبار محتواست (سرمد،بازرگان،حجازی، ۱۳۷۹).
در این تحقیق نیز برای اینکه مشخص شود که سوالات پرسشنامه، داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیه های تحقیق را جمع آوری می کند، علاوه بر اینکه سوالات پرسشنامه متناسب با مبانی نظر و موارد مشابه هر کدام از متغیر ها طراحی شد، به تایید اساتید راهنما و مشاور رسیده است.

تعیین اعتبارعاملی پرسشنامه
تحلیل عاملی یک فن آماری است که در علوم انسانی کاربرد فراوان دارد. در حقیقت استفاده از تحلیل عاملی در شاخه هایی که در آنها آزمون و پرسشنامه استفاده می شود لازم و ضروری است (کلاین،۱۳۸۰). با بهره گرفتن از تحلیل عاملی می توان مشخص نمود که آیا پرسشنامه شاخص های مورد نظر را اندازه گیری می­ کند یا خیر. در تحلیل عاملی باید سوالاتی که برای ارزیابی یک شاخص یا صفت خاص طرح شده اند دارای یک بار عاملی مشترک باشند. برای هر متغیر ۵ تا ۱۰ نمونه و به طور کلی در مجموع حداکثر تا ۳۰۰ نمونه توصیه شده است.به عنوان نمونه اگر منظور پژوهشگر تحلیل عاملی برای ۱۰ متغیر باشد، حداقل باید یک نمونه ۵۰ تایی انتخاب کند. بنابراین برای تحلیل عاملی پرسشنامه حاضر که دارای ۵ متغیر است حداقل ۲۵ و حداکثر ۵۰ نمونه نیاز است. جدول (۳-۴) نتایج حاصل از بررسی کفایت داده کایزر (KMO) واریانس کلی تعیین شده هر بعد را نشان می دهد. همانطور که مشاهده می شود نتایج KMO مطلوب است.
جدول (۳-۴) : نتایج حاصل از بررسی کفایت داده کایزر (KMO)

متغیر مورد بررسی

KMO

Sig

مدیریت دانش

۶۱۹/۰

۰۰۰/۰

مشتری گرایی

۷۱۷/۰

۰۰۰/۰

تکنولوژی CRM

۸۲۱/۰

۰۰۰/۰

عوامل سازمانی

۷۶۲/۰

۰۰۰/۰

موفقیت CRM

معنی و مفهوم : نوشته‌ها و سروده‌های تو از من مانند عروس پنهان و پرده نشین شدند. (نامه‌هایت به من نمی‌رسد) من باید هدیه‌ای به رسم رونما داشته باشم تا آن عروسان خود را آشکار کنند .
آرایه‌های ادبی: عروسان سرکلک استعاره از سخن و سروده. هدیه دادن در مصراع دوم اشاره به رسم رونما دادن به عروس دارد.
۷۰ – من این تحفه طرازیدم به دندان مزدشان آری
عروس آخـر چو هدیـه دید دانم روی بنمـایـد
واژگان: طرازیدن: آرایش دادن، پیرایش کردن.(معین) دندان مزد : نقد و جنسی را گویند که چون عدّه‌ای را مهمانی و ضیافت کنند بعد از خوردن طعام بدیشان بدهند و این رسم در قدیم متعارف بوده است و آن را مزد دندان هم گویند. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم : من این ترکیب بند را به عنوان هدیه‌ای برای عروس سخن تو که در پشت پرده پنهان شده است آراسته‌ام ، چون می‌دانم عروس وقتی که هدیه‌ی رونما را ببیند پرده از رخ برمی‌دارد و آشکار می‌شود .

