اصلی‌ترین شاخص‌های مربوط به قدرت نرم ایران که از قابلیت لازم برای تأثیرگذاری در انقلاب‌های اجتماعی خیزش عربی ۲۰۱۰ خاورمیانه برخوردار بوده است را می‌توان به‌صورت ذیل شرح داد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انسجام هویتی در خاورمیانه
بازتولید اندیشه مقاومت در خاورمیانه
آموزه‌های دینی و احیاگری اسلامی در محیط منطقه‌ای
مقابله گرایی با مداخله قدرت‌های بزرگ در خاورمیانه
عدالت گرایی هنجاری در گفتمان سیاسی ایدئولوژیک:. (متقی و رشاد،۱۳۹۰: ۱۱۸ -۱۱۰)
با بررسی روندها و جهت‌گیری‌ها در تحولات اخیر، می‌توان افزایش منابع قدرت نرم ایران در منطقه را در دو محور اساسی بررسی کرد:
الف) اهمیت یافتن ارزش‌های انقلاب اسلامی ایران (بر محور دین‌محوری، عدالت محوری و سلطه‌ستیزی) در افکار عمومی مردم منطقه با توجه به شباهت‌های اهداف و زمینه‌های انقلاب اسلامی با جنبش‌های دین‌گرای اخیر؛
ب) افزایش موج آمریکاستیزی و اسرائیل ستیزی (در راستای استراتژی نرم ابزارگرایانه ایران در خاورمیانه) در افکار عمومی مردم خاورمیانه که مخاطبان اصلی قدرت نرم هستند، در مقابل زدودن ذهنیت‌های منفی از انقلاب اسلامی و نماد عینی آن یعنی جمهوری اسلامی ایران. (هرسیج و دیگران،۱۳۹۱: ۹۱)
ازاین‌جهت امروزه پدیده بیداری اسلامی منجر به ایجاد چالشی جدید در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و در رأس آن‌ها عربستان سعودی و بحرین شده است. این مواضع به همراه موفقیت‌های متحدین منطقه‌ای ایران، ازجمله موقعیت حزب‌الله لبنان پس از جنگ سی‌وسه روزه موجبات صعود جمهوری اسلامی ایران به جایگاه نخست منطقه‌ای را در زیرمجموعه امنیتی خلیج‌فارس فراهم نمود.
که خود منجر به تقویت محور جمهوری اسلامی ایران در برابر محور آمریکا، غرب و رژیم صهیونیستی خواهد شد. چنین شرایطی محوریت ایران را در خاورمیانه بیش‌ازپیش تثبیت خواهد کرد. به عقیده خود اروپایی‌ها ” ایران برای نخستین بار رهبری منطقه خاورمیانه را در دست گرفته است. ایران آن‌قدر برگ برنده در دست دارد که به یک قدرت درجه اول در جهان تبدیل شود”(خاویر سولانا، مسئول سابق هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا). همچنین پیش‌تر از این موسسه سلطنتی چت هاوس انگلیس که متشکل از ۱۷ محقق برجسته انگلیسی است در ارزیابی از قدرت ایران و آمریکا پیش‌بینی کرد که قدرت نرم ایران حرف آخر را خواهد زد. این موسسه در گزارش خود تأکید کرد که: “سیر تحولات خاورمیانه نشان می‌دهد که، ایران محبوبیت و دامنه نفوذ خود در منطقه را گسترش داده است” .(www.rajanews.com)

۵-۱-۳ ایران هراسی و شیعه هراسی

انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷/ ۱۹۷۹ م. مهم‌ترین جرقه آغاز خیزش و تقویت شیعه را به وجود آورد و شیعیان در کشورهای مختلف منطقه، آن را نقطه امید و ایران را مأمنی برای خود تصور کردند. هرچند مسلمانان اعم از شیعه و سنی به انقلاب اسلامی ایران دل بستند و آن را تجسم آمال خود یافتند، شیعیان دل‌بستگی خاصی به آن پیدا کردند. ازاین‌رو، یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های مخالفت با انقلاب اسلامی به‌ویژه در کشورهای عربی، نگرانی از خیزش شیعیان منطقه برای دستیابی به حقوق انسانی خود و درنتیجه، بی‌ثباتی این حکومت‌ها بود. اشغال عراق و شکل‌گیری حکومت با اکثریت شیعه در انتخابات سال ۲۰۰۵، مساله قدرت گیری شیعه را مجدداً مطرح کرد و موجب نگرانی در جهان عرب شد. این بار تفاوت در این بود که برای اولین بار در جهان عرب سنی، یک دولت عربی شیعه شکل می‌گرفت. عراق به‌عنوان یکی از قدرت‌های عمده عربی و یکی از پرچم‌داران ناسیونالیسم عربی پس از سرنگونی صدام، تحت کنترل دولتی قرار گرفت که بر اساس ضوابط دمکراتیک توسط اکثریت شیعیان، اداره می‌شود.
در این هنگام درواقع، دو ادعا به‌طور همزمان مطرح شد: نخست، قدرت گیری شیعه در منطقه منجر به شکل‌گیری یک بلوک شیعی شده است و دوم، این بلوک شیعی توسط تهران هدایت خواهد شد. .(Walker, 2006)
در اواخر سال ۲۰۰۴ زمانی که از یک‌سو، بحران هسته‌ای ایران به اوج خود رسیده بود و از سوی دیگر، عراق به سمت جنگ داخلی شتاب گرفته بود، ملک عبدالله دوم – پادشاه اردن – ادعا کرد نتیجه اصلی جنگ در عراق، شکل‌گیری یک هلال شیعی تحت سلطه ایران بوده است. از دید او: اگر احزاب یا سیاست‌مداران طرفدار ایران بر دولت جدید عراق مسلط شوند، یک » هلال جدید شامل جنبش‌ها یا حکومت‌های مسلط شیعه از ایران تا عراق، سوریه و لبنان ظاهر خواهد شد که موجب برهم زدن موازنه قوای موجود میان شیعه و سنی شده و چالش جدیدی برای منافع آمریکا و متحدانش خواهد بود …. برنامه ریزان استراتژیک در دنیا باید در مورد این احتمال، آگاهی داشته باشند .(Wright and Baker, 2004)
اندیشمندان و محققان نیز در تفسیر تبعات اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ توسط نیروهای آمریکایی از پدیده قدرت گیری شیعیان از مفاهیمی چون احیای شیعه، خیزش شیعه، محور شیعه، پان شیعیسم، بین­الملل شیعه، رنسانس شیعه، بلوک شیعه، امپراتوری شیعه، شیعی­تستان و بیداری شیعه استفاده کرده ­اند. البته، هشدار نسبت به شیعه از قبل وجود داشته و عمدت ا سنی‌های وهابی عربستان به این امر دامن زده‌اند؛ برای نمونه، صفر احوالی – یکی از علمای وهابی عربستان سعودی – در سال ۱۹۹۱م. و پس از قیام شیعیان جنوب عراق، نسبت به شکل‌گیری یک «قوس رافضی» (شامل شیعیان افغانستان، پاکستان، ایران، عراق، علوی‌های ترکیه و سوریه، و شیعیان لبنان) که منظور همان شیعی است، هشدار داده بود .(Sefr al-Hawali, 1991)
نصر در این مرود معتقد است پان شیعیسم به حکومت مشخصی ارتباط ندارد بلکه به این معناست که شیعیان در کل منطقه می‌توانند تقاضاهای بیشتری داشته باشند و آن‌ها را به دست آورند.
. (Nasr, 2006: 179 – 184)
ماکسیمیلیان ترهاله – کارشناس آلمانی خلیج‌فارس – ضمن طرح سؤال در مورد خیزش شیعه، شکل‌گیری یک هلال شیعی را رد می‌کند. وی معتقد است اشغال عراق و بعدازآن جنگ ۳۳ روزه اسرائیل و حزب‌الله، موجب شد شیعیان کشورهای عربی از حالت گرفتاری فراموش‌شدگی خارج شوند. مطابق دیدگاه وی، اهمیت یافتن شیعه در منطقه به سبب سه تحول به هم مرتبط در خاورمیانه بوده است: نخست، افزایش اهمیت ژئوپلیتیک ایران پس از سقوط طالبان در کابل و صدام د ر بغداد است. دوم، عبارت از افزایش آگاهی شیعیان در کشورهای منطقه است که به سیاست آمریکا برای ایجاد و گسترش مردم‌سالاری در منطقه ارتباط دارد. در حال حاضر شیعیان ساکن کشورهای منطقه که عمدتاً دولت‌های سنی دارند، به‌صورت آشکارتر خواهان کسب و رعایت حقوق خود شده‌اند و سرانجام، تحول سوم عبارت از کاهش قدرت آمریکا در عراق همراه با توانایی ایران در مقابله با فشارهای بین‌المللی برای توقف فعالیت‌های هسته‌ای خود است. البته، نویسنده اشاره‌ای به شکست اسرائیل در جنگ ۳۳ روزه و تأثیر عمده آن در قدرت گیری شیعه نمی‌نماید. ترهاله در مقاله خود به انکار ادعای شکل‌گیری هلال شیعی می‌پردازد- که بعداً به آن اشاره خواهیم کرد . (Terhalle, 2007)
در این میان پروژه ایران هراسی نیز در ادامه به‌عنوان مکمل از جانب غرب و کشورهای عرب ادامه پیدا کرد. کشورهای منطقه درواقع ایران هراسی و شیعه هراسی را در قامت ایران تعریف کرده و بازیگر موردنظر آن‌ها قطعاً ایران است. این در حالی است که در سایر کشورهای منطقه شیعیان در عرصه سیاسی و اقتصادی حضور دارند، احزاب مخالف دارند ولی این مساله سبب هراس و نگرانی آن‌ها نگردیده است. این بدان علت است که اعراب قدرت‌یابی شیعیان در منطقه پس از ۲۰۰۳ را که بسیار مشهود و گسترده بوده را از چشم ایران می­بینند. روی کار آمدن دولت شیعی در عراق، افزایش نقش ایران در سوریه، جنگ لبنان و فلسطین در ۲۰۰۶، تقویت گروه ­های جهادی و … نشان از افزایش قدرت شیعیان در منطقه داشته است که زمینه ترس و نگرانی اعراب از ایران را دوچندان کرده است.
درعین‌حال وجود عللی چون برنامه­ی هسته­ای ایران و دستیابی به انرژی صلح‌آمیز از طرف ایران برای اعراب ناخوشایند جلوه کرده و عدم اعتماد به برنامه هسته­ای ایران موجب مخالفت با این طرح و اتهام به ایران مبیّن بر ساخت سلاح اتمی شده است. که مخالفت خود را در قالب­های مختلفی از زیست‌محیطی گرفته تا امنیتی مطرح کرده ­اند.
در عین این امر وجود اختلافات ارضی و مرزی با برخی از اعضای شورا خود زمینه­ای برای گسترش تنش و رویکرد تهاجمی اعراب حوزه خلیج و هم­چنین افزایش بدبینی نسبت به ایران را دوچندان کرده است.
درواقع می­توان برخی از علل پروژه ایران هراسی و شیعه هراسی از جانب اعراب را در دلایل زیر عنوان کرد:
۱- غلبه بر بحران مشروعیت
۲- تضعیف رقیب دیرینه منطقه­ای خود (ایران)
۳- استفاده ابزاری جهت حضور نیروهای خارجی در منطقه
۴- طرح ایدئولوژی خود به‌عنوان ایدئولوژی غالب (وهابیسم)
با وقوع تحولات بیداری اسلامی در منطقه پروژه ایران هراسی و شیعه هراسی وارد مرحله­ ای تازه شد. بیداری اسلامی در کشورهای اسلامی با الهام از انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان خیزشی در جهت مقابله با طلسم اختاپوس استبداد داخلی، وابستگی سیاسی و اقتصادی خارجی، تحقیر فرهنگی و بازگشت به خویشتن و اصالت­های فرهنگی خود بود. و در این میان انقلاب اسلامی، به‌عنوان پدیده­ای که بر مبنای باورهای دینی بنیان و بر اساس شیوه ­های نوین مردم­سالاری، ساختار سیاسی بدیل را به جهانیان عرضه داشت، اکنون الگوی مدیریتی جدیدی را برای مقاومت و بیداری در منطقه شده بود. (مقیمی و ستوده، ۱۳۹۲: ۲۵۲)
ارزیابی مجدد حکومت و ساختار در کشورهای خاورمیانه و به‌زعم بسیاری از تحلیل­گران حاکی از ارتباط و الهام این خیزش‌ها از انقلاب ایران دارد .(Dareieni, 2011: 12) درواقع بیداری اسلامی به‌عنوان یک پدیده متأثر از نهضت فکری جمهوری اسلامی در عصر امروز در قالب جنبش اجتماعی و سازمانی ظاهرشده است. بی‌تردید انقلاب اسلامی عامل عمده‌ای بیداری اسلامی بوده است و نقش ویژه در بیداری ملل مسلمانان منطقه ‌ایفا کرده است این جنبش‌ها تحت تأثیر انقلاب ایران و ایدئولوژی اسلامی ایران توانسته سبب افزایش حاکمیت هویت مذهبی در کشورهای خاورمیانه و نفوذ بیشتر ایران منجر شود .(Nordland and kirkpatrick,2011: 8) که جهت‌گیری ایران نسبت به پدیده بیداری اسلامی و خیزش­های مردمی منطقه، استکبار­ستیزی و مقابله با زیاده­خواهی امریکا در منطقه، حمایت از مسلمانان لبنان و فلسطین، و هم­چنین گفتارها و رفتارهای ایدئولوژیک ایران در عراق نیز خود دلیلی بر حمایت از تحولات اخیر در منطقه و مخالفت با سیاست سرکوب توسط اعراب منطقه بود. (برزگر، ۱۳۸۸: ۱۱۵)
درواقع با تحولات اخیر بیداری در منطقه تنش بین ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس تشدید شده است در پی این تحولات نفوذ ایران به‌طور بالقوه گسترش پیداکرده است به‌عنوان‌مثال در مصر پس ارز سقوط مبارک، روابط ایران و مصر رو به بهبودی نهاد که نشان آن را می‌توان از عبور دو کشتی جنگی ایران از کانال سوئز برای رسیدن به سوریه با اجازه مصر که خود سبب نگرانی و هراس کشورهای عرب خلیج‌فارس را موجب گردید (Lynch, 2011:4) . روند افزایش قدرت و نفوذ ایران با تحولات بحرین و یمن افزایش و در تحولات سوریه به اوج خود رسید. ازاین‌جهت ترس و نگرانی گذشته اعراب دوچندان قبل بر آن‌ها مستولی شده و اسباب هراس آن‌ها را موجب گردید. زیرا آن‌ها باسابقه انقلابی ایران، حضور در منطقه، حمایت از جنبش­های آزادی­بخش و حمایت از مظلومین احتمال وقوع انقلاب و تکرار انقلاب ۵۷ ایران را برای خود تصویر می­کردند.
ازاین‌جهت پروژه ایران هراسی و شیعه هراسی در این دوره بسیار گسترده­تر از قبل در لوای دخالت ایران در امور داخلی کشورهای عرب منطقه از طریق تحریک و تقویت گروهای معارض و برهم زدن نظم داخلی این کشورها مطرح گشت. و بیش‌ازپیش ایران را متهم به دخالت در امور داخلی خود کردند.
دلایل افزایش ایران هراسی از جانب اعراب حوزه خلیج‌فارس در جریان تحولات عربی را می­توان در موارد زیر عنوان کرد:
۱- معطوف کردن دلایل ناآرامی­ها به عامل خارجی نه داخلی
۲- انگ خارجی زدن به خیزش­ها جهت سرکوب بیشتر شیعیان
۳- متهم کردن ایران به دخالت در امور داخلی جهت مخدوش کردن چهره ایران و جلوگیری آن از تبدیل‌شدن به دولت سرمشق برای این تحولات
۴- فضاسازی رسانه­ای جهت کاهش نفوذ ایران در منطقه
۵- محکومیت ایران در جامع بین ­المللی

