پرسشگری و ارائه بازخورد: در مدل حاضر از آن جا که نقش اصلی در خلق معنا را یادگیرندگان ایفاء میکنند و معلم بیشتر یک هدایتگر است، قبل از هر چیز معلم باید از توانایی طرح سؤال بویژه سؤالات عمیق برخوردار باشد تا در موارد مورد نیاز از آن بهره ببرد. همچنین در مدل حاضر معلم به طور مدام در حال ارائه بازخورد به یادگیرندگان است، اعم از زمانی که به ارزشیابی تکوینی میپردازد یا در دیگر مولفه ها مثل درگیرسازی شناختی، فعالسازی دانش پیشین و بویژه در تکالیف و فعالیتهای یادگیری که یادگیرندگان مشغول انجام آنها هستند باید به طور مدام بازخورد ارائه نماید بویژه از نوع شرح و بسطی.
خلق معنا
هدف از مدل حاضر دستیابی یادگیرندگان به خلق معنا است. یادگیرندگان در طول این مدل از لحظهی ابتدای آن یعنی درگیرسازی تا ارزشیابی به طور مدام در حال خلق معنا هستند و هر بار معناهای خلق شدهی قبلی خود در هنگام رویارویی با چالش مورد بازبینی قرار داده و پس از رسیدن به تعادل شناختی و با شرح و بسط آن معنای جدیدی را خلق میکنند. برخی از نکاتی که یادگیرندگان برای خلق معنا باید مدنظر قرار بدهند، عبارتند از:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ایجاد اتصال: یادگیرندگان باید به طور مدام برای خلق معنا، اطلاعات جدید را براساس دانش و تجارب پیشین خود مورد ارزیابی و تفسیر قرار دهند و از آنها برای خود معنای جدیدی خلق نمایند.
بکارگیری مهارتهای خودتنظیمی: در مدل حاضر دستیابی به خلق معنا و بازده های یادگیری در گرو بکارگیری مهارتهای شناختی، فراشناختی و انگیزشی است. لذا یادگیرندگان باید تمام تلاش خود را به کارگیرند تا از این مهارتها بهره ببرند، گرچه از نقش تکیهگاهسازی معلم نیز بیبهره نخواهند ماند.
بکارگیری مهارتهای یادگیری مشارکتی: در مدل حاضر گاهی خلق معنا از طریق مشارکت و بحثهای گروهی امکان پذیر است. لذا یادگیرندگان باید تا حد ممکن از مهارتهای اجتماعی خود در این زمینه بهره ببرند، هر چند که از نقش تکیهگاهسازی معلم در این زمینه نیز بیبهره نخواهند ماند.
کسب درک عمیق از موضوع: یادگیرنده باید در نظر داشته باشد زمانی او به خلق معنای نسبتاً جامعی از موضوع دست پیدا میکند که نسبت به موضوع از درک و فهم نسبتاً عمیقی برخوردار باشد و لازمهی این کار شرح و بسطهایی که در مورد هر یک از مولفه های مدل حاضر دارد.
تحلیل از میزان دانش و تجارب پیشین خود: زمانی که یادگیرنده احساس میکند که از دانش و تجارب قبلی اندکی در رابطه با موضوع برخوردار است، او باید از معلم بخواهد تا در این زمینه منابع مفیدی به او معرفی نماید. وجود دانش و تجارب پیشین خوب در رابطه با موضوع بویژه زمانی که آنها کاملاً با موضوع مرتبط هستند موجب بکارگیری بهتر مهارتهای شناختی و در نتیجه احتمال رسیدن به خلق معنای عمیقتر از موضوع افزایش پیدا میکند.
ارزشیابی
در واقع در این مولفه معلم به دنبال این است که مشخص سازد هر یک از یادگیرندگان تا چه اندازه به بازده های یادگیری دست یافتهاند. معلم در هنگام ارزشیابی میتواند از راهبردهای زیر بهره ببرد:
کار پوشه: مجموعه کارهایی که یادگیرنده در طول سال یا یک دورهی زمانی در رابطه با موضوع به صورت فردی یا جمعی انجام میدهد.
میزان و نوع مشارکت در کارهای گروهی و مشارکتی: استفاده از ارزشیابی توصیفی برای ارزشیابی مشارکت یادگیرنده در فعالیتهای گروهی.