آرایه‌های ادبی: دندان مزد استعاره از چیزی که بعد از طعام به مهمان بدهند. مصراع دوم اشاره به رسم رونما دادن دارد .
۷۱ – چو یزدان وحی کرد از غیب سوی نحل و می‌شایست
اگر تو سوی خاقانـی فرسـتی نامـه‌ای، شایــد
واژگان: نحل : زنبور عسل.(معین)
معنی و مفهوم: چون خداوند بزرگ به زنبور عسل که موجودی کوچک و ضعیف است وحی کرد و این امر شایسته بود (شدنی بود) اگر تو (ناصرالدّین) نیز به خاقانی نامه‌ای بفرستی شایسته و ارزشمند است .
آرایه‌های ادبی: مصراع اوّل تلمیح دارد به آیه‌ی ۶۸ سوره‌ی نحل « وَ اَوحی رَبُّکَ اِلَی النَّحلِ اَنِ اتَّخِذی مِنَ الجِبالِ بُیُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا یَعرِشُونَ » .
۷۲ – اگر ذات تو یـزدان وار فیـض فضـل می‌بارد
ضمیـرم نیز نحل آسا شفای جان می‌افـزایـد
واژگان: ذات: حقیقت هر چیز ، هستی ، عین ، جبلت ، فطرت.(معین) فیض : بسیار شدن آب چندان که روان گردد ، ریزش ، بخشش ، عطا.(معین)
معنی و مفهوم: اگر ذات تو همچون خداوند بزرگ پی‌در‌پی در حال فضل و بخشش است ، ضمیر من نیز مانند زنبور عسل از آن فضل و احسان استفاده می‌کند و سخنان شیرین همچون عسل شفا بخش می‌سازد که موجب شفای جان می‌شود .
آرایه‌های ادبی: شاعر ضمیر خود را به زنبور عسل تشبیه کرده است همان گونه که زنبور ، عسل شفابخش می‌سازد ضمیر شاعر نیز سخنان شفابخش می‌گوید که موجب شفای جان می‌شود . بیت تلمیحی دارد به آیه‌ی ۶۹ سوره‌ی نحل « ثُمَّ کُلی مِن کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسلُکی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخرُجُ مِن بُطُونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ اَلوانُهُ فیهِ شِفاءُ لِلنّاسِ اِنَّ فی ذلِکَ لَایَهً لِقَومٍ یَتَفَکَّرونَ » .
۷۳ – بجان تو که گردون را ولیعهدیسـت جـاه تو
اگر در عهد تو چون من سخنـرانی به دست آید
معنی و مفهوم : به جان تو سوگند که جاه و منزلت تو در بزرگی و عظمت ، ولیعهد و جانشین آسمان خواهد شد ؛ اگر در عهد تو سخن گویی فصیح چون من پیدا شود .
آرایه‌های ادبی: بیت دارای اغراق است، منزلت ممدوح را از آسمان هم بالاتر می‌برد و جانشین آسمان می‌داند.
۷۴ – سخن پیرایه‌ کهنه است و طبع من مطـرّاگر
مرا بنمـای اسـتادی کزیـن سان کهنـه پیرایـد
واژگان: پیرایه: زینت ، زیور.(معین) مطرّاگر: کسی که پارچه‌ها پرداخته کند. (دهخدا)
معنی و مفهوم: سخن مانند زیوری کهنه و قدیمی است و طبع من زینت دهنده و آرایشگر، به من استادی نشان بده که این گونه مانند من زیورهای کهنه را زینت می‌دهد (از سخن کهنه مفاهیم نو و تازه پدید می‌آورد) .