فصل چهارم

بیداری اسلامی و اثرات آن بر روابط ایران و شورای­همکاری­خلیج فارس

(۲۰۱۰- ۲۰۱۳)

۱-۴ نتیجه تأثیر بیداری بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس

۱-۱-۴ تشدید تقابلات و رقابت­های منطقه­ای

تحولات اخیر در کشورهای عرب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بر سیاست‌گذاری‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس تأثیر بسزایی گذاشته است و هرکدام از کشورهای این زیرسیستم، موضع خاص خود را در قبال خیزش‌های مردمی خاورمیانه و شمال آفریقا پیگیری می‌کنند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس نیز بر اساس منافع و ارزش‌هایی که برای خود ترسیم نموده‌اند، به تصمیم سازی و واکنش در قبال تحولات سیاسی اخیر در خاورمیانه اتخاذ کرده‌اند. شورای همکاری خلیج‌فارس به‌عنوان یک ‌نهاد منطقه‌ای به‌رغم اختلافات داخلی خود سعی کرده است سیاست‌های یکنواختی را در قبال خیزش‌های مردمی جهان عرب اتخاذ کند و ضمن تلاش برای ممانعت از تضعیف محور اعتدال عربی، از قدرت گرفتن شیعیان جلوگیری کند و حتی ادامه حکومت شیعیان در سوریه و عراق را با چالش جدی مواجه کند. آن‌ها در برای اجرای و تحقق منویات خویش سیاست­های جلوگیری از تحرکات منطقه‌ای ایران از طریق سرکوب کانون­های انقلابی منطقه، تضعیف متحدین ایران در منطقه ازجمله سوریه از طریق ائتلاف و اتحاد با بازیگران منطقه­ای، ایجاد شکاف در ژئوپلیتیک محور مقاومت و … اشاره داشت که شرح مبسوط آن در زیر ارائه می‌شود.

۱-۱-۱-۴ جلوگیری از تحرکات منطقه‌ای ایران

شورای همکاری با سلطان‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس همواره نگران از گسترش امواج اسلام­خواهی، مردم­سالاری و تجدیدنظرطلبانه مخالف است. شورا یکی از حربه‌های خویش را برای تضعیف محور مقاومت و گسترش تلاش برای دست بالا داشتن در حوادث اخیر سعی کرد که با حرکت­های مردمی_ اسلامی که در منطقه در حال رخ دادن بود مخالفت و آن‌ها را سرکوب نماید ازاین‌جهت دو نمونه بارز مداخله و اتخاذ سیاست تهاجمی نسبت به خیزش­ها را در بحرین و یمن شاهدیم.

۱-۱-۱-۱-۴ بحرین:

این در حالی است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در برخورد با تحولات بحرین روندی کاملاً متفاوت در پیش گرفتند و علاوه بر این‌که از قیام مردمی بحرین حمایت نکرده‌اند حتی به کمک رژیم آل خلیفه شتافتند و با اعزام نیروی نظامی سپر جزیره^[۴] سعی کردند تظاهرات مردم بحرین را سرکوب کنند هرچند که حتی بر اساس مفاد توافقنامه شورای همکاری خلیج‌فارس حق چنین اقدامی را نداشتند اما امارات متحده عربی و عربستان سعودی به اعزام نیروی نظامی تحت لوای نیروی سپر جزیره به بحرین مبادرت کردند.
مهم‌ترین تحرک شورای همکاری خلیج‌فارس را می‌توان در تصمیمات این شورا در بحرین مشاهده کرد. قیام ۱۴ فوریه مردم بحرین در حالی ادامه داشت که در ماه مارس، شورا با نام حمایت از یکی از اعضا طرح ورود نظامی به این کشور را اعلام کرد. بر اساس تصمیم شورا نیروهایی متشکل از کشورهای امارات، عربستان و کویت برای حمایت از حکومت آل خلیفه تحت نام «سپر جزیره» وارد بحرین شدند. شورا با این اقدام تلاش داشت تا ضمن سرکوب قیام مردمی و جلوگیری از الگو شدن و تبدیل به دولت سرمشق شدن آن برای سایر کشورهای عربی منطقه از این مقوله برای بیان اقتدار نظامی خویش بهره‌برداری کند. البته بازیگر اصلی این طرح عربستان بوده و سایر کشورها بیشتر جنبه حامی و توجیه‌کننده اقدامات عربستان را داشته‌اند.
بحرین به‌عنوان یکی از شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، با توجه به زمینه ­های فرهنگی و تاریخی خاص، در روند خیزش­های منطقه­ای خیزش­های مردمی در جهان عرب دچار بحران عمیقی شد. با توجه به اشتراکات و تشابهات ساختار سیاسی و حتی وضعیت اقتصادی کشورهای شورا، رهبران این شورا واکنش و سیاست جمعی مشترکی در قبال بحران بحرین اتخاذ نمودند. به‌بیان‌دیگر فهم و احساس تهدید مشترک رژیم­های سیاسی جنوب خلیج‌فارس باعث شد تا این کشورها به محوریت عربستان تلاش نمایند رویکرد مشترک و منسجمی را برای مهار و مدیریت بحران و ممانعت از اشاعه آن به سایر کشورها عضو اتخاذ نمایند. علاوه بر این بحران بحرین، بر روابط شورا با سایر بازیگران منطقه‌ای به‌ خصوص بازیگران متأثر از این بحران تأثیرگذار بود. به‌طوری‌که می­توان به رویکرد تقریباً مشترک شورا در قبال ایران اشاره داشت. (اسدی، ۱۳۹۰)
این معاضدت به دلیل اهداف و منافع متعارضی است که دو طرف دعوا در بحران اخیر پیگیری می‌کنند، به‌نحوی‌که رویکرد دو بازیگر در تقابل با یکدیگر قرار داشته است و در جبهه علیه دیگری قرار داشته اند. به‌طورکلی همه کشورهای عربی، کمابیش در برابر خیزش­ شیعیان بحرین موضع مخالفت گرفتند حتی همان­هایی که گاه با ناراضیان و مخالفان در لیبی و یمن حمایت کرده بودند. (حمیدی، ۱۳۹۰: ۴۷) کشورهای عضو شورای همکاری سعی کردند با القای این موضوع که اعتراضات در بحرین جنبه فرقه­ ای و منطقه­ای دارد و بخصوص باعث گسترش نفوذ ایران در منطقه می‌شود، بحران را مهار نمایند.. بااین‌حال تلاش بسیاری از سوی رژیم آل خلیفه و رسانه­های غربی صورت گرفت تا قیام مردم بحرین را جنبشی فرقه­ ای و شیعی و متأثر از ایران معرفی کنند. به‌طوری‌که این‌گونه اتهامات و شکیات در ایجاد شکاف بین تشیع و اهل تسنن بحرینی مشارکت­کننده در قیام و هم­چنین بسترسازی منطقه­ای و بین ­المللی برای سرکوب قیام بی‌تأثیر نبود. (نیاکویی، ۱۳۹۰: ۲۸۵)

