تحقیق مورد نظر بررسی تاثیرمدل رقابتی مایکل پورتر برفعالیت شرکت های بیمه استان اصفهان می‌باشد.

در این تحقیق ابتدا عوامل رقابتی مدل پورتر مورد بررسی وسپس با توجه به عوامل کلیدی رقابت در بازار بیمه به شناسایی بیمه گر ، بیمه گزار ، خود بیمه گری ،شرکت های کپتیو^[۱]، بیمه مرکزی وشرکت های بیمه پرداخته وسپس مؤلفه های مدل رقابتی مایکل پورترو مدل تطبیقی پورتر در صنعت بیمه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در فصل دوّم مقدمه ای بر بیمه و تاریخچه بیمه می‌باشد به صورتی که سعی بر آن است صنعت بیمه را به صورت علمی و تخصّصی مورد ارزیابی قرار دهیم. ابزار سنجش این پژوهش پرسشنامه ای با ۲۴ پرسش می‌باشد. جامعه مورد بررسی در این تحقیق نمایندگان شرکت های بیمه دانا، آسیا، نوین و رازی دراستان اصفهـان می‌باشند که بر این اساس ۱۸۸ نفرانتخاب وپرسشنامه دربین انان توزیع واطلاعات لازم جمع‌ آوری گردید .برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون فرضیه‌ها ،تحلیل واریانس و جداول آماری واز نرم افزار SPSS 19 استفاده گردید .نتایج به دست آمده حاکی ازآن دارد که طبق نظرات نمایندگان بیشترین عامل رقابت برفعالیت شرکت های بیمه استان اصفهان را قدرت چانه زنی بیمه گذاران با میانگین رتبه۳٫۳۵ و کمترین ان را ورود شرکت های بیمه تازه وارد با میانگین رتبه ۲٫۱۵ دارا می‌باشد.


واژه گان کلیدی: نیروهای رقابتی پورتر/ مزیت رقابتی/ بیمه گر / بیمه گزار /خود بیمه گری/ چانه زنی

مقدمه:

بیمه در دنیای کنونی یکی از ارکان مهم زندگی و اقتصاد کشورهای پیشرفته و در حال توسعه است.اکثر افراد ساکن در کشورهای پیشرفته دارای چندین نوع بیمه هستند.بیمه خودرو،منزل،عمر و سرمایه گذاری از جمله ‌بیمه‌هایی است که این افراد از آن بهره می گیرند.بیمه صندوقی برای تامین خسارت های جانی و مالی می‌باشد. بیمه در زمان حال برای پیش‌بینی و مقابله با حوادثی که در آینده احتمال رخ دادن آن می‌باشد در نظر گرفته شده است و به نحوی آینده نگری اقتصادی است. در ایران نیز،صنعت بیمه کشور به سرعت بسوی خصوصی سازی و آزاد سازی گام بر داشته است به طوری که تا کنون شاهد فعالیت حدود ۲۸ شرکت به ثبت رسیده و فعال در زمینه بیمه های بازرگانی در ایران هستیم ، لذا بیمه گران هر روز با رقابتی فزاینده تر از قبل مواجهند و مسلماً” آینده از آن بیمه گرانی خواهد بود که بتوانند روش های سنتی فروش را با واقعیتها و مهارت‌های بازاریابی و فروشندگی حرفه ای خدمات بیمه ای جایگزین نمایند( روستا، ۱۳۹۲).

فروش بیمه، به دلیل اینکه خدمتی غیر قابل مشاهده و غیر قابل لمس را می فروشد، تا حدود زیادی کار را برای فروشنده آن مشکل می کند ‌بنابرین‏ آشنایی با ماهیت خدمات و کالاهای غیر ملموس از جمله بیمه و تلاش برای مشهود جلوه دادن اقلام نامشهود یا نا ملموس قدم اول در موفقیت فروش بیمه است .

محیط اقتصادی امروزی، محیطی پیچیده ومتلاطم است ،به طوری که بررسی های اجزای یک محیط برای رقابت مؤثر امری ضروری است.شرکت ها بابررسی ابعاد مختلفی از محیط راحت تر ‌و بهتر می‌توانند مجموعه فرصت ها و تهدیدهای پیش روی شرکت رابشناسند وقادرند نسبت به تغییرات محیطی واکنش مناسب نشان دهند.

با توجه به تحقیقات فراوان صورت گرفته در زمینه شناسایی عوامل موفقیت در بازاریابی ، همچنان در ایران ما، در خصوص فروش خدمات بیمه ای با مشکلاتی مواجه هستیم که این امر می‌تواند ناشی از عدم شناخت عوامل رقابتی باشد.

تحقیق حاضر در نظر دارد ‌به این زمینه بپردازد و عوامل رقابتی مختلف که در وحله اول منجر به شناخت مشکلات موجود در شرکت خود و در نهایت باعث موفقیت در امر فروش خدمات بیمه ای می شود را شناسایی و بررسی نماید. با توجه به بررسی های انجام شده، در این تحقیق از مدل پنج وجهی مایکل پورتر^[۲] استفاده می شود.