آرایه‌های ادبی: سخن را به پیرایه‌ای کهنه و طبع خود را به مطرّاگر و آراینده تشبیه کرده است.
۳-۲- ترکیب‌بند دوم
عنوان ترکیب بند : در مدح جلال الدّین ابوالمظفر اخستان
مطلع ترکیب بند :
خوش خوش به روی ساقیان لب گشـت خندان صبح را
گویی بـه عـود سـوخته، شسـتند دنـدان صبـح را
وزن ترکیب بند: مستفعلن، مستفعلن، مستفعلن، مستفعلن در بحر رجز مثمن سالم .
تعداد ابیات: ۱۳۰ بیت
تعداد بندها: ۹ بند
کلمات قافیه، حروف اصلی و حرف روی در تمام بندهای این ترکیب‌بند یکسان است.
در باره‌ی این ترکیب بند:
این ترکیب‌بند یکی از شش ترکیب‌بندی است که خاقانی در مدح ابوالمظفر شروان شاه اخستان سروده است. وی علاوه بر این شش ترکیب‌بند، دوازده قصیده نیز در مدح شروان شاه اخستان دارد. در بند اول، شاعر با وصف سحرانگیز صبح، به توصیف طلوع زیبای خورشید پرداخته و در بیت پنجم این بند، به وصف باده‌نوشی صبحگاهی می‌پردازد و به مخاطب سفارش می‌کند که با صبح همراهی کرده و به صبوحی بپردازد و در بیت‌های آخر بند به مدح شاه اخستان می‌پردازد .
در آغاز بند دوم، باز به توصیف صبحدم و باده‌نوشی پرداخته و مخاطب را به جرعه افشانی بر خاک و یاد کردن از گذشتگان خفته زیر خاک سفارش می‌کند واز او می‌خواهد که از ریا و زهد بی نمک دوری کند و در بیت میان‌بند به مدح شاه اخستان می‌پردازد.
در بند سوم باز همان توصیف و تغزّل را ادامه می‌دهد و بزم شراب را وصف می‌کند و از حالات جام‌های شراب و آلات موسیقی سخن می‌گوید و بیت میان بند در مدح ممدوح سروده شده است. در بند چهارم نیز به وصف شراب و مجلس بزم می‌پردازد و از عشق جان سوزی که درونش را تسخیر کرده است سخن می‌گوید و این وصف عشق و عاشقی خویش را که از کنار دجله آغاز گشته و او را اسیر کرده است تا پایان بند پنجم ادامه می‌دهد و در پایان بند پنجم به مدح ممدوح گریز می‌زند.
در بند ششم از سخن خود برمی‌گردد و خود را نکوهش می‌کند که به خاطر آمال و آرزوها، آبرویش به هدر رفته است و از بی سروپایی این جهان سخن می‌گوید و از بیت پایانی این بند، یعنی از بیت هشتاد و هفتم به بعد و سه بند باقی مانده‌ی ترکیب‌بند، به مدح شاه اختصاص می‌یابد که سراسر آن با اغراق و مبالغه گویی نسبت به ممدوح همراه است. اکثر ابیات این قصیده دارای قافیه میانی هستند .
مدح جلال الدّین ابوالمظفر اخستان
بند نخست:
کلمات قافیه: خندان ، دندان ، گریبان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی : ن