بسیج در جهت کاربرد امکانات موجود سیاسی و قانونی که در حال حاضر برای تغییر وضع در دسترس می‌باشند، تأمین فرصت‌های برابر اقتصادی، دگرگونی در خانواده، مدرسه و پیام‌های رسانه‌ای همگانی تا آن که مردم دیگر در نقش‌های جنسیِ شدید و دربسته، اجتماعی نشوند؛ و کوشش‌های همه افراد برای مبارزه با تبعیض جنسی در هر کجا که روزانه با آن روبرو می‌شوند، ترتیب زندگی آرمانی^[۱۴۰] برای فمینیست های لیبرال آن ترتیبی است که طی آن هر فردی مناسب‌ترین سبک زندگی را برای خود برگزیند و گزینش او از سوی دیگران مورد پذیرش و مورد احترام قرار گیرد. حال می‌خواهد زندگی مجردی باشد یا نیمی از درآمد خانوادگی را عهده‌دار شود. بچه‌دار یا بی‌بچه باشد و یا نوعی ارضای جنسی انعطاف‌پذیر^[۱۴۱] را در پیش گیرد (ریتزر، ۱۳۷۴: ۴۷۵).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دستور کار فمینیسم لیبرال عمدتاً مربوط می‌شود به ایجاد دگرگونی در سپهر عمومی و نیز ایجاد تغییراتی در سپهر خصوصی که زنان را از محدودیت‌های آن رها کند. اگر نهادها به نحوی تغییر کنند که زنان به آزادی و برابری بیشتر برسند و مشارکت بیشتری داشته باشند، امکان تغییر جامعه فراهم می‌شود. زنان هم باید بتوانند در کنار مردان دسترسی برابری به آموزش، اشتغال، سیاست و … داشته باشند (کامرانی، ۱۳۸۶: ۳۹).
۲-۲- پیشینه پژوهشی
منظور از مروری بر نوشته‌ها این است که محقق پژوهش‌های قبلی درباره موضوع را بررسی کند و این بررسی موجب می‌شود که محقق با آن‌چه درباره موضوع شناخته شده و آن چه شناخته نشده است آشنا شود و بدین ترتیب محقق با بهره گرفتن از نقاط قوت و ضعف مطالعات پیشین خواهد توانست چشم‌اندازی را که تصور می‌کند برای خود مناسب‌تر است را تعیین کند.
۲-۲-۱- پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور
سهیلا عبدی‌فرد در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان رابطه حمایت اجتماعی و منبع کنترل درونی با سازگاری در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه مشهد که در دانشگاه تربیت معلم تهران به راهنمایی دکتر نوابی‌نژاد در رشته علوم تربیتی در سال ۱۳۷۴ انجام شده است به موضوع رابطه حمایت اجتماعی و سازگاری و کنترل درونی در دانشجویات پرداخته است.
شواهد تحقیقی بیان می‌کند که روابط اجتماعی در زمینه سلامتی مهم می‌باشند فقدان حمایت اجتماعی که بر اثر کمبود شدید مهارت‌های اجتماعی یا از دست دادن ناگهانی یک فرد دوست داشتنی به وجود می‌آید ممکن است به طور معنی‌داری بر سلامت فرد اثر بگذارد اثر تعدیل‌کنندگی در حمایت اجتماعی می‌تواند پیشگیرانه یا توانبخش باشد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین متغیر حمایت اجتماعی و سازگاری و همچنین رابطه بین متغیر منبع کنترل درونی با سازگاری می‌باشد. جامعه مورد نظر شامل کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه مشهد بود که به صورت تصادفی انتخاب شدند یک نمونه ۴۲ نفری متشکل از ۳۴ مرد و ۸ زن، ۲۰ متأهل، ۲۲ مجرد از ۵ گروه تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، پزشکی و کشاورزی پرداخته شده است. نتایج حاکی از این است که:
رابطه معناداری بین متغیر حمایت اجتماعی با سازگاری است.
رابطه معناداری بین متغیر منبع کنترل درونی با سازگاری نشان نداد.
بدین ترتیب متغیرهای حمایت اجتماعی و سازگاری و همچنین منبع کنترل درونی در جامعه از هم مستقل می‌باشند (عبدی‌فرد، ۱۳۷۴؛ به نقل از تقی‌پور، ۱۳۸۹). انتقادی که بر این تحقیق می‌توان وارد کرد این است که نمونه ۴۲ نفری انتخاب شده برای تحقیق کمی و با توجه به ۵ گروه تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، پزشکی و کشاورزی اندک می کند.
پژوهشی با عنوان بررسی رابطه میان رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان ورودی ۸۱ دانشگاه تهران که برای مرکز دانشگاه تهران توسط بخشی‌پور و همکاران انجام شده است. آزمودنی‌های این پژوهش کلیه دانشجویان ورودی کنکور سال ۸۱ یعنی ۳۶۱ نفر دانشجو بودند. کلیه دانشجویان در حین ثبت‌نام، پرسشنامه‌های ویژگی‌های جمعیت‌شناختی را به همراه پرسشنامه سلامت عمومی، مقیاس رضایت از زندگی و مقیاس حمایت اجتماعی را تکمیل نمودند. هر سه ابزار از ویژگی‌های مطلوب روان‌سنجی برخوردار می‌باشند که نتایج آن بیانگر این است که رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی به شکل معناداری سلامت روانی را پیش‌بینی می‌کنند و همچنین تأهل هم به شکل معناداری به بهداشت روانی بالاتر و رضایت از زندگی و احساس حمایت اجتماعی همبسته است.
محقق بر این نکته تأکید دارد که حمایت اجتماعی به مثابه یک تعدیل‌کننده تجربه سوگ عمل می‌کند افرادی که فقدان را تجربه می‌کنند وقتی از حمایت اجتماعی برخوردار باشند بهتر با آن کنار می‌آیند و بهبودی از تجربه سوگ با سهولت بهتری صورت می‌گیرد. همچنین حمایت اجتماعی در کاهش علائم افسردگی پس از سوگ تأثیر معناداری می‌گذارد. در بحث و نتیجه‌گیری نیزی بیان شده است که هر چه دریافت شخص از میزان حمایتی که از سوی دیگران دریافت می‌دارد بالاتر باشد به همان نسبت سلامت روانی بالاتر است. دانشجویان برحسب جنسیت و وضعیت تأهل در سلامت روانی تفاوت معناداری ندارند. یافته‌های این پژوهش بر طرح بومی‌گرایی تأکید دارد مبنی بر این تفاوت دانشجویان ورودی بر حسب محل سکونت نشان داده است که هر چه دانشجو به محل سکونت نزدیک‌تر باشد رضایت بالاتر از زندگی، احساس حمایت اجتماعی و سلامت روانی مناسب‌تری در او مشاهده می‌شود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داده است که می‌‌توان بر حسب پاره‌ای از متغیرها مانند شاخص‌های رضایت از زندگی، حمایت اجتماعی و پاره‌ای از ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، دانشجویان آسیب‌پذیر و در معرض خطر را شناسایی نمود (بخشی‌پور، ۱۳۸۴: ۱۴۵، ۱۵۲ به نقل از تقی‌پور، ۱۳۸۹).
به این پژوهش می‌توان این نقد را وارد کرد که با پرسشنامه کردن پرسشنامه^[۱۴۲] در حین ثبت‌نام نمی‌توان پاسخ مطلوب را دریافت کرد زیرا فردی که اخیراً در دانشگاه پذیرفته شده است و هنوز تجربه‌ای نسبت به دوری از خانواده را ندارد و محیط دانشگاه و خوابگاه را نمی‌شناسد نمی‌تواند به طور دقیق به سؤالات پاسخ دهد. علاوه بر آن اضطراب^[۱۴۳] و استرس^[۱۴۴] اولین ثبت‌نام و انتخاب واحد در دانشگاه نیز می‌تواند در پاسخگویی دخالت نماید.
دکتر غلامرضا گرمارودی و مریم سادات وحدانی نیا در سال ۱۳۸۲ با انجام پژوهشی تحت عنوان سلامت اجتماعی، بررسی میزان مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان با توجه به اهمیت نقش مهارت‌های اجتماعی^[۱۴۵] در سلامت اجتماعی افراد بیشتر به مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پرداخته است. نمونه مورد مطالعه در مدارس مناطق چهارگانه آموزش و پرورش شهرستان کرج می‌باشد که در مجموع اطلاعات مربوط به امتیاز مهارت‌های اجتماعی در ۱۴۰۰ دانش‌آموز نتایج به دست آمده عبارت بود از:
۶۵ درصد دانش‌آموزان مورد مطالعه زیر صدک ۵۰ یعنی کمتر از ۵۰ امتیاز بوده و توزیع امتیاز مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان در هر دو جنس در صدک چهارم برابر ۱۴درصد به دست آمد. به این ترتیب درصد محدودی از نمونه مورد مطالعه از سطح مناسب مهارت‌های اجتماعی برخوردار بودند. از آنجا که پرسشنامه مورد استفاده، مهارت‌های اجتماعی را در چهار زیرگروه «حس همکاری^[۱۴۶]»، «تعامل با دیگران^[۱۴۷]»، «مسئولیت‌پذیری^[۱۴۸]» و «کنترل بر خود^[۱۴۹]» اندازه‌گیری نمود. و امتیاز کل را ارائه می‌دهد به نظر می‌رسد دختران نسبت به پسران در یکی از زیر گروه‌های مذکور به ویژه حس همکاری امتیاز بیشتری کسب نموده‌اند که می‌تواند توجیه‌کننده تفاوت موجود در میانگین امتیازات بر اساس جنس باشد. بر اساس نتایج این تحقیق به کارگیری روش‌های آموزشی یادگیری مشارکتی در این زمینه به پذیرش بیشتر دانش‌آموزان در کلاس درس موفقیت‌های تحصیلی در طول زمان و به طور کلی بهبود سلامت رفتاری و اجتماعی به گسترش مهارت‌های اجتماعی منجر می‌شود. به طور خلاصه در مجموع بر اساس یافته‌های تحقیق میزان مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان در حد قابل ملاحظه‌ای پایین بوده است.
هادی عبداله‌تبار درزی در سال ۱۳۸۶ با انجام پایان‌نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان بررسی ارتباط سلامت اجتماعی و متغیرهای دموگرافیک دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی به سلامت اجتماعی دانشجویان پرداخت. نتایج به دست آمده عبارت بود از:
در این مطالعه سلامت اجتماعی ۱۶۸ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مورد مطالعه قرار گرفت. دانشجویان مورد مطالعه در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و نمونه‌ها شامل ۹۴ دانشجوی دختر و ۷۴ دانشجوی پسر بود. نتایج نشان داد به طور کلی سلامت اجتماعی دانشجویان این دانشگاه با توجه به نمرات به دست آمده متسط بود و در این بین نمرات سلامت اجتماعی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد از کارشناسی و متأهل از مجرد و شاغل از غیرشاغل و دختر از پسر بالاتر بود. همچنین بین متغیر سلامت اجتماعی با متغیرهای رشته تحصیلی^[۱۵۰] دانشجویان، سن^[۱۵۱] دانشجو، وضعیت سکونت و مذهب^[۱۵۲] دانشجویان ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد. در بین رشته‌های مختلف دانشگاه، رشته روان‌شناسی بالینی و رشته گفتار درمانی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین امتیاز سلامت اجتماعی بوده‌اند. داده‌های این تحقیق می‌تواند ما را در تنظیم ابزار اندازه‌گیری متغیر وابسته تحقیق یاری کند.
سام آرام در سال ۱۳۸۸ تحقیقی را با عنوان بررسی رابطه سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی با تأکید بر رهیافت پلیس جامعه محور پرداخت نتایج به دست آمده عبارت است از:
روش تحقیق حاضر توصیفی ـ اسنادی است، یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که رابطه مستقیمی بین افزایش ناامنی اجتماعی و کاهش میزان سلامت اجتماعی در جامعه وجود دارد. همچنین شاخص مشارکت اجتماعی یکی از ابعاد سلامت اجتماعی است که از مهم‌ترین عوامل تحقق هدف پلیس جامعه محور یعنی توانمندسازی اجتماع به منظور کمک به رفع و حل مشکلات افزایش جرم و بی‌نظمی در اجتماع است.
ملیحه تقی‌پور در سال ۱۳۸۹ با انجام پایان‌نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان بررسی حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهر تهران پرداخت. نتایج به دست آمده عبارت بود از: روش تحقیق توصیفی و تحلیل همبستگی به روش میدانی پیمایش است. تکنیک جمع‌ آوری داده‌ها مصاحبه ساختاری با بهره گرفتن از پرسشنامه است. جامعه آماری این تحقیق کلیه زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی در شهر تهران به تعداد ۵۵۰۰ نفر می‌باشند. برای برآورد حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران، تعداد ۳۴۰ نفر از جامعه آماری را انتخاب نموده‌ایم. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای است. داده‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شده‌اند و آزمون کندال تای‌بی و گاما برای همبستگی‌های سطح ترتیبی در جداول متقاطع توافقی و همچنین تحلیل چند متغیره رگرسیونی استفاده شده است. یافته‌های حاصل از پژوهش حاکی از این است:
