نرمافزار HEC RAS 4.1 میزان بار کل در سیلابها را در سیلابها شبیهسازی می کند، پس از جدا کردن ۲۵% مربوط به بارکف، بار معلق از رابطه لارسن بدست آمده که بنا بر آنچه در جدول (۴-۳) آمده است با درصد ۵۶/۸۱ میزان رسوب بار معلق سیلابها شبیهسازی شده است در واقع رسوب معلق انتقالی در نرمافزار HEC RAS 4.1 کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه کشکان پلدختر بوده است، جدول (۴-۳) و شکل(۴-۵) میزان رسوب شبیهسازی شده را در نرمافزار HEC RAS 4.1 با بهره گرفتن از رابطه لارسن را کمتر از میزان مشاهداتی و ثبت شده در ایستگاه نشان میدهد. رابطه لارسن در بسترهایی که دارای بافت شنی و ماسهای و سیلت باشد دارای نتایج بهتری است، همچنین بعد از آن رابطه یانگ که برای بسترهای شنی قابلیت دارد نتایج نزدیکتری به رسوب مشاهداتی در ایستگاه دارد. نتایج حاصل با نتایج امامقلیزاده و همکاران (۱۳۸۹)، ره نورد و همکاران (۱۳۹۱) و اعلمی و همکاران (۱۳۸۸) مطابقت داشت.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
-
- بررسی شش تابع انتقال رسوب ایکرز- وایت، انگلند-هانسن، لارسن (کوپلند)، میر- پیتر و مولر، توفالتی و یانگ در رودخانه نشان میدهد که ظرفیت حمل رسوب در بازه مورد مورد بررسی بر اساس توابع مختلف در نظر گرفته شده متغیر میباشد.
-
- مقایسه دبی رسوب اندازه گیری شده و محاسبه شده با بهره گرفتن از شش تابع انتقال رسوب نشان میدهد، رابطه لارسن نسبت به سایر توابع انتقال رسوب برآورد بهتری دارد. و خطای برآورد آن ۴۳/۱۸ درصد میباشد. دلیل اصلی وجود این اختلاف به توابع انتقال رسوب و معادلات ارائه شده برمیگردد چرا که آنها صرفا به منظور تخمین نرخ انتقال رسوب و تعیین غلظت مواد رسوبی در یک حالت موازنه (تعادل) و بدون در نظر گرفتن هیچگونه ته نشینی یا فرسایش، ارائه شده اند.
۵-۸ نتایج شبیهسازی رسوب نرمافزار GEP 4.3
همچنین با توجه به جدول (۴-۴) که نشان دهنده نتایج خطای برآورد نرمافزار GEP 4.3 میباشد، میتوان گفت که این نرمافزار با ۲۲/۹۴ درصد شبیهسازی، میزان رسوب شبیهسازی شده ۷۷/۵ درصد کمتر از مقدار اندازه گیری شده در ایستگاه پلدختر است.
۵-۹ انتقال رسوب سیلاب با حداکثر رسوب در مراحل واسنجی و اعتبارسنجی نرمافزار HEC RAS 4.1
با توجه به شکل (۴-۶) شبیهسازی رسوبات در دو مرحله واسنجی و اعتبارسنجی نشان داد که نرمافزار HEC RAS 4.1 مجموع رسوبات انتقالی مرحله اعتبارسنجی را بهتر از مرحله واسنجی برآورد کرده است که با توجه به شکلهای (۴-۷) و (۴-۸) سیلاب با حداکثر رسوب معلق انتقالی در مرحله واسنجی رخ داده است که میزان آن در نرمافزار HEC RAS 4.1 کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه برآورد شده است.