شبکه‌های حسگر چندرسانه‌ایی کاربردهای جدیدی را به وجود آورده‌اند که در اینجا به چند مورد اشاره خواهیم کرد ]۱۷[:
شبکه حسگر چندرسانه‌ای برای مراقبت و کاوش به منظور ارتقاء و تکمیل سیستم‌های نظارت بر حملات تروریستی و جرم و جنایت‌های روزانه می‌توان از این شبکه استفاده کرد. همچنین از سنسورهای ویدئویی در مقیاس بزرگ می‌توان برای نظارت بر مناطق عمومی، املاک خصوصی و مرزها استفاده نمود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سیستم‌های کنترل و پیشگیری از تصادف برای مشاهده ترافیک در بزرگراه‌ها و شهرهای بزرگ و توسعه سرویس‌هایی که مسیرهای ترافیکی بهتری را بسته به ترافیک بزرگراه‌ها و خیابان‌های سطح شهر پیشنهاد می‌دهند، در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر خواهد بود. علاوه بر این، با وجود شبکه‌های حسگر چندرسانه‌ای می‌توان سیستمی را برای پیدا کردن فضاهای خالی برای پارک کردن در مناطق مشخص طراحی کرده و ترافیک شهری را بهبود بخشید.
مراقبت‌های پزشکی پیشرفته: با ادغام شبکه حسگر چندرسانه‌ای و شبکه سلولی ۳G، می‌توان خدمات پزشکی گسترده‌ای را ارائه داد. بیماران می‌توانند حسگرهای پزشکی را به منظور کنترل پارامترهای مشخص مانند دمای بدن، فشار خون، وضیعت تنفسی و غیره را با خود حمل کنند.
کنترل پروسه‌های صنعتی: شبکه‌های حسگر چندرسانه‌ای را می‌توان برای کنترل خطوط تولید و پروسه‌های صنعتی که زمان عنصر حیاتی برایشان می‌باشد مورد استفاده قرار داد. به عنوان مثال، با وجود داده‌های تصویری می‌توان در بخش کنترل کیفیت یک محصول، به صورت خودکار عیوب احتمالی تشخیص داده شده و عکس‌العمل مناسب با آن بکار گرفته شود.
موارد گفته شده تنها بخشی از موارد کاربردی شبکه‌های حسگر چندرسانه‌ای در زمینه‌های بزرگ می‌باشد. علاوه بر موارد گفته شده صدها کاربرد این نوع از شبکه‌ها در آینده‌ایی نزدیک در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.
وجود کامپیوتر را در دنیای امروز در نظر بگیرید. بدون کامپیوتر زندگی تقریباً مختل شده و اکثر سیستم‌ها بلااستفاده خواهند شد. امروزه در هر خانه‌ای حداقل یک کامپیوتر وجود دارد. سنسور و شبکه حسگر در دهه آینده، نقشی بزرگی و موثر در زندگی روزانه افراد خواهند داشت، به صورتی که تاثیر این نوع از شبکه‌ها بر زندگی روزمره بسیار بیشتر از تاثیر کامپیوتر بر زندگی کنونی بشر خواهد بود. بنابراین صرف هزینه‌های هنگفت در این بخش معقولانه به نظر رسیده و نویدبخش زندگی راحت‌تری می‌باشد ]۱۰[.
وضیعت شبکه حسگر بی‌سیم در ایران
اولین مرکز فعال در زمینه شبکه‌های حسگر، هسته فناوری‌های نوین زیرنظر مرکز رشد فناوری‌های پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف بوده است. این هسته در سال ۱۳۸۶ توسط آقای علیرضا معصوم فارغ‌التحصیل از دانشگاه شریف تاسیس شد. فعالیت این گروه فقط در زمینه تحقیقات محدود شد و به علت عدم حمایت و همکاری‌های لازم، در عرض چند ماه منحل گردید ]۱۸[.