تأکید بر فرایند در کنار فرآورده: معلم بهتر است در کنار فرآورده، فرایند انجام کارها و تکالیف را نیز در هنگام ارزشیابی مدنظر قرار دهد.
تأکید بر خود-ارزشیابی: کمک به یادگیرنده برای ارزشیابی از عملکرد خویش در طول فرایند یادگیری.
بنابراین اگر بخواهیم شکل نهایی طراحی آموزشی براساس مدل حاصل از این پژوهش ارائه کنیم، به صورت شکل ۱-۵ خواهد بود.
شکل ۱-‏۵. مدل یادگیری زایشی برای پرورش بازده های یادگیری سطح بالا
خلق معنا
تفسیر، بکارگیری مهارتهای خودتنظیمی و یادگیری مشارکتی، کسب درک عمیق و استفاده از دانش و تجارب پیشین
فعالیتهای یادگیری
سنجش، بازخورد، ترمیم و اصلاح، جمعبندی و انتقال یادگیری
زایش معنا
تسهیلگری
دسترسی به منابع
تهیه منابع لازم، منابع هدایت شده، منابع اصلی و کمکی ، تنوع در منابع
فعالیتهای یادگیری
مبتنی بر بازده، مسائل واقعی، اصول انگیزش، مشارکت، متنوع و از دیدگاه های چندگانه و بکارگیری رسانه های مختلف
فعالسازی دانش و تجارب پیشین
استفاده از چشماندازی از موضوع، خود-توضیحی، طرح سؤال، نوشتن مقاله و بحث گروهی
ارزشیابی
درگیرسازی شناختی
سناریوی مبتنی بر مسأله، سناریوی مبتنی بر پروژه و طرح سؤالات عمیق
تحلیل و شناخت
یادگیرنده، منابع، زمان و موضوع
محدودیتهای تحقیق
دسترسی به منابع بسیار اندک در زمینهی یادگیری زایشی
آشنایی اندک معلمان و دانشآموزان با رویکردهای آموزشی یادگیرندهمحور
استفاده از نمونه‏ی در دسترس به جای استفاده از نمونهی تصادفی
مدت زمان کوتاه بین پیش و پس‏آزمون در حالی که رشد بازده‏های یادگیری سطح بالا مستلزم زمان بیشتر (حداقل در یک سال تحصیلی) است.
پیشنهادهای پژوهشی
اعتباریابی مدل یادگیری زایشی در دیگر دروس مثل ریاضی و علوم اجتماعی
اعتباریابی مدل یادگیری زایشی در محیطهای یادگیری مجازی
پژوهش در رابطه با فنونی برای ارائه بهتر هر یک از مولفه های مدل حاضر که موجب افزایش میزان اثربخشی و جامعیت آن برای دیگر دروس گردد. مثلاً پژوهش روی راهبردهای فعالسازی دانش و تجارب پیشین اثربخش، پژوهش در مورد راهبردهای اثربخش ارائه بازخورد و تسهیلگری.
انجام پژوهش در رابطه با یادگیری زایشی در محیطهای بازیهای رایانه ای
در پژوهش حاضر تعریف از بازده های یادگیری سطح بالا به عنوان انتقال یادگیری بود. لذا پیشنهاد میگردد، پژوهشهایی در رابطه با تأثیر مدل حاضر بر پرورش بازده های یادگیری سطح بالا به عنوان تفکر انتقادی و حل مسأله صورت گیرد.
پژوهش حاضر روی دانشآموزان دورهی دبیرستان صورت گرفت. لذا پیشنهاد میشود در دیگر مقاطع نیز مورد بررسی قرار گیرد.
توسعهی نظریهی یادگیری زایشی از طریق پژوهشهای بیشتر در این زمینه، بویژه طراحی آموزشی در عمل
انجام مطالعهی تطبیقی بین مدلهای طراحی آموزشی در سطح خرد با مدل حاضر و ارائه راهکارهایی برای رفع نقاط ضعف آن.
پیشنهادهای کاربردی
به معلمان پیشنهاد می‏شود که برنامه‏ی درسی خود را براساس این مدل در راستای پرورش بازده‏های یادگیری سطح بالا طراحی کنند.