۵-۱۰ نتایج شبیهسازی رسوب در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی نرمافزار GEP 4.3
سیلاب با رسوب حداکثر شبیه سازی شده در نرمافزار GEP 4.3 کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه برآورد شده است. با توجه به نتایج در نرمافزار GEP 4.3 شکل(۴-۱۹)، اختلاف رسوب معلق شبیهسازی شده در قسمت واسنجی با رسوب مشاهداتی در ایستگاه بیشتر و در قسمت اعتبارسنجی دارای اختلاف کمتری است، در واقع هر دو نرمافزار رسوب انتقالی در مرحله اعتبار سنجی را بهتر از مرحله واسنجی شبیهسازی کرده اند. آنچه که در شکلهای (۴-۷)، (۴-۸) و (۴-۲۱)، (۴-۲۲) قابل بررسی است این است که در مرحله واسنحی سیلابی با دبی بیش از ۶۸۴ متر مکعب رسوب معلق بیش از ۱ میلیون ۹۰۰ هزار تن در روز داده و در مرحله اعتبارسنجی سیلابی با دبی بیش از ۹۴۵ متر مکعب رسوب معلق ۳۰۹ هزار تن در روز را انتقال داده است هر دو این سیلابها در ماههای اسفند رخ داده است که با بررسی داده های بارش و روز اندازه گیری رسوب انتقالی این نتیجه حاصل شد که در سیلاب مربوط به دوره واسنجی در ابتدای وقوع سیل و کمی قبل از رسیدن به نقطه اوج رسوب برداشت شده و در مرحله اعتبارسنجی پس از چند روز بارندگی و انتهای سیلاب رسوب اندازه گیری شده است، که با دلیل آن موقعیت قرارگیری اندازه گیری رسوب در سیلاب و کمبود پوشش گیاهی در ماه اسفند و نگهداشت ذرات خاک بوده است، و با نتایج صادقی و همکاران (۱۳۸۴) مطابقت داشت، همچنین بیشترین رسوبدهی در زمان سیلابها زودتر از پیک جریان رخ داده است، که با نتایج طرخورانی (۱۳۸۰) و Blanco at al (2010) مطابقت داشت.
۵-۱۱ رسوب حداکثر و حداقل سیلابها در نرمافزار HEC RAS 4.1
برای بررسی شبیهسازی انتقال رسوب در زمان وقوع سیل با حجم رسوب کمتر و حجم رسوب بیشتر در کل دوره آماری مطابق شکل(۴-۹، الف و ب) در نرمافزار HEC RAS 4.1 ماه اسفند بوده که در هر دوی آن میزان رسوب شبیهسازی شده کمتر از مقدار رسوب اندازه گیری شده است.
۵-۱۲ رسوب حداکثر و حداقل سیلابها در نرمافزار GEP 4.3
در شکل(۴-۲۰) نیز سیلاب با حجم رسوب حداکثر و حداقل مربوط به نرمافزار GEP 4.3 آمده است که در هر دوی آن نیز ماه اسفند بوده که میزان شبیهسازی در سیلاب با حداکثر رسوب انتقالی کمتر از مقدار مشاهداتی و در سیلاب با حداقل رسوب انتقالی با اختلاف کم بیشتر از میزان اندازه گیری است.
۵-۱۳ تغییرات انتقال رسوب در ماههای مختلف
شکل(۴-۱۰) و شکل (۴-۲۳) رسوب تجمعی در سیلابهای ماههای دی، بهمن، اسفند و فروردین را در دو نرمافزار HEC RAS 4.1 و GEP 4.3 را نشان داده میدهد که در نرمافزار HEC RAS 4.1سیلابهای ماههای اسفند، فروردین، بهمن و دی را از بیشتربه کمتر طبق دوره مشاهداتی شبیهسازی کرده است، اما در نرمافزار GEP 4.3 سیلابهای ماههای فروردین، اسفند، بهمن و دی را از بیشتر به کمتر شبیهسازی کرده است. وقوع سیلابها در فصل زمستان و ابتدای فصل بهار را میتوان به دلیل تمرکز بارشی کشور در این موقع از سال و سیلابهای ماههای اسفند به علت به تمرکز بارش باران و برف و افزایش دما و ذوب برف دانست، انتهای اسفند و ماه فروردین فصل ذوب برف میباشد که می تواند رواناب را افزایش و دبی در قسمت خروجی حوزه را