بعد از این گروه، مرکز معتبر دیگری بنام Novel Architectures & Wireless Sensor Network Lab تحت نظارت دکتر جهانگیر، مستقر در دانشکده کامپیوتر شریف، فعالیت خود را در این زمینه شروع کرده است. این آزمایشگاه تجهیزات پایه‌ای این تکنولوژی را برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی خریداری و کمتر از یک سال در این زمینه مطالعه کرده و برای بکار بردن این تکنولوژی در صنعت تلاش می‌کند]۱۸[.
متاسفانه در کشور ما سرمایه‌گذاری چندانی در قسمت کاربرد شبکه‌های حسگر نشده و عمده فعالیت‌های انجام شده به صورت آکادمیک و دانشگاهی بوده است. در صورتی که با توجه به منابع عظیم و حیاتی موجود در ایران و همچنین کاربردهای وسیع شبکه‌های حسگر می‌توان با کسب دانش در رابطه با این تکنولوژی به پیشرفت‌های خوبی نایل شد ]۱۸[.
می‌دانیم کشورمان دارای منابع عظیم نفت و گاز می‌باشد. هسته اصلی درآمدهای کشور نیز این صنعت می‌باشد. علاوه بر این، ایران در سال ۲۰۱۱ هزینه‌ای بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار را صرف انجام پژوهش و اجرای طرح‌های مختلف در زمینه نفت و گاز کرده است. به طبع ارائه راهکارهای جدید و کاربردی در زمینه نفت و گاز که به جرات مهمترین منبع استراتژیک ایران می‌باشد، می‌تواند سالانه میلیون‌ها دلار برای این صنعت به ارمغان بیاورد. برای نمونه می‌توان سیستمی را برای مانیتورینگ چاه‌های نفتی با بهره گرفتن از شبکه‌های حسگر پیاده‌سازی نمود. به کمک این سیستم، ضمن حفظ دقت کمیت‌های اندازه‌گیری شده، هزینه‌های انتقال و نظارت بر شبکه‌های کابلی (به علاوه هزینه‌های ایجاد کانال‌های دسترسی) نیز کاملاً حذف می‌گردد. بنابراین به صورت خلاصه، استفاده از این فناوری سبب تغییر در نگرش‌های رایج بر مدیریت چاه‌های نفت و گاز شده و ضمن جلوگیری از اعمال هزینه‌های غیرضروری، موجب پیشگیری از وقوع صدمات جبران ناپذیر و یا کاستن از آسیب‌های وارده به تاسیسات تولید خواهد شد ]۱۸[.
از دیگر کاربردهای شبکه‌های حسگر که می‌تواند برای صنعت کشورمان مفید واقع گردد، استفاده از این نوع شبکه‌ها در بخش کشاورزی و باغداری می‌باشد. کشور ما در یکی از خشکترین مناطق جهان واقع شده است به طوری که میانگین میزان بارش سالانه کشور بر اساس مطالعات جهانی در سال ۲۰۰۶ تقریباً یک سوم میانگین بارش جهانی است. در شرایط جوی موجود، ۷۱ درصد از این میزان بارش تبخیر می‌شود ]۱۹[.
مساحت زمین‌های کشاورزی آبیاری شده در ایران حدوداً ۰۰۰,۳۵۰,۵ هکتار است که این رقم، ۸/۳۲ درصد از مساحت کل کشور می‌باشد. در ایران آبیاری بازدهی لازم را ندارد، در حقیقت ۷۵ درصد از آبی که برای آبیاری مصرف می‌شود، به هدر می‌رود. دلیل این موضوع نیز آبیاری به روش سنتی می‌باشد. به علت آبیاری غلط، سالانه نزدیک به ۰۰۰,۴۰۰ هکتار خاک رو به تخریب می‌گذارد و در نتیجه این تخریب، یک میلیون هکتار دیگر به مساحت صحراهای کشور افزوده می‌شود ]۱۹[.