پورتر^[۳] برای بررسی محیط رقابتی در یک صنعت ،پنج نیرو معرفی ‌کرده‌است که عبارتند ازتهدیدرقبای تازه وارد^[۴] ، تهدید محصولات یا خدمات جایگزین^[۵] ، قدرت چانه زنی خریداران^[۶] ،قدرت چانه زنی تامین کنندگان^[۷] ورقابت درمیان شرکت های موجود درصنعت^[۸] (دیوید ا آکر ،۱۳۸۶) .

ما می‌توانیم این مدل را با صنعت بیمه تطبیق داده و در عرصه صنعت بیمه از آن استفاده نماییم .

۱-۱) مسأله پژوهش:

باوجود پیشرفت‌های فراوان در تکنولوژی و علم در زمینه‌های مختلف در جهان، صنعت بیمه در جهان ‌و به ویژه در ایران ‌از رشد قابل ملاحظه ای برخوردارنشده است و لازم است این صنعت با داشتن نیروی انسانی متخصّص و بهره گیری از دانش و تجربه بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد.از جمله مسائلی که اینجانب را واداشت تا مبادرت به انجام این تحقیق در صنعت بیمه بنمایم میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:

۱-تحقیقات به عمل آمده در صنعت بیمه در کشور ایران بسیار محدود می‌باشد که لازم است دولت توجه خاصی به صنعت بیمه داشته باشد و رشته‌های دانشگاهی مرتبط با صنعت بیمه افزایش یابد وبرنامه هایی جهت افزایش اطلاعات عامه مردم از صنعت بیمه و فواید بیمه صورت پذیرد.

۲- استان اصفهان به لحاظ برخورداری از پتانسیل های مناسبی مانند : بیمه گذاران حقیقی وحقوقی، کارخانه های صنعتی ‌و تولیدی ومادر تخصصی( در زمینه فولاد ،پتروشیمی و غیره) ،بخش کشاورزی وسایر موارد پتانسیل بسیار بالایی جهت انجام خدمات بیمه ای دارد .

اما عدم گسترش و توسعه ضریب نفوذ بیمه طی سال‌های گذشته با توجه به طرح تحول بیمه ، آزاد سازی تعرفه ها و به وجود آمدن شرکت‌های بیمه جدید ،این نگرانی را برای شرکت های بیمه به وجود آورده است که چرا با توجه به وجود بازارهای بالفعل وبالقوه موجود ،سهم بازاروضریب نفوذ بیمه هریک از شرکت‌های بیمه ای در استان اصفهان بسیار ناچیز و تأمل برانگیز است لذا رقابت یا داشتن مزیت رقابتی در میان این تعداد شرکت بیمه، امری اجتناب ناپذیر است و شرکت های بیمه باید با اتخاذ استراتژی های مناسب فروش وبرنامه ریزی صحیح ، عوامل تاثیرگذار بر روند فروش و عملکرد شرکت‌های خود را بررسی وتحلیل نمایند .

۱-۲) ضرورت تحقیق:

گسترش تجارت جهانی، تغییرات سریع در الگوهای مصرف و تقاضا، انقلاب در فناوری اطلاعات و همچنین افزایش در تعداد و کیفیت رقبای محلی و بین‌المللی در دو دهه اخیر مفهوم رقابت‌پذیری از اهمیت ویژه ای برخوردار گشته است.

۱-۳) اهداف تحقیق:

۱- در سطح کشور بررسی رقابت در صنعت بیمه با توجه به عملکرد شرکت ها کمتر صورت پذیرفته است و این تحقیق می‌تواند مقدمه ای بر تحقیقات بعدی گردد.

۲- همان طور که می‌دانیم هدف اصلی و نهایی در بیشتر سازمان ها کسب سودآوری و به دست آوردن یک جایگاه مناسب در میان رقبا می‌باشد و دستیابی به عملکرد بهتر سازمان می‌تواند باعث کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا گردد، لذا نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند صنعت بیمه را در دستیابی به اهداف فوق یاری نماید.

۳- با توجه ‌به این امر که تحقیق به عمل آمده در بین چهار شعبه بیمه صورت پذیرفته است، لذا نتایج به دست آمده در نهایت باعث به وجود آمدن یک حالت مقایسه ای در بین کلیه شرکت های بیمه گردیده و باعث می‌گردد شرکت های بیمه نقاط ضعف خود را برطرف و تبدیل به نقطه قوت نمایند، در نهایت باعث تحقق در اهداف استراتژیک می‌گردد.

۴- مقایسه هریک از عوامل رقابتی در شرکت (در هریک از چهار شرکت) مشخص نمودن فاکتور هایی که دارای بیشترین درجه و کمترین درجه هریک از چهارشعبه دارند.