افزایش و میزان رسوب انتقالی را بیشتر منتقل کند البته بارش نیز خود دلیلی بر ذوب برف خواهد بود که با نتایج وزارت نیرو (۱۳۹۱) مطابقت داشت. دلیل دیگر افزایش رواناب و سیلاب که منجر به انتقال رسوب بیشتر است نبود پوشش گیاهی در این موقع از سال و آغاز تغییرات بر روی اراضی کشاورزی مثل شخم باعث جدایی ذرات از هم و نهایتاٌ انتقال آن به نقاط پایین دست خواهد بود. در ماه فروردین نیز با بارشهای ناگهانی و گرمتر شدن هوا میزان رسوب انتقالی سیلابهای ناگهانی بیشتر است. اما ماههای دی و بهمن دارای تعداد سیلاب کمتر به ترتیب ۹% و ۱۶% کل سیلابها با حجم انتقال رسوب در نرمافزار HEC RAS 4.1 در ماه دی و بهمن ۳% و ۱۶% و در نرمافزار GEP 4.3 5% و ۱۸% میباشد، که حجم رسوب کمتر نسبت به ماههای اسفند و فروردین است. در قسمت انتهایی و نزدیک شهر پلدختر به علت عریض بودن بازه رودخانه و کاهش سرعت آب یکی از منابع تهیه شن و ماسه و مصالح میباشد که این تغییر شکل و گودیها خود باعث برهم خوردن شکل رودخانه و درنتیجه در هنگام سیلاب اغتشاش در جریان ایجاد کرده است که خود باعث حمل ذرات رسوب و افزایش رسوب خروجی از حوزه خواهد شد، برداشت شن و ماسه از رودخانه که نوعی دخل و تصرف در آن محسوب می شود، معمولاٌ آثار منفی فراوانی بجای می گذارد و لذا در برخی کشورها برداشت مصالح رودخانهای به طور کلی ممنوع و یا بسیار محدود گردیده است که این امر در شرایط فعلی و با توجه به طرحهای عمرانی متعدد در کشور ما امکان پذیر نیست و متأسفانه به همین دلیل برداشت مصالح از بستر و حریم رودخانهها و سواحل در سالهای گذشته وضعیت طبیعی بسیاری از رودخانهها را تغییر داده و تبعات نامطلوب فراوانی برجای گذاشته است. از دیگر مسائل افزایش رسوب در خروجی رودخانه کشکان میتوان به جنس بستر رودخانه (خصوصیات رودخانه ) کشکان اشاره کرد که حدود ۷۵ درصد آن شن و ماسه و ۲۵ آن رس و سیلت بوده که این ذرات در حالت معلق و غلتشی در هنگام سیلاب حرکت کرده و از حوزه خارج میشوند (گزارش آب منطقهای لرستان، ۱۳۹۱). کوهستانی بودن این منطقه (بازه مطالعاتی) باعث برخورد جریان به قسمت های سخت کوهستانی شده که آشفتگی و نیروی زیاد ( غیرماندگار بودن جریان سیلابها) موجود در جریان باعث کنش و افزایش ذرات انتقالی رسوب خواهد شد. شکل (۴-۱۱) و شکل (۴-۱۲) در HEC RAS 4.1 و شکل (۴-۲۸) و شکل(۴-۲۹) تغییرات انتقال رسوب در ماههای دی و بهمن در نرمافزار GEP 4.3نشان میدهد که تغییرات سیلاب با رسوب انتقالی کمتر بوده ولی در ماههای اسفند شکل ( ۴-۱۳) و شکل (۴-۳۰) و ماههای فروردین شکل ( ۴-۱۴) و شکل (۴-۳۱) دارای تغییرات سیلاب با رسوب انتقالی بیشتر میباشد. در قسمت شبیهسازی رسوب معلق در زمان سیل با حداقل رسوب انتقالی و سیل با حداکثر رسوب انتقالی در هر ماه در نرمافزارHEC RAS 4.1 رسوب حداکثر و حداقل هر ۳ ماه کمتر از مقدار اندازه گیری شبیهسازی شده است به غیر از رسوب حداقل فروردین ماه که بیشتر از مقدار واقعی در ایستگاه کشکان پلدختر برآورد شده است شکل (۴-۱۸، الف). در نرمافزار GEP 4.3 نیز در ماههای دی و فروردین بیشتر از رسوب معلق اندازه گیری شده ودر ماههای بهمن و اسفند کمتر از رسوب معلق مشاهداتی برآورد شده است (۴-۲۳).