در ۱۵ سال اخیر سعی شده است با احداث سد، زمین‌های کشاورزی افزایش داده شوند، ولی این راه‌حل کارساز نیست. آبی که از طریق سدها جمع‌ آوری می‌شود، حدود ۲۵ میلیارد مترمکعب است. این رقم تنها معادل ۲۸ درصد از آبهای روزمینی مورد استفاده در بخش کشاورزی می‌باشد. به رقم احداث ۷ سد بزرگ در سال‌های ۲۰۰۰-۱۹۹۰ و استفاده از آب‌های زیرزمینی، مقدار زمین‌های آبیاری شده افزایش نیافته است. براساس تخمین‌ها برای تغذیه جمعیت روبه‌رشد ایران در سال‌های آتی، به تولید ۱۰۰ میلیون تن غذا نیاز است. براساس مطالعات انجام شده، در این راستا در سال ۲۰۲۱ نیاز آب کشور ۱۵۰ میلیارد متر مکعب محاسبه شده است که این رقم ۱۵ درصد بیشتر از پتانسیل آب شرب ایران است ]۱۹[.
در مناطقی مانند ایران که منابع آب کمی دارند، علاوه بر قحطی آب، به‌علت مدیریت بد نیز منابع آب به هدر می‌رود. در این راستا براساس مطالعات جهانی، برای کاهش میزان آبی که در حین آبیاری به هدر می‌رود و استفاده بهینه از منابع آب، لزوم توسعه تکنیک‌های آبیاری مدرن نظیر تغییر روش‌های آبیاری، برجسته می‌شود ]۱۹[.
با توجه به موارد گفته شده در می‌یابیم تنها راه‌حل برای بحران کم آبی در کشور استفاده درست از منابع آبی است. باید توجه داشت همانطور که کم آبی باعث بروز مشکل و کاهش محصولات زراعی می‌شود، آب‌دهی زیاد نیز باعث ایجاد بیماری و آفت در مزارع خواهد شد ]۱۹[.
استفاده از شبکه حسگر بی‌سیم برای آبیاری در مزارع یکی از روش‌های نوین مدیریت منابع آبی در جهان می‌باشد که امروزه در کشورهای چون استرالیا، هلند و ایالات متحده آمریکا برای مدیریت منابع آب پیاده‌سازی شده است. شبکه‌ی حسگر بی‌سیم به علت هزینه کم، قابلیت سیار بودن، نصب آسان و دیگر موارد یکی از راه‌ حل ‌های موثر مدیریت منابع آبی می‌باشد ]۱۹[.
در این سیستم ابتدا سنسورها رطوبت خاک را اندازه‌گیری کرده سپس داده‌های بدست آمده را به صورت بی‌سیم به کامپیوتر مرکزی ارسال می‌کنند. با بهره گرفتن از نرم‌افزار مربوطه این داده‌ها تحلیل شده و طبق آن تصمیمات مناسب گرفته می‌شود. لازم به ذکر است می‌توان عمل آبیاری را به صورت دستی و یا خودکار انجام داد. در سیستم مذکور هنگام کاهش رطوبت خاک، هشدار لازم داده شده و برای اپراتور زمان آبیاری را مشخص می‌کند. همچنین با توجه به مزرعه مربوطه می‌توان مقدار آبیاری را نیز مشخص نمود ]۱۹[.
واضح است چنین سیستمی در درجه اول آبیاری مزارع را از حالت سنتی ارتقا داده و باعث مدیریت قوی و صحیح آب خواهد شد. با کنترل زمان و مقدار آبیاری باعث از بین رفتن کم‌آبی و همچنین پرآبی مزارع و طبعات سوء آن خواهد شد. صرفه‌جویی در میزان آب مصرفی مهمترین مشخصه سیستم فوق خواهد بود. برطبق سیستم‌های پیاده‌سازی شده در کشورهای دیگر، این سیستم مصرف آب را ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش داده و در مزارع کشاورزی باعث افزایش محصول شده است ]۱۹[.
علاوه بر بحث آبیاری، می‌توان از شبکه‌های حسگر برای کنترل آفات مزارع نیز استفاده نمود. با علم به اینکه کشاورزی در ایران عموماً به صورت سنتی می‌باشد، به طبع کنترل آفات نیز با دانش کم و بازدهی پایین انجام می‌پذیرد. در چنین شرایطی، ارائه سیستمی مبتنی بر شبکه‌ی حسگر با قابلیت اجرایی و پیاده‌سازی آسان می‌تواند کمک شایانی به کشاورزان و صنعت کشاورزی در ایران نماید. حسگرهای سیستم کنترل آفت در قسمت‌های مختلف زمین کشاورزی نصب شده و با ارسال اطلاعات به مرکز کنترل، امکان اعمال کنترل‌های لازم را فراهم می‌آورد و هر چه تعداد حسگرهای بکار گرفته شده بیشتر باشد، کارایی آن هم بیشتر است. بوسیله مانیتورینگ کامل تمامی پارامترهای مهم زمین کشاورزی مانند دما و رطوبت محیط و خاک می‌توان اطلاعات هر حسگر را ذخیره و نمودار تغییرات آن را به صورت بلادرنگ مشاهده نمود]۱۹[.