رابطه معنادار و مستقیمی بین بعد عاطفی^[۱۵۳] حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار و مستقیمی بین بعد ابزاری^[۱۵۴] حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار و مستقیمی بین بعد اطلاعاتی^[۱۵۵] حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار و مستقیمی بین متغیر تحصیلات^[۱۵۶] و میزان حمایت اجتماعی وجود دارد.
در پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان عوامل مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی زنان جوان ۲۴- ۱۵ ساله شهر اصفهان با تأکید بر میزان حمایت اجتماعی که توسط اعظم ابراهیم‌نجف‌آبادی در سال ۸۹ انجام شد، نتایج تحقیق نشان داد که حمایت اجتماعی می‌تواند عامل تعیین‌کننده و مؤثری در میزان سلامت اجتماعی افراد مورد مطالعه باشد به صورتی که بر اساس تحلیل‌های آماری نشان داده شد که رابطه معنادار و مستقیمی بر میزان سلامت اجتماعی و میزان حمایت اجتماعی وجود دارد که هر چه زنان از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار باشند از میزان سلامت اجتماعی بیشتری هم برخوردار خواهند شد. همچنین مشخص شد که رابطه معنادار و مستقیمی بین بعد عاطفی حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی و بعد ابزاری حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی و بعد اطلاعاتی حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی وجود دارد که با افزایش هر یک از ابعاد حمایت اجتماعی میزان سلامت اجتماعی افراد نیز افزایش خواهد یافت. همچنین مشخص شد که رابطه معنادار بین متغیر تحصیلات کیفیت از متغیرهای زمینه‌ای پژوهش است و میزان سلامت اجتماعی زنان جوان وجود دارد یعنی هر اندازه میزان تحصیلات بالاتر باشد میزان سلامت اجتماعی افراد نیز بیشتر خواهد شد.
دیگر اینکه رابطه معنادار بین متغیر وضعیت محل سکونت و متغیر همراه چه کسانی زندگی کردن با میزان سلامت اجتماعی افراد مورد مطالعه مشاهده شد و نشان داد که زنانی که با خانواده پدری خود زندگی می کنند از سلامت اجتماعی بالاتری برخوردار هستند ولی بین سن و میزان سلامت اجتماعی رابطه معنادار و معکوس مشاهده شد که هر چه سن زنان افزایش می‌یابد میزان سلامت اجتماعی آن‌ها کاهش می‌یابد (به نقل از شیری، ۱۳۹۰).
منصور امینی‌نقده در سال ۱۳۹۰ با انجام پایان‌نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان ۱۸- ۲۹ شهر نقده) پرداخت.
چارچوب نظری در رابطه با متغیر وابسته سلامت اجتماعی، نظریه‌های کییز و کنت‌نول^[۱۵۷] در نظر گرفته شده است. برای متغیر کیفیت زندگی بررسی رابطه این متغیر با متغیر وابسته نظریات کیفیت زندگی زاف‌فرانس^[۱۵۸] و نظر سازمان جهانی بهداشت آمده.
تحقیق از نوع کاربردی بوده و روش تحقیق نیز اسنادی و پیمایشی است. روش نمونه‌گیری در این تحقیق روش احتمالی بوده. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاه شده است. برای جمع‌ آوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده، نتایج تحقیق حاکی از این است:
رابطه معنادار بین پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار بین میزان مهارت‌های ارتباطی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار بین چگونگی گذران اوقات فراغت و سلامت اجتماعی وجود دارد.
رابطه معنادار بین کیفیت زندگی و سلامت اجتماعی وجود دارد.
مرتضی شیری با انجام پایان‌نامه کارشناسی ارشد در سال ۱۳۹۰ با عنوان بررسی میزان سلامت اجتماعی افراد کم توان جسمی‌ ـ حرکتی و عوامل مؤثر بر آن در شهر تهران پرداخته است.
هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناخت نسبت به میزان سلامت اجتماعی افراد کم توان جسمی ـ حرکتی و عوامل مؤثر بر آن می‌باشد. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است که در آن افراد توان‌یاب مرکز آموزشی، نیکوکاری رعد با تعداد ۱۸۰ نفر مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌های پژوهش با بهره گرفتن از پرسشنامه جمع‌ آوری شده و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از این پژوهش به شرح زیر می‌باشد:
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بین میزان مهارت‌های ارتباطی و میزان سلامت اجتماعی افراد، رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بین میزان حمایت‌های اجتماعی دریافت شده و میزان سلامت اجتماعی افراد، بین میزان حمایت‌های عاطفی دریافت شده و میزان سلامت اجتماعی افراد، رابطه معناداری وجود دارد. در ضمن طی بررسی صورت گرفته مشخص شد که بین میزان پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی^[۱۵۹] و میزان سلامت اجتماعی افراد و بین نحوه گذراندن اوقات فراغت^[۱۶۰] و میزان سلامت اجتماعی افراد نیز رابطه معناداری برقرار می‌باشد. در واقع می‌توان گفت در بررسی انجام شده، تمامی فرضیات محقق مورد تأیید قرار گرفتند.
۲-۲-۲- پژوهش‌های انجام شده در خارج کشور:
مک آرتور^[۱۶۱] در سال ۱۹۹۵ مطالعه‌ای را جهت بررسی اپیدمیولوژی سلامت اجتماعی در ایالات متحده انجام داد. هدف این مطالعه دستیابی به میزان شیوع سلامت اجتماعی در ایالات متحده انجام داد. هدف این مطالعه دستیابی به میزان شیوع سلامت اجتماعی سطح بالا و پایین و چگونگی توزیع سلامت اجتماعی سطح بالا و پایین و چگونگی توزیع سلامت اجتماعی در جمعیت با توجه به متغیرهای سن، جنس^[۱۶۲] ، وضعیت تأهل^[۱۶۳] و وضعیت شغلی^[۱۶۴] بود. نتایج نشان داد که تقریباً ۴۰ درصد افراد بزرگسال سنین ۲۵- ۷۴ سال در سه مقیاس سلامت اجتماعی نمره بالایی بودند. اما ۶۰ درصد افراد بزرگسال در هیچ یک از مقیاس‌های سلامت اجتماعی مره بالایی کسب نکرده‌اند. همچنین ۱۰ درصد افراد در سه و بیش‌تر از سه مقیاس سلامت اجتماعی نمره بالا به خود اختصاص دادند. داده‌ها نشان داد که اکثریت افراد بزرگسال ایالات متحده، سلامت اجتماعی سطح متوسط و بالاتر دارند اما نسبت قابل توجهی از جمعیت، سلامت اجتماعی بسیار پایینی دارند که از بهداشت روان می‌توان آن را به عنوان یک ناسالمی اجتماعی در نظر گرفت (لارسون^[۱۶۵] ، ۱۹۹۶ به نقل از تبار درزی، ۱۳۸۵: ۳۸).
در مورد شاخص‌های سلامت اجتماعی دکتر میرینگف^[۱۶۶] و همکارانش برای سنجش سلامت اجتماعی ابزاری به نام شاخص اجتماعی ساختند که دولت کانادا و ایالت کانکتیکات به گونه‌ای گسترده با اندکی دگرگونی این شاخص سالانه اندازه‌گیری و به گونه یک رقم گزارش می‌شود و تغییرات آن در امریکا از سال ۱۹۷۰ به این سو بررسی شده است. این شاخص از ترکیب ۱۶ نشانگر تشکیل شده است که همه مراحل زندگی، همچنین فرد و جامعه را تحت پوشش می‌گیرد. این شاخص ترکیبی بیش‌تر به چگونگی عملکردهای اجتماعی گرایش دارد، نشانگرهای انتخاب شده برای هر گروه سنی نشانگر مشخصه آن گروه است. مثلاً میزان افت تحصیلی مشخصه گروه سنی جوانان است. هر نشانگر به تنهایی بدتر یا بهتر شدن یک مسئله اجتماعی را نشان می‌دهد اما محاسبه آن‌ها به طور کامل گویای دورنمایی از سلامت اجتماعی است. اگر همه نشانگرها به گونه‌ای برابر در یک زمان بهترین امتیاز را بگیرند شاخص به عدد ۱۰۰ می‌رسد (سجادی، ۱۳۸۶؛ به نقل از تقی‌پور، ۱۳۸۹).
پژوهشی با عنوان رابطه بین سلامت اجتماعی و متغیرهای جمعیت شناختی در سال ۲۰۰۴ برروی نمونه وسیعی از جمعیت امریکا، کییز و شاپیرو^[۱۶۷] نشان دادند که وضعیت شغلی برای سلامت اجتماعی زنان مهم‌تر از مردان است و زنانی که وضعیت شغلی پایین‌تری داشتند سلامت اجتماعی کمتری نسبت به مردانی با همان جایگاه شغلی گزارش دادند. به طور کلی، همین‌طور که جایگاه ارزش شغلی افزایش می‌یابد زنان نسبت به مردان به طور فزاینده‌ای سطوح بالاتری از پذیرش، مشارکت و انسجام اجتماعی را گزارش می‌کنند. در بررسی ابعاد سلامت اجتماعی، انسجام اجتماعی پایین‌ترین مقدار را در بین جوان‌ترها، افرادی که تجربه ازدواج نافرجام داشتند و افراد مجرد با جایگاه پایین شغلی داشت. بیشترین میزان مشارکت اجتماعی در زنان مجرد با جایگاه شغلی بالا و کمترین میزان در مردان مسن^[۱۶۸] با جایگاه اجتماعی پایین گزارش شد. شکوفایی اجتماعی بیشترین میزان را در بزرگسالان ۴۵-۵۴ سال و افراد دارای جایگاه شغلی بالا و کمترین میزان در جوان‌ترها یا افراد با جایگاه شغلی پایین به خود اختصاص داد. بیشترین میزان انطباق اجتماعی در مردان متأهل و دارای جایگاه شغلی بالا و کمترین میزان آن در زنان متأهل و مسن با وضعیت شغلی پایین مشاهده شد.
سرانجام پذیرش اجتماعی در زنان من با جایگاه شغلی بالا بیشترین میزان و مردان جوان‌تر با پایگاه اجتماعی پایین کمترین میزان را به خود اختصاص داد.
در مجموع داده‌ها نشان داد که اکثریت جمعیت بزرگسال امریکا به استثنای ۱۶ درصد که سطوح بالایی در هیچ یک از ابعاد گزارش نکردند و ۱۰ درصد از افراد که در سه بعد به صورت ضعیف عمل کردند از سلامت اجتماعی خوبی برخوردارند (کییز، ۲۰۰۴).
۲-۲-۸-۲- کییز از نظریه‌پردازان سلامت اجتماعی، به رابطه قوی بین سلامت اجتماعی، از خودبیگانگی و ناهنجاری اجتماعی اشاره کرده است و در مطالعه سلامت اجتماعی در ایالات متحده نتایج زیر را به دست آورده است:
بین سلامت اجتماعی با رفتارهای اجتماع‌پسند و مسئولیت‌پذیری زندگی اجتماعی رابطه‌های مثبت زیادی مشاهده شد.
همچنین سطوح سلامت اجتماعی به خصوص انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی در افرادی که با اطرافیان خود برای حل مسائل و مشکلات همکاری و هم‌فکری می‌کردند در مقایسه با افرادی که با اطرافیان خود ارتباط نداشتند میزان بالاتری داشت.
همچنین گرچه مشخص نیست سلامت اجتماعی، معلول یا علت مسئولیت‌پذیری در برابر زندگی اجتماعی است، اما به طور واضحی با جایگاه اجتماعی و رضایت از زندگی اجتماعی رابطه دارد (کییز،۲۰۰۴: ۴۸).
پائول^[۱۶۹] در سال ۲۰۰۷ مطالعه‌ای جهت بررسی رابطه بین عملکردهای ارتباطی، سلامت اجتماعی، معنوی و کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سرطان انجام داد. نمونه‌های این مطالعه افراد مبتلا به سرطان بین سنین ۳۵ تا ۸۰ سال بودند که به روش نمونه‌گیری آسان انتخاب شدند. ابزارهای مود استفاده برای جمع‌ آوری داده‌ها، ابزار اندازه‌گیری کیفیت زندگی، پرسشنامه سلامت اجتماعی معنوی^[۱۷۰] و پرسشنامه عملکرد اجتماعی^[۱۷۱] بودند. تجزیه و تحلیلی آماری نشان داد که سلامت معنوی عمده‌ترین عمل تأثیرگذار در کیفیت زندگی این افراد بود و سلامت اجتماعی پس از سلامت معنوی در رتبه دوم قرار داشت ولی عملکردهای ارتباطی این افراد رابطه‌ای با کیفیت زندگی آن‌ها نداشت (پائول، ۲۰۰۷: ۹۹ ؛ به نقل از تقی‌پور، ۱۳۸۹).

در مدل اثر ثابت، شیب رگرسیون در هر مقطع ثابت بوده و جمله ثابت از مقطعی به مقطع دیگر متفاوت است . هرچنـد اثر زمانی معنی دار نیست، اما اختلاف معنی داری میان مقطع ها وجود داشته و ضرایب مقطع ها با زمان تغییر نمی کند . یکی از روش های نشان دادن اثر مقطی استفاده از متغیرهای مجازی است. شکل کلی این مدل به صورت زیر است:
در این رابطه شان دهنده برداری از متغیرهای مـستقل، DUM نـشانگر متغیـر مجـازی بـرای نـشان دادن اثـر مقطعی، برداری از متغیرهای وابسته و جمله خطای معادله است. مدل های اثر ثابت با توجه به وجود یا عدم وجود روند زمانی در جمله ثابت، به مدل های اثر ثابت دوطرفه و یـک طرفـه قابل تفکیک است. در مدل اثر ثابت دو طرفه، شیب ها ثابت هستند، اما جمله ثابت در هر زمان متفاوت است.
اثر زمان بـرای t سال با وارد کردن t −۱ متغیر مجازی به صورت زیر نشان داده می شود :
در این رابطه نشان دهنده بردار متغیرهای مستقل، بردار متغیرهای وابسته، جملات خطای معادله و اثر زمان بر روی جمله ثابت است.
۳-۱۱-۳ مدل اثر تصادفی
اگر متغیرها به صورت تصادفی انتخاب شده باشند و بین متغیرهای توضیحی و خطا ها همبـستگی وجـود نداشـته باشـد،میتوان برای رسیدن به تخمین های کارا و سازگار از روش اثر تصادفی استفاده کرد. در این روش با اسـتفاده از روش حـداقل مربعات تعمیم یافته (GLS)، مدل به صورت زیر برآورد می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در روابط فوق اگر θ = ۱باشد، در این صورت تخمین مدل با روش اثر تصادفی تبدیل به تخمین با روش اثر ثابت شـده و چنانچه θ =۰ باشد تخمین مدل با روش اثر تصادفی تبدیل به تخمین مدل به صورت ترکیب کل داده ها و تخمـین بـا روش حداقل مربعات معمولی می شود. این مدل یک رگرسیون با جمله تصادفی به شکل زیر است.
در رابطه فوق مقدار برابر است با جمله خطای هر مشاهده و اثر تصادفی مربوط به هر مقطـع اسـت و خطای کل با شرط برای تمام t و i ها است. در مدل های اثر تصاوفی تخمین زننده های حداقل مربعات تعمیم یافته بهترین تخمین زننده های ^[۳۷]BLUE است.
۳-۱۱-۴ آزمون های تشخیصی
برای تعیین نوع مدل مورد استفاده در داده های ترکیبی از آزمون های مختلفی استفاده می شود . رایج ترین آنها آزمون CHOW برای استفاده از مدل اثرثابت در مقابل مدل برآوردی داده های ترکیب شده (POOL)، آزمون هاسمن برای استفاده از مدل اثر ثابت در مقابل مدل اثر تصادفی و آزمون LM برای استفاده از مدل اثر تصادفی در مقابل مدل POOL است.
۳-۱۱-۵ آزمون معنی دار بودن اثرات فردی F لیمر
برای انتخاب بین روش های داده های تابلویی و داده های تلفیقی، از آماره F لیمر استفاده می شود. در این آزمون فرضیه H0 بیانگر یکسان بودن عرض از مبداها (داده های تلفیقی یا پول^[۳۸]) و فرضیه مخالف H1 نشان دهنده ناهمسانی عرض از مبداها (روش داده های تابلویی یا پانل^[۳۹]) می باشد. لذا اگز مقدار سطح معناداری محاسبه شده بیشتر از درصد باشد، فرض صفر رد نمی شود و باشد از روش داد های تلفیقی استفاده شود. در غیر اینصورت از روش داده های تابلویی استفاده خواهد شد (بالتاجی^[۴۰]، ۲۰۰۵).
۳-۱۱-۶ آزمون هاسمن
اگر بعد از انجام آزمون F لیمر فرضیه H0 رد شود، این پرسش مطرح می شود که برآورد مدل در قالب کدام یک از روش های اثرات ثابت یا اثرات تصادفی انجام شود. آماره آزمون هاسمن برای تشخیص ثابت یا تصادفی بودن تفاوت واحدهای مقطعی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر مقدار سطح معناداری محاسبه شده بیشتر از سطح خطای ۵ درصد باشد، فرض صفر رد نمی شود و باید از روش اثرات تصادفی استفاده شود و اگر این فرضیه رد شود روش اثرات ثابت ملاک تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت (بالتاجی، ۲۰۰۵).
خلاصه فصل
روش پژوهش علمی کلیه‌ی مراحل سیستماتیک جمعآوری داده ها، طبقه بندی، تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای رسیدن به هدف پژوهش را در برمی‌گیرد که در این فرایند یک عمل یا یک موقعیت نامعین، مشخص می گردد. در این فصل روش شناسی پژوهش حاضر ارائه گردید، به‌طوریکه ابتدا دلایل مبانی تدوین فرضیه‌ها، فرضیه های پژوهش و سپس مدلهای آزمون فرضیه های مزبور بیان شد. در ادامه به شیوه محاسبه متغیرها و دلایل به کارگیری متغیرهای مزبور در مدلهای ارائه شده پرداخته شد.
مکان و دوره زمانی پژوهش، جامعه آماری و شیوه نمونه گیری از دیگرموارد بیان شده در این فصل می باشد. در نهایت چگونگی استخراج و آماده سازی اطلاعات و آزمون های آماری و معیارهای استفاده شده به منظور مقایسه‌ی مدلها و نرم‌افزار آماری مورد نیاز بیان شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان بخشی از فرایند روش پژوهش علمی، یکی از پایه های اصلی مطالعه و بررسی است. به عبارتی دیگر در این بخش پژوهشگر برای پاسخگویی به مسأله تدوین شده و یا تصمیم گیری در مورد تأیید یا رد فرضیه یا فرضیه هایی که برای پژوهش در نظر گرفته است، از روش های مختلف تجزیه و تحلیل استفاده می کند. پس از آن که در فصل گذشته روش پژوهش مشخص شد، اکنون نوبت آن است که داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیه های پژوهش جمع آوری شوند و با بهره گرفتن از روش های آماری متناسب با روش پژوهش و نوع متغیرها، دسته بندی و تجزیه و تحلیل گردند. در این فصل هر یک از مدل های جانبی پژوهش به طور مفصل مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
۴-۲ تجزیه و تحلیل مدل های پژوهش
در این پژوهش برای آزمون فرضیات از آزمون رگرسیون حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی (EGLS) استفاده شده است. در این فصل نحوه آزمون فرضیات توضیح داده شده است.
۴-۲-۱ آمار توصیفی
جدول (۴-۱) آمار توصیفی مربوط به متغیرهای این مدل ها را برای ۸۱ شرکت عضو نمونه، طی ۵ سال را نشان می دهد که بیانگر پارامترهای توصیفی برای هر متغیر به صورت مجزا می باشد. این پارامترها عمدتاً شامل اطلاعات مربوط به شاخص های مرکزی نظیر میانگین، میانه، حداکثر، حداقل و همچنین اطلاعات مربوط به شاخص های پراکندگی نظیر انحراف معیار، چولگی و کشیدگی است. مهم‌ترین شاخص مرکزی میانگین است که نشان‌دهنده نقطه تعادل و مرکز ثقل توزیع است و شاخص مناسبی برای نشان دادن مرکزیت داده ها است.