در نمودار ذیل پیش‌بینی‌هایی راجع به نفوذ شبکه‌های حسگر بی‌سیم در بازار شده است.
شکل ‏۲‑۱۱. نفوذ شبکه های حسگر بیسیم در بازار ]۱۰[
مفاهیم شبکه های عصبی
مشخصات نرون
در این بخش اصول اساسی که به وسیله آنها بتوان شبکه‌های عصبی را به شکل ریاضی تشریح کرد بیان می‌گردد. این اصول از طبیعت زیستی اقتباس شده و رفتار بیولوژیکی نرون‌ها و شبکه‌های آنها توسط روابط ریاضی بطور دقیق بیان گشته است ]۲۲,۲۱,۲۰[.
شبکه‌های عصبی، اطلاعات را بر اساس الگوریتم سلسله مراتبی پردازش نمی‌کند. پردازش در شبکه‌های عصبی بر اساس تجزیه موازی اطلاعات پیچیده به عناصر اصلی آنها صورت می‌گیرد. همانطور که می‌توان یک نور رنگی را به طول موج‌های اصلی و دامنه‌های متناظر آنها تجزیه کرد و هر زمان که لازم باشد می‌توان با ترکیب آنها دقیقاً همان رنگ را بوجود آورد. یک شبکه عصبی نیز با تجزیه اطلاعات به عناصر پایه و با حفظ آن عناصر و روابط حاکم بین آنها در حافظه آن اطلاعات را می‌آموزد ]۲۳[.
مدل تک ورودی
شکل زیر یک نرون تک ورودی رانشان می‌دهد اسکالرهای a,p به ترتیب ورودی و خروجی می‌باشند.
شکل ‏۲‑۱۲- مدل نرون تک ورودی ]۲۳[
میزان تأثیر p روی a به وسیله مقدار اسکالر w تعیین می‌شود ورودی دیگر که مقدار ثابت یک است درجمله بایاس b ضرب شده و سپس با wp جمع می‌شود این حاصل جمع ورودی خالص n برای تابع محرک (تبدیل) f خواهد بود. بدین ترتیب خروجی نرون با معادله زیرتعریف می‌شود ]۲۳[.
a=f(wp+b)
توابع محرک
تابع محرک f می تواند خطی یا غیر خطی باشد. یک تابع محرک بر اساس نیاز خاص حل یک مسئله، مسئله‌ای که قرار است به وسیله شبکه عصبی حل شود انتخاب می‌شود. در عمل تعداد محدودی از توابع محرک مورد استفاده قرار می‌گیرند. چند نمونه از توابع محرک در زیر آورده شده است ]۲۳[.
نام تابع تعریف تابع شکل
تابع آستانه ای دو مقداره
تابع آستانه ای دو مقداره متقارن
تابع خطی
آستانه ای خطی متقارن
تابع زیگمویدی
تانژانت هیپربولیکی
مدل چند ورودی
عموماً یک نرون بیش از یک ورودی دارد. شکل زیر یک نرون با چند ® ورودی را نمایش می‌دهد. بردار ورودی را با P نمایش می‌دهیم. اسکالرهای (R , …1,2, = I ) pi عناصر بردار p هستند. مجموعه سیاپس‌ها i و w1 را با ماتریس وزن w نمایش می‌دهیم در این حالت w یک بردار سطری با عناصر (R , …1,2, = I )i و w1 است. هر عنصر از بردار ورودی p در عنصر متناظر از W ضرب می‌شود نرون یک جمله بایاس b دارد که با حاصل ضرب ماتریس وزن w با بردار ورودی p جمع می‌شود ]۲۳[.
شکل ‏۲‑۱۳- مدل نرون چند ورودی ]۲۳[
ورودی خالص به تابع محرک f مطابق فرمول زیر محاسبه می شود.
در نهایت خروجی نرون به صورت زیر خواهد بود.
A=f(wp+b)
ساختار شبکه های عصبی