متغیر
میانگین
میانه
حداکثر
حداقل
انحراف معیار
چولگی
کشیدگی
عنوان
نماد
تامین مالی خارجی
Extenal_financing

۰٫۵۰

۰٫۵۱

۰٫۸۱

۰٫۱۵

۰٫۱۴

۰٫۳۶

احتمال مرگ ناشی از دیابت در فردی که ۱۴۰ درصد بیش از حد متوسط وزن دارد، حدود پنج برابر بیشتر از مردی با وزن طبیعی است و برای زنان در همان درجه از چاقی، میزان مرگ و میر حدود هشت برابر است. حتی در کودکان نابالغ نیز چاقی با مقاومت انسولین کبدی و محیطی همراه است. با اینکه دیابت مستقیما دلیل بسیاری از مرگ و میرهای افراد چاق نیست اما نقص های متابولیکی که منجر به دیابت می شوند نتیجه چاقی است. چنین ضایعاتی با کم کردن وزن از بین می رود و در نتیجه مرگ و میر نیز کاهش می یابد. کاهش وزن مناسب در حدود نیم تا نه کیلوگرم، می تواند باعث ۴۰-۳۰ درصد کاهش مرگ و میر ناشی از دیابت شود (۲۹).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

چاقی و بیماری عروق کرونر قلب
علت اصلی مرگ و میر زیاد افراد چاق، بیماری عروق کرونر قلب می باشد. چاقی به میزان زیادی با پرفشاری و سکته مغزی بویژه در افراد جوان یا چاق نسبت دارد. با این حال تاثیر این فاکتورهای خطر با کم شدن وزن کاهش می یابد. بعد از متعادل کردن اثر سن و استعمال دخانیات، خطر انفارکتوس میوکارد اعم از کشنده و یا غیرکشنده در میان زنان با شاخص توده بدن بیش از ۲۷ سه برابر احتمال بروز آن در زنان لاغر می شود. این اختلالات با کاهش وزن بهبود می یابند (۲۹).
چاقی و سرطان
در تحقیق گسترده انجمن سرطان آمریکا مشخص شد که میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در مردانی که ۴۰ درصد افزایش وزن دارند ۳۳/۱ و برای زنان ۵۵/۱ می باشد. با کاهش وزن خطر مرگ و میر سرطانهای مرتبط با چاقی ۵۰-۴۰ درصد کاهش می یابد (۲۹).
چاقی و استئوآرتریت^[۲]
بیماریهای تحلیل برنده مفاصل یکی از عوارض رایج چاقی، بویژه در ناحیه زانو، در زنان میانسال بوده و باعث ناتوانیهای قابل توجهی می شود. برخلاف بیماریهای قلبی یا دیابت احتمال بروز استئوآرتریت تنها به مقدار چربی شکمی مربوط نبوده و با میزان کل چاقی ارتباط دارد (۲۹).
چاقی و تعادل انرژی
برای افزایش وزن بدن باید انرژی دریافتی نسبت به انرژی مصرفی بالاتر باشد (۴۱, ۴۲). انرژی مورد نیاز بدن از طریق دریافت غذا تأمین می گردد. حداکثر دریافت غذا در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی صورت گرفته و سپس کاهش می یابد. طبیعت رژیم غذایی مصرفی بر پیشرفت چاقی مؤثر است؛ به طوری که در یکی از مطالعات، رژیم های غربی حاوی چربی بالا (بیش از ۳۰ درصد کالری) با افزایش وزن ارتباط داشته است (۴۳). از سوی دیگر، میزان چگالی انرژی منابع غذایی نیز از عوامل مؤثر بر وزن بدن می باشد (۴۴).
میزان انرژی مصرفی نیز تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که از آن جمله می توان به بافت چربی قهوه ای و دمای بدن، ترکیب رژیم غذایی و میزان فعالیت بدنی اشاره نمود. مصرف پایین انرژی یکی از عواملی است که می تواند باعث افزایش وزن شود. انرژی مصرفی دارای ۳ جزء اصلی است. حدود ۷۰ درصد از انرژی مصرفی تام بدن را متابولیسم پایه یا استراحت تشکیل می دهد که شامل انرژی لازم جهت حفظ دمای بدن و شیب یونی در سراسر غشاهای سلولی، عملکرد عضله قلبی و تنفسی، فعالیت و ترشحات دستگاه گوارش و همچنین ذخیره سازی محصولات متابولیکی و انتقال می شود. ۱۰ درصد از انرژی را جزء دوم شامل می شود که مربوط به اثر گرمازایی غذا می باشد. جزء نهایی انرژی مصرفی مربوط به انجام فعالیت های روزمره و ورزشی است. شایان ذکر است که میان انرژی مصرفی روزانه و یا انرژی مصرفی در حالت استراحت با توده بدون چربی ارتباط قوی وجود دارد. حجم توده بدون چربی مسئول ۸۰ درصد تفاوت انرژی مصرفی افراد مختلف است (۴۵, ۴۶).
اتیولوژی چاقی
تأثیر سن بر چاقی
افراد در هر سنی ممکن است دچار اضافه وزن شوند اما در سنین خاصی این احتمال افزایش می یابد که در زنان و مردان متفاوت است.
پیش از تولد: وزن مادر در دوران بارداری ممکن است اندازه بدن، شکل و ترکیب بدنی نوزاد را در آینده تحت تأثیر قرار دهد. دارا بودن BMI بالا قبل از بارداری و افزایش وزن زیاد در طی دوران بارداری از جمله ریسک فاکتورهای ابتلا به چاقی نوزادان در دوران کودکب خواهد بود. به علاوه سیگار کشیدن و یا دیابت مادر خطر ابتلا به چاقی را در فرزندان آنها افزایش می دهد (۴۷, ۴۸). اگر چه وزن هنگام تولد عامل پیشگویی کننده ضعیفی برای چاقی در آینده است، نوزادان کم وزن، کوتاه قد و با دور سر کوچک، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به چاقی شکمی و سایر بیماری های مرتبط با چاقی در مراحل بعدی زندگی هستند (۴۹). کودکانی که از مادر دیابتی متولد می شوند و یا مادران آنها در طی بارداری سیگاری بوده اند ریسک بالاتری برای ابتلا به چاقی و اضافه وزن در کودکی و بزرگسالی دارند (۵۰, ۵۱).
شیرخوارگی: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند در مقایسه با فورمولا، ریسک پایین تری برای ابتلا به اضافه وزن دارند. به عنوان مثال، تغذیه انحصاری نوزاد با شیر مادر در طول سه ماهه اول زندگی یا ماه های بعد، خطر ابتلا به اضافه وزن را در دوران کودکی کاهش می دهد (۵۲, ۵۳). در مطالعه ای بر روی ۱۱۰۰۰ کودگ در بدو ورود به مدرسه، شیوع چاقی در کودکانی که از شیر مادر محروم بوده اند و در کودکانی که به مدت ۱۲ ماه یا بیشتر از شیر مادر تغذیه شده بودند به ترتیب ۵/۴ درصد و ۸/۰ درصد گزارش شد (۵۴). نتایج یک متاآنالیز با بررسی ۱۷ مطالعه نشان داد که با افزایش طول مدت شیردهی خطر ابتلا به اضافه وزن در طول زندگی کاهش می یابد (۵۵).
کودکی: ارزش پیشگویی کنندگی چاقی دوران کودکی با توجه به شروع چاقی و سابقه فامیلی متفاوت است. مطالعه مروری بر روی ۸۵۴ نفر نشان داد که کودکان چاق زیر ۳ سال در معرض خطر پایینی برای ابتلا به چاقی هستند مگر اینکه یکی از والدین یا هر دو چاق باشند (۵۶). از سویی دیگر چاقی در کودکان بالای ۳ سال بدون در نظر گرفتن وزن والدین، اثر پیشگویی کننده قوی در رابطه با بزرگسالی دارد. در هر دو گروه چاق و غیر چاق زیر ۱۰ سال، داشتن یک والد چاق خطر ابتلا به چاقی را در بزرگسالی دو برابر می کرد.
جهش چربی توصیف کننده شرایطی است که در سنین ۵ تا ۷ سالگی رخ می دهد که طی آن روند کاهش BMI پایان یافته و رو به افزایش می گذارد (۵۷, ۵۸). جهش چربی زود هنگام نیز خطر ابتلا به چاقی بزرگسالی را افزایش می دهد. علاوه بر این، درجه و شدت اضافه وزن (صدک بالاتر از ۹۵) در کودکی به ویژه در نوجوانی، خطر ابتلا را افزایش می دهد (۵۸, ۵۹).
نوجوانی: چاقی در نوجوانی با چاقی شدید در بزرگسالی در ارتباط است (۶۰). به علاوه، وضعیت وزن بدن در نوجوانی عامل پیش بینی کننده عوارض سلامتی در آینده فرد خواهد بود (۶۱). به رغم اهمیت وزن کودکی و نوجوانی، مشکلات سلامتی اکثر افراد دارای اضافه وزن در بزرگسالی ادامه و گسترش می یابد (۶۲).
زنان بزرگسال: اغلب زنان دارای اضافه وزن، وزن اضافی خود را پس از بلوغ کسب کرده اند (۶۳). این اضافه وزن ممکن است به دنبال عواملی از جمله بارداری، داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری و یائسگی رخ داده باشد. به عنوان مثال افزایش وزن در دوران بارداری و تأثیر بارداری بر وزن زنان در آینده از عوامل مهم مؤثر بر سابقه اضافه وزن زنان به شمار می روند. تعداد کمی از زنان در این دوران دچار افزایش وزن بسیار زیاد و در برخی موارد تا ۵۰ کیلوگرم می شوند. البته بارداری به خودی خود اضافه وزن را به دنبال دارد (۶۴). پس از یائسگی نیز اضافه وزن و تغییرات توزیع چربی در بدن رخ می دهد. کاهش ترشح استروژن و پروژسترون بیولوژی سلول های چربی را به گونه ای تغییر می دهد که تجمع چربی در نواحی مرکزی افزایش پیدا کند. لازم به ذکر است چاقی مرکزی و شکمی از ریسک فاکتورهای کلیدی ابتلا به بیماری های قلبی عروقی محسوب می شوند (۶۵).
مردان بزرگسال: تغییر شیوه زندگی فعال در نوجوانی به یک سبک زندگی بدون تحرک با افزایش وزن در بسیاری از مردان در ارتباط است. افزایش وزن تا دهه ششم ادامه دارد. بعد از سن ۵۵ تا ۶۴ سالگی، وزن نسبی پایدار باقی می ماند، و پس از آن شروع به کاهش می کند (۵۰).
سبک زندگی
فعالیت بدنی: سبک زندگی کم تحرک باعث کاهش مصرف انرژی و پیشرفت اضافه وزن است (۶۶). سطوح پایین فعالیت بدنی به شدت با افزایش وزن در هر دو جنس ارتباط دارد. در مطالعه ۱۰ ساله ای بر روی تغییرات وزن، خطر افزایش وزن قابل توجه در افراد غیرفعال ۱/۳ تا ۸/۳ برابر نسبت به افراد فعال بیشتر بود (۶۷). از میان تمام رفتارهای بی تحرکی، به نظر می رسد تماشای طولانی مدت تلویزیون مهمترین عامل پیش بینی کننده خطر ابتلا به چاقی و دیابت است. در مطالعه سلامت پرستاران، پس از تعدیل اثر عوامل مداخله گر در چاقی (سن، سیگار کشیدن، ورزش، و فاکتورهای رژیم غذایی)، با هر دو ساعت افزایش تماشای تلویزیون، شیوع چاقی ۲۳ درصد، و شیوع دیابت ۱۴ درصد افزایش یافت (۶۸).
محرومیت از خواب: طی ۴۰ سال اخیر نسبت بالغینی که در امریکا کمتر از ۷ ساعت در هر شب می خوابند از ۱۶ درصد به ۳۷ درصد افزایش یافته است که این تغییر در شیوه زندگی باعث ایجاد اختلالات متابولیک در فرد می شود (۶۹). محدودیت در زمان خواب، در مقایسه با افزایش مدت آن، با کاهش لپتین و افزایش گرلین سرم، موجب گرسنگی و اشتها می گردد (به ویژه برای غذاهای دارای چگالی بالای انرژی و غنی از کربوهیدرات). علاوه بر این، خواب ناکافی می تواند منجر به غذا خوردن بیش از حد، چاقی و کاهش پاسخ به رژیم درمانی شود (۷۰-۷۲).
ترک سیگار: افزایش وزن با ترک سیگار بسیار معمول است. تصور کلی بر این دلالت دارد که حداقل بخشی از این افزایش وزن به واسطه ترک نیکوتین اتفاق می افتد. افزایش وزن در دو هفته اول ۱ تا ۲ کیلوگرم است که اغلب با ۲ تا ۳ کیلوگرم افزایش وزن اضافی در چهار تا پنج ماه آینده همراه خواهد بود. افزایش وزن به طور متوسط ۴ تا ۵ کیلوگرم برآورد شده است. نسبت شانس چاقی در افرادی که سیگار را ترک می کنند نسبت به مردان و زنان غیر سیگاری به ترتیب ۴/۲ و ۰/۲ افزایش می یابد (۷۳, ۷۴). از آنجا که افزایش وزن پس از ترک سیگار قابل پیش بینی است، پیشنهاد شده است که یک برنامه ورزشی مناسب به همراه کاهش کالری دریافتی به همه بیمارانی که سیگار را ترک می کنند توصیه شود (۷۵).
رژیم غذایی: افزایش دسترسی به مواد غذایی ممکن است در افزایش شیوع چاقی مؤثر باشد. از سال ۱۹۷۰، مقدار چربی و کربوهیدرات های تصفیه شده در تأمین مواد غذایی و در نتیجه محتوای کالری، افزایش یافته است. در دسترس بودن، تراکم بالای انرژی مواد غذایی، همراه با کاهش مداوم فعالیت بدنی، به افزایش چاقی در سراسر جهان کمک کرده است (۷۶).
پرخوری و مهار غذا خوردن: بسیاری از مردم یک الگوی آگاهانه محدودیت مصرف غذا، موسوم به “مهار (خویشتن داری)” غذا خوردن دارند (۷۷). این الگوی خویشتن داری در بسیاری از افراد شایع است که در اکثر زنان میانسالی که وزن طبیعی دارند دیده می شود. به طور معمول رابطه معکوس بین وزن بدن با طبقه اجتماعی، و وضعیت اقتصادی اجتماعی اغراد وجود دارد (۷۸).
تعداد وعده های غذایی: ارتباط میان تعداد وعده های غذایی و پیشرفت چاقی نامشخص است. در یک مطالعه کوهورت، الگوی مصرف پنج وعده غذایی در روز به طور قابل توجهی خطی اضافه وزن و چاقی را کاهش داد (۷۹, ۸۰). استفاده از وعده های کوچک متعدد نسبت به وعده های غذایی حجیم با تعداد اندک احتمالاً به دلیل تفاوتی که در ترشح انسولین ایجاد می کند این ریسک را کاهش می دهد (۸۱). از سوی دیگر، خوردن صبحانه با کاهش خطر اضافه وزن در ارتباط است (۸۲).
عادات غذایی: اطلاعات اپیدمیولوژیکی نشان می دهد که یک رژیم غذایی محتوی چربی بالا با چاقی همراه است. وزن نسبی در جمعیت های مختلف، به طور مستقیم با درصد چربی رژیم غذایی در ارتباط است (۴۳). در مطالعه آینده نگر، افزایش مصرف چپس سیب زمینی، سیب زمینی، نوشابه های شیرین شده با شکر، گوشت قرمز فرآوری نشده، و گوشت فرآوری شده به طور مستقیم با افزایش وزن همراه بود. در مقابل، مصرف سبزی ها، غلات کامل، میوه ها، آجیل، و ماست نسبتی عکس با افزایش وزن داشت (۸۲).
فست فود: بر اساس یک مطالعه آینده نگر بر روی ریسک فاکتورهای بیماری های قلبی عروقی در یک جمعیت بزرگ با پیگیری ۱۵ ساله انجام شد، مصرف مکرر مواد عذایی آماده ممکن است با افزایش وزن و خطر ابتلا به دیابت نوع دوم در ارتباط باشند (۸۳).
سندرم خورانش شبانه: این سندرم به دنبال مصرف حداقل ۲۵ درصد (و معمولاً بیش از ۵۰ درصد) از انرژی بین شام تا صبح روز بعد تعریف شده و یک الگوی شناخته شده از اختلال در تغذیه افراد چاق است که معمولاً به دنبال اختلالات خواب و با علائم بیداری شبانه و خواب آلودگی در طول روز بعد همراه است (۸۴).
عوارض چاقی
چاقی نه تنها منجر به افزایش مرگ و میر در جامعه می شود بلکه همان طور که اشاره شد خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها را نیز افزایش می دهد که در اینجا به اختصار به مهم ترین آنها اشاره می شود:
مرگ و میر: تعدادی از مطالعات بزرگ رابطه بین چاقی و مرگ و میر را بررسی کرده اند (۸۵-۹۵). به طور کلی، BMI بالا با افزایش نرخ مرگ و میر در ارتباط است. این ارتباط در افرادی که مبتلا به چاقی شدید هستند قویتر است (۹۰). به نظر می رسد داشتن اضافه وزن نیز در برخی موارد با کاهش طول عمر در ارتباط بوده است. می توان این ارتباط قوی را اینگونه توجیه کرد که افرادی که BMI بالایی دارند طبعاً به دلیل رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی کافی معمولاً از نظر سلامتی نیز وضعیت مناسبی ندارند (۹۵).
کاهش امید به زندگی: چاقی در بزرگسالی با یک کاهش قابل توجه در امید به زندگی برای هر دو گروه مردان و زنان همراه است. در میان ۳۴۵۷ نفر در مطالعه فرامینگهام، کسانی که چاق بودند (BMI بالاتر از ۳۰) در سن ۴۰ سالگی شش تا هفت سال کمتر از کسانی زنده می مانده اند که BMI نرمال داشتند و افراد دارای اضافه وزن (BMI بین ۲۵ تا ۹/۲۹) در سن ۴۰ سالگی حدود سه سال کمتر عمر کردند. افرادی که هم چاق بوده و هم سیگار می کشیدند ۱۳ تا ۱۴ سال کمتر از غیر سیگاری هایی که وزن طبیعی داشتند عمر کردند (۹۶).
دیابت ملیتوس: دیابت نوع ۲ در تمامی اقوام و نژادها، به شدت با چاقی در ارتباط است. بیش از ۸۰ درصد موارد ابتلا به دیابت نوع ۲ به چاقی نسبت داده شده است (۹۷, ۹۸). علاوه بر BMI، به نظر می رسد توزیع بدن یکی از ریسک فاکتورهای مهم ابتلا به دیابت است. بروز دیابت به طور قابل توجهی با دور کمر، نسبت دور کمر به دور باسن و توده چربی احشایی افزایش می یابد در حالی که هیچ ارتباط قابل ملاحظه ای بین بروز دیابت با چربی کل بدن و یا چربی زیر جلوی شکمی وجود ندارد (۹۹). یافته های مشابه نشان دادند که افراد با دور کمر بالا (مردان > 102 سانتی متر [۴۰ اینچ]، زنان > 88 سانتی متر [۳۵ اینچ]) در مقایسه با کسانی که اندازه دور کمر طبیعی دارند با احتمال بیشتری به دیابت، فشار خون بالا و اختلال پربی خون مبتلا می شوند (۱۰۰).
فشار خون: فشار خون در افراد چاق معمولاً افزایش می یابد (۱۰۱) و خطر ابتلا به آن در افراد دچار چاقی بالا تنه و شکمی بالاتر است اما سازوکار علت آن به خوبی شناخته نشده است (۱۰۲). از سوی دیگر، کاهش وزن در افراد چاق منجر به کاهش فشار خون می گردد؛ به طوری که به ازای هر کیلوگرم کاهش مزن، تقریباً یک میلی متر جیوه از فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کاسته می شود (۱۰۳).
دیس لیپیدمی: چاقی با تغییرات زیان باری در متابولیسم چربی ها همراه است که از جمله این تغییرات می توان به افزایش غلظت سرمی کلسترول، LDL، VLDL و تری گلیسرید و همچنین کاهش غلظت سرمی HDL به میزان ۵ درصد اشاره کرد. لازم به ذکر است که کاهش HDL ریسک ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را بیش از هایپرتری گلیسریدمی افزایش می دهد (۱۰۴).
بیماری های قلبی: چاقی با تعدادی از ریسک فاکتورهای بیماری قلبی ـ عروقی شامل فشار خون، مقاومت به انسولین و دیابت، دیس لیپیدمی، افزایش غلظت پلاسمایی فیبرینوژن و سایر فاکتورهای پروترومبیک (۱۰۵) و به طور اختصاصی در زنان مبتلا به چاقی مرکزی، با افزایش فعال شدن پلاکت ها وابسته به ترومبوکسان ارتباط دارد (۱۰۶). این در حالی است که کاهش وزن (از طریق تغییر سبک زندگی، دارو یا جراحی) سبب بهبود ریسک فاکتورهای بیماری های قلبی ـ عروقی می گردد (۱۰۷).
بیماری عروق کرونری قلب: در بسیاری از مطالعات مشاهده ای نظیر مطالعه فرامینگهام و مطالعه سلامت پرستاران نشان داده شده است چاقی با افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری قلب و مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی ـ عروقی ارتباط دارد (۹۷, ۱۰۴, ۱۰۸). به نظر می رسد که توزیع چربی بدن یک فاکتور تعیین کننده مهم در این زمینه به شمار می رود؛ چرا که بیماران دارای چاقی شکمی (مرکزی) در معرض بالاترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند (۱۰۹-۱۱۲).
نارسایی قلبی: ارتباطی کلیدی میان چاقی و نارسایی قلبی وجود دارد. نتایج مطالعه قلب فرامینگهام که بر روی ۶۰۰۰ نفر بدون سابقه بیماری قلبی انجام شده است حاکی از آن است که خطر ابتلا به نارسایی قلبی در افراد چاق با BMI ≥ ۳۰ در مقایسه با افراد غیر چاق تقریباً ۲ برابر بیشتر است (۱۱۳).
سکته: یافته های مطالعه سلامت پرستاران نشان می دهد که هم افزایش BMI (27 ≤) و هم بالا رفتن وزن بدن پس از ۱۸ سالگی با افزایش خطر سکته ایسکمیک ارتباط دارد (۱۱۴). نتایج مشابهی در مطالعه سلامت زنان نیز به دست آمده است (۱۱۵). در یکی از مطالعات، افزایش BMI با افزایش ریسک هر دو نوع سکته ایسکمیک و سکته ناشی از خونریزی در مردان ارتباط داشته است (۱۱۶).
استئوآرتریت: بروز استئوآرتریت در افراد چاق افزایش می یابد. این بیماری معمولاً در مفاصلی که متحمل وزن نیستند بروز می کند و این امر نشان می دهد که اجزایی از سندرم چاقی وجود دارند که متابولیسم غضروف و استخوان را مستقل از تحمل وزن می دهند (۱۱۷). این در حالی است که کاهش وزن در ارتباط با کاهش خطر ابتلا به استئوآرتریت می باشد.
اختلالات سیستم تنفسی: قطع تنفی در خواب، مهم ترین عارضه تنفسی مرتبط با چاقی بوده و مطالعات متعدد تأیید کننده آن است که چاقی به عنوان ریسک فاکتور عمده پیشرفت این اختلال محسوب می شود (۱۱۸). به علاوه، به نظر می رسد که چاقی؛ عامل خطر ابتلا به آسم نیز به شمار می رود (۱۱۹, ۱۲۰).
سرطان: خطر ابتلا به برخی سرطان ها با افزایش چاقی در مردان و زنان افزایش می یابد (۱۲۱-۱۲۳). چاقی همچنین احتمال مرگ و میر ناشی از سرطان را افزایش می دهد. نشان داده شده است که اضافه وزن و چاقی در ایالات متحده مسئول به ترتیب ۱۴ درصد و ۲۰ درصد فوت های ناشی از سرطان در مردان و زنان می باشد (۱۲۴).
بیماری های کلیوی: چاقی با عواملی ارتباط دارد که موجب اختلال در عملکرد کلیه می شوند که از آن جمله می توان به فشار خون، دیابت و سندرم متابولیک اشاره نمود. البته نتایج برخی مطالعات نشان می دهد که چاقی به طور مستقل با خطر پیشرفت بیماری های مزمن کلیوی ارتباط دارد (۱۲۵-۱۲۸).
سنگ های کلیوی: به نظر می رسد که چاقی و افزایش وزن در طی بزرگسالی با افزایش خطر بروز سنگ های کلیوی ارتباط داشته باشد (۱۲۹).
ترمودینامیک چاقی و از دست دادن وزن
وزن اضافی در افراد چاق شامل ۷۵ درصد چربی و ۲۵ درصد بافت بدون چربی ( حاوی ۷۵ درصد آب و ۲۵ درصد پروتئین است ) می باشد. با توجه به اینکه ارزش انرژی زایی چربی ۹۰۰۰ کیلوکالری و ارزش انرژی زایی بافت بدون چربی ۱۰۰۰ کیلو کالری است، ترکیب این دو در بافت چربی ۷۰۰۰ کیلو کالری انرژی تولید خواهد کرد. انرژی دریافتی فردی با ۲۰ کیلوگرم اضافه وزن، ۱۴۰۰۰ کیلو کالری بیشتر از انرژی مصرفی او می باشد. با فرض اینکه این اضافه وزن در طی ده سال بدست آمده باشد، متوسط این عدم تعادل انرژی کمتر از ۴۰ کیلو کالری در روز خواهد بود، اما این به آن معنی نیست که اگر شخصی با انرژی دریافتی و مصرفی متعادل، تصمیم بگیرد روزانه ۴۰ کیلو کالری انرژی اضافی از طریق غذا بگیرد، در طول ۱۰ سال ۲۰ کیلوگرم اضافه وزن پیدا می کند (۲۹).
انرژی دریافتی از چند طریق بر انرژی مصرفی اثر می گذارد. در ابتدا که فرد شروع به پرخوری می نماید، ذخیره انرژی در توده چربی و نیز در توده بدون چربی، افزایش می یابد که حدود ۱۰ درصد انرژی دریافتی افزایش یافته را شامل می شود. همچنین این افزایش در ذخیره سبب افزایش سوخت و ساز خواهد شد. نهایتا تغییرات تنظیم کننده و هماهنگ کننده ای در سوخت و ساز بدن ایجاد می شود که مانع از تغییر وزن می گردد، بطوریکه میزان سوخت و ساز با زیاد خوردن، افزایش و با کم خوردن، کاهش می یابد. بنابراین تا قبل از اینکه وزن فرد ۲۰ کیلوگرم اضافه شود، انرژی مصرفی به ۴۰ کیلو کالری افزایش خواهد یافت که در نتیجه فرد در وزنی بیشتر از وزن قبلی به تعادل جدیدی دست می یابد (۲۹).
ترمودینامیک کاهش وزن نسبتا ساده تر از ترمودینامیک افزایش وزن است، زیرا با وجود اینکه هزینه متابولیکی زیادی برای ذخیره انرژی بصورت چربی، پروتئین و یا گلیکوژن صرف می شود ولی استفاده از این ذخایر هزینه متابولیکی ناچیزی را در بر خواهد داشت. معمولا افرادی که رژیم می گیرند در ابتدا سریعا وزن از دست می دهند و سپس این روند به علت هماهنگیهای متابولیکی بدن فرد با رژیم کند می شود. در حقیقت سه دلیل برای کاهش سرعت از دست دادن وزن وجود دارد. اولین دلیل آن است که کاهش وزن اولیه در نتیجه از دست دادن مقدار زیادی گیلکوژن می باشد، هر گرم گیلکوژن با ۳ گرم آب همراه است، و بنابراین از دست دادن گلیکوژن با از دست دادن آب همراه خواهد بود و کاهش وزن بیشتر از مقدار مورد انتظار با توجه به ۷۰۰۰ کیلو کالری انرژی حاصله از یک کیلوگرم بافت چربی می باشد. دلیل دوم این است که بعد از چند هفته اول، فرد تحت رژیم کمتر خود را موظف به رعایت رژیم می داند. این مساله را می توان با کنترل و محاسبه دقیق رژیم فرد نشان داد بطوریکه با چنین نظارتی کاهش وزن به سرعت دوباره آغاز می شود ، و سوم اینکه کاهش وزن زیاد باعث کاهش متابولیسم شده و در نتیجه با پیروی از یک رژیم ثابت، کمبود انرژی دریافتی کمتر شده و کاهش وزن کند می شود (دلیل اصلی بکارگیری رژیم کاهش وزن پلکانی برهم زدن این روند ثابت است). لازم به ذکر است که میزان متابولیسم در افراد چاق بطور متوسط بیشتر از حد طبیعی است و کند شدن متابولیسم بدن طی کاهش وزن تا حد طبیعی، کاهش قابل انتظار از سطحی بالاتر به سطح طبیعی می باشد. در بیانی بسیار ساده می توان گفت فردی که ۲۰ کیلوگرم اضافه وزن دارد حدودا ۱۴۰۰۰۰ کیلوکالری بیشتر از آنچه برای حفظ ترکیب طبیعی بدنش نیاز دارد انرژی دریافت کرده است (۲۹).
عدم تحرک بعنوان دلیل برای چاقی
یک ورزشکار استقامتی موفق باید متناسب و لاغر باشد، افرادیکه تحرک بسیار کمی دارند اغلب نا متناسب و چاق هستند. با وجود این که دستیابی به اطلاعات قطعی در مورد چگونگی تاثیر عدم تحرک بر روند اپیدمی چاقی دشوار است ولی شواهد نشان می دهند که غذای مصرفی مردم نسبت به سال ۱۹۸۰ افزایش نیافته ولی مطمئنا مقدار انرژی مصرفی برای فعالیتهای بدنی و یا اعمال تفریحی به علت افزایش زمان تماشای تلویزیون و وجود وسایل رفاهی کاهش یافته است. با توجه به این مساله، می توان نتیجه گرفت که عدم تحرک یک عامل مهم در ایجاد چاقی بوده و افزایش تحرک باید قسمتی از درمان آن باشد (۲۹).
تعادل درشت مغذی های رژیم
مدتها است که از رژیمهایی که تعادل درشت مغذیها در آن تغییر کرده برای کاهش وزن استفاده می شود . بعضی افراد کربوهیدرات وبرخی دیگر چربی را از رژیم غذایی حذف کرده و برای غذاهای دیگر هیچگونه محدودیتی را در نظر نگرفته اند، در حالیکه بعضی نیز رژیمهای حاوی منابع غنی از پروتئین را توصیه می کنند. توجه به این مساله لازم است که چاقی نه تنها با رژیم سرشار از انرژی، بلکه با رژیمی که در آن تعادل درشت مغذیها رعایت نشود نیز بوجود می آید. رژیمهایی که تعادل درشت مغذیها در آنها تغییر کرده است با وجود اینکه باعث کاهش وزن می شوند، اما به علت لذیذ نبودن و قیمت بالا، کمتر مورد استفاده قرار می گیرند (۲۹).
کاهش مطلوب وزن
مطلوبترین میزان کاهش وزن نیم تایک کیلوگرم درهفته می باشد که برای رسیدن به آن باید بطور میانگین انرژی رژیم ۱۰۰۰-۵۰۰ کیلو کالری کاهش یابد. ضررهای کاهش انرژی بیشتر از۱۰۰۰ کیلو کالری شامل موارد زیر میباشد: مقدار بیشتری بافت بدون چربی از دست میرود، تامین مواد مغذی لازم در چنین رژیم محدودی مشکل خواهد بود، رژیم غذایی مطلوب و مورد پسند نخواهد بود و بعد از رسیدن به وزن مورد نظر تغییرات و هماهنگی های زیادی باید صورت گیرد تا بتوان یک رژیم مناسب برای ثبات وزن تنظیم کرد. از مضرات کاهش انرژی دریافتی کمتر از ۵۰۰کیلوکالری نیز این است که زمان زیادی طول میکشد تا به وزن مورد نظر دست یابیم، مگر اینکه اضافه وزن اولیه خیلی کم باشد (۲۹).