باید توجه داشت که معمولاً حتی یک نرون با تعداد ورودی‌های زیاد نیز تنهایی برای حل مسائل فنی و مهندسی کفایت نمی‌کند. مثلاً برای مدل سازی نگاشت‌هایی که دارای چند خروجی هستند احتیاج به تعداد نرون‌های بیشتر از یکی خواهد بود که بطور موازی عمل کنند. در این حالت یک لایه خواهیم داشت که از اجتماع چند نرون تشکیل شده است ]۲۴[.
الف) شبکه تک لایه: یک شبکه تک لایه با S نرون در شکل نشان داده شده است ورودی شبکه را بردار P و خروجی آن را با بردار a نشان داده‌ایم. توجه داریم که هر یک از ورودی‌ها به همه نرون‌ها متصل شده است. ماتریس w نیز در این حالت دارای s سطر و R ستون می‌باشد همانگونه که در شکل مشاهده می‌شود لایه‌ها شامل ماتریس وزن، جمع کننده‌ها، بردار بایاس B و تابع تبدیل f هستند.
شکل ‏۲‑۱۴- شبکه تک لایه با S نرون ]۲۴[
شکل ‏۲‑۱۵- لایه ترکیبی با دو نوع تابع محرک F¹ و F² ]۲۴[
ب) شبکه‌های چند لایه: در شبکه‌های چند لایه، ماتریس وزن W، بردار بایاس B، بردار ورودی خالص N و بردار خروجی مختص خود را دارد جهت تمایز متغیرهای فوق و اینکه کدام متغیر به کدام لایه تعلق دارد نیاز داریم که علامت دیگر را هم به متغیرهای فوق تخصیص دهیم. از این رو از بالانویس برای مشخص نمودن لایه استفاده می‌کنیم بنابراین ماتریس وزن برای لایه اول را با w مشخص می‌کنیم با به خاطر سپردن این نماد، یک شبکه دو لایه را می‌توان به صورت زیر ترسیم نمود. همانطور که از شکل پیداست تعداد R ورودی و تعداد S1 نرون در لایه اول و تعداد S2 نرون در لایه دوم در شبکه چند لایه موجود است ]۲۳[.
ج) تعریف لایه خروجی: لایه‌ای که خروجی آن خروجی شبکه عصبی باشد به لایه خروجی موسوم است لایه‌های دیگر به لایه‌های میانی موسومند. شبکه موجود دارای یک لایه میانی است.
شکل ‏۲‑۱۶- نمایی از لایه خروجی ]۲۳[
آموزش و یادگیری شبکه‌های عصبی مصنوعی
بطور کلی، آموزش فرآیندی است که به وسیله آن، شبکه عصبی خود را برای یک محرک سازگار می‌کند به نحوی که بعد از تعدیل مناسب پارامترهای شبکه پاسخ مطلوب را ارائه دهد. همچنین شبکه‌های عصبی در حین آموزش وظیفه دسته‌بندی هر یک از محرک‌ها را به عهده دارد. یعنی وقتی که یک محرک به شبکه اعمال می‌شود یا آن را تشخیص داده در دسته‌ه ای موجود قرار می‌دهد و یادسته جدیدی به وجود می‌آورد ]۲۵[.
در واقع شبکه، در فرایند آموزش، پارامترهای خود (یعنی وزنه‌های سیناپس) را در پاسخ به ورودی محرک تعدیل می‌کند. به نحوی که خروجی واقع شبکه به خروجی مطلوب همگرا شود. هنگامی که خروجی واقعی همان خروجی مطلوب گردید. آموزش شبکه خاتمه می‌یابد و به اصطلاح شبکه دانش را فراگرفته است. شیوه‌ی آموزش به نحوه‌ی اتصالات نرون‌های مصنوعی برای نمونه‌های مختلفی که تاکنون ارائه شده است بستگی است. در شبکه‌های عصبی مصنوعی قوانین آموزش به شکل ریاضی بیان می‌شود که به معادلات آموزش موسوم است. معادلات آموزش شیوه‌ی فراگیری شبکه را ( که در واقع نحوه‌ی تبدیل وزنه‌ها هستند) بیان می‌کند. همان‌طور که شیوه‌ی آموزش خاصی برای افراد معینی مناسب است برای شبکه عصبی مصنوعی نیز روش‌های خاصی مناسب است ]۲۵[.