همان­طور که از داده ­های جدول ۴-۱۸ مشخص است، میانگین واریانس استخراج شده برای هر متغیر بیشتر از همبستگی آن متغیر با سایر متغیرها است. بنابراین روایی تشخیصی متغیرهای پژوهش مورد تأیید است.

۴-۷-۱- برازش مدل مفهومی
برای آزمون کردن میزان تاثیرگذاری عوامل بر یکدیگر و برازش مدل مفهومی از معادلات ساختاری استفاده می­ شود.
۴-۷-۲- مدل­سازی معادلات ساختاری
برای بررسی روابط علّی بین متغیرها به صورت منسجم کوشش­­های زیادی در دهه اخیر صورت گرفته است. یکی از این روش­ها برای انجام تحلیل عامل تاییدی، معادلات ساختاری یا تحلیل چند متغیری با متغیرهای مکنون است. مدل­سازی معادله ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق­تر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگر امکان می­دهد مجموعه ­ای از معادلات رگرسیونی را به­ طور هم­زمان مورد آزمون قرار دهد. مدل­سازی معادلات ساختاری رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیه­هایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده^[۲۶] و متغیر­های مکنون^[۲۷] است، که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدل­یابی علی و گاه نیز LISREL^[28] نامیده شده است. اما اصطلاح غالب در این روزها، مدل­یابی معادله ساختاری یا به گونه خلاصه SEM^[29] است.
یک مدل کامل معادلات ساختاری شامل دو مؤلفه می­گردد:
الف) مدل اندازه ­گیری
ب) مدل ساختاری
الف) مدل اندازه ­گیری: جزئی از معادلات ساختاری است که طی آن متغیرهای مکنون مشخص می­شوند. متغیرهای مکنون، متغیرهای غیرقابل مشاهده­ای اند که به وسیله کواریانس میان دو یا چند شاخص نشان داده می­شوند.
ب) مدل ساختاری: جزئی از مدل ساختاری است که روابط بین متغیر­های مکنون را نشان
می­دهد.
بررسی و تحلیل مدل­های اندازه ­گیری در مراحل اولیه مطالعات تأیید مفیدی بوده چرا که می ­تواند به ارزیابی ابزار پژوهش و توسعه سازه­ها کمک کند. همچنین تحلیل مدل­های ساختاری می ­تواند روشن­گر نقاط ضعف نظری بوده و به تفسیر یافته­های پژوهش کمک نموده و در طرح مطالعات آینده سهم عمده ای داشته باشد؛ بر این اساس مدل­سازی معادلات ساختاری شامل دو مرحله عمده تدوین مدل و آزمون مدل می­باشد. در تدوین مدل محقق با بهره گرفتن از کلیه نظریات مرتبط، پژوهش و اطاعات در دسترس به طرح مدل می ­پردازد و در این مرحله مدل روابط علّی بین متغیر­ها را توصیف می­نماید. ارتباطات بین متغیرها می ­تواند مبین فرضیه­­هایی باشد که روابط علّی بین متغیر­های مشهود و مکنون را از فضای تئوریک استنتاج نموده ­اند. مرحله بعدی آزمون برازندگی و میزان انطباق این نظریه ­ها با داده­­های تجربی است که از جامعه­ای معین گردآوری شده ­اند.
۴-۷-۳- آزمون برازش مدل مفهومی
هدف از ارزیابی برازش کل مدل این است که مشخص شود تا چه حد کل مدل با داده ­های تجربی مورد استفاده سازگاری و توافق دارد. مجموعه وسیعی از معیارها و شاخص­­های برازندگی^[۳۰]وجود دارند که می- توانند برای اندازه ­گیری برازش کل مدل مورد استفاده قرار گیرند. متأسفانه هیچ کدام از اینها در تمام جهات نسبت به بقیه برتری ندارند. زیرا یک شاخص برازندگی خاص بسته به حجم نمونه، روش تخمین، پیچیدگی مدل، مفروضات مربوط به نرمال بودن یا ترکیبی از شرایط فوق به طور متفاوت عمل می­ کند. از این رو افراد مختلف بسته به شرایط مدل ممکن است شاخص­ های مختلفی را برای برازش مدل مورد استفاده قرار دهند (کلانتری, ۱۳۸۸، ۱۲۸-۱۲۹). در این بخش، مدل مفهومی پژوهش در قالب دیاگرام مسیر ترسیم و با بهره گرفتن از روش­­های مختلف برازش آن سنجیده می­ شود. یک مدل کامل معادلات ساختاری در حقیقت بیانگر آمیزه­ای از نمودار مسیر و تحلیل عاملی تاییدی (CFA^[31]) است.
(نمودار ۴-۱۰) ضرایب تخمین استاندارد مدل ساختاری پژوهش

(نمودار ۴-۱۱) اعداد معنی­داری مدل ساختاری پژوهش

بر اساس مدل نهایی، به وضوح دیده می­ شود که بجز رابطه بین دو متغیر «کیفیت درک شده برند» با «ارزش درک شده برند سبز» و دو متغیر «اعتبار برند» با «ارزش ویژه برند سبز»، رابطه بین سایر مولفه­ها که در مدل ابتدایی تحقیق آمده بود مثبت و معنادار است.
۴-۸- نیکوئی برازش مدل
در نهایت جهت برازش مدل ساختاری فرضیه اصلی تحقیق نیز از تعدادی از شاخص‌­های نیکوئی برازش استفاده شده است. جدول زیر بیانگر مهم­ترین شاخص­­های برازش می­باشد. جدول زیر نشان می­دهد که مدل مفهومی پژوهش جهت تبیین و برازش از وضعیت مناسبی برخوردار است.
(جدول ۴-۱۸) شاخص­­های برازش مدل ساختاری

نتیجه
مقدار مطلوب
شاخص برازش

۶۴۶/۲
۰۰/۳>
/df

۹۲/۰
۹۰/۰<
GFI

۰۶۵/۰
۰۸/۰>
RMSEA

۰۴۲/۰
۰۵/۰>