۵-۱۴ نتایج بررسی متوسط انتقال رسوب
همچنین بر اساس جدول (۴-۶) در کل دوره آماری متوسط رسوب انتقالی در ماههای اسفند و فروردین با ۴/۱۲۸ هزارتن و ۵/۷۲ هزار تن رسوب بیشتر از ماههای دیگر بوده و کمترین آن با ۸۴/۲۱ هزار تن در ماههای دی بوده است، که مقدار متوسط رسوب انتقالی شبیهسازی شده در نرمافزار HEC RAS 4.1 با مقدار۷/۸۳ هزار تن متوسط رسوب معلق شبیهسازی شده کمتر از مقدار متوسط رسوب اندازه گیری شده با ۷/۱۰۳ هزار تن در ایستگاه هیدرومتری کشکان پلدختر است، و در نرمافزار GEP 4.3 مقدار متوسط رسوب شبیهسازی شده با اختلاف کم، با مقدار ۷۴/۹۷ هزار تن، کمتر از متوسط رسوب انتقالی ایستگاه کشکان پلدختر در دوره آماری میباشد. همانطور که در جدول (۴-۶) دیده می شود متوسط انتقال رسوب در ایستگاه هیدرومتری کشکان پلدختر در مواقع سیلابی ۸۵۱/۱۰۳۷۳۰ تن در روز بوده که نرمافزار GEP 4.3تنها با ۷۷/۵ درصد خطا قادر به شبیهسازی بهتر و نزدیکتر نسبت به نرمافزار HEC-RAS 4.1 با ۴۳/۱۸- درصد خطا بوده است، در ایستگاه هیدرومتری کشکان پلدختربه طور متوسط بیشترین میزان انتقال رسوب در مواقع سیلابی در ماههای اسفند ۳۵/۱۵۲ هزار تن در روز و بعد از آن به ترتیب ماههای فروردین، بهمن و کمترین آن در ماههای دی بوده است.
طبق جدول (۴-۶) نرمافزار HEC-RAS 4.1 با وجود شبیهسازی کمتر نسبت به میزان اندازه گیری شده در ایستگاه، بیشترین متوسط انتقال رسوب معلق در ماههای سیلابی را ماههای اسفند با ۸۹/۱۵ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه، ماههای فروردین با ۰۲/۳ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه ، ماههای بهمن با ۰۱/۱۴ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه و در نهایت ماههای دی با ۲۶/۲۷ درصد خطا کمتر نسبت به میزان رسوب معلق اندازه گیری در ایستگاه برآورد کرده است؛ و در نرمافزار GEP 4.3 بیشترین متوسط انتقال رسوب معلق در ماههای سیلابی را ماههای اسفند با ۸۹/۱۷ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه ، ماههای فروردین با ۱۱/۷ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه ، ماههای بهمن با ۴۱/۱ درصد خطا کمتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه و در نهایت ماههای دی با ۹۶/۱۵ درصد خطا بیشتر از رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه ، نسبت به میزان اندازه گیری در ایستگاه برآورد کرده است، نرمافزار HEC RAS 4.1 و GEP 4.3 دارای همان ترتیب بیشترین به کمترین طبق ترتیب آن در ایستگاه هیدرومتری کشکان پلدختر ماههای اسفند، فروردین، بهمن و دی میباشد.
۵-۱۵ نسبت تغییرات انتقال رسوب در ماههای مختلف
طبق جدول (۴-۷) مشاهده می شود رسوب معلق در زمان اندازه گیری شده به ترتیب از ماههای اسفند، فروردین، بهمن و دی دارای بیشترین انتقال رسوب در دوره آماری بوده ولی در نرمافزار HEC RAS 4.1 بیشترین رسوب معلق درماههای دی با کاهش ۱%، ماههای اسفند با ۲% کاهش، ماههای فروردین با ۳% افزایش نسبت به رسوب معلق اندازه گیری شده، شبیهسازی شده و در نرمافزار GEP 4.3 ماه دی با ۱% افزایش، ماه بهمن با ۲ % افزایش، ماه اسفند با ۴% کاهش و فروردین با ۱% افزایش نسبت به رسوب اندازه گیری شده شبیهسازی شده است. نسبت انتقال رسوب در نرمافزار HEC RAS 4.1 و GEP 4.3 ماههای اسفند، فروردین، بهمن و دی به ترتیب از بیشتر به کمتر شبیهسازی شده است. در نرمافزار GEP 4.3 در ماههای سیلابی دی و بهمن با افزایش ۲% و در ماههای اسفند و فروردین با کاهش ۲% نسبت به نرمافزار HEC RAS 4.1 شبیهسازی انتقال رسوب معلق صورت گرفته است. سیلابهایی که در سالهای خشک رخ میدهد حجم رسوب انتقالی بالایی داشته که هم پوشش گیاهی کمتر بوده هم رسوبات به علت خشکی زمین غیرچسبنده بوده و به راحتی با رواناب حمل شده اند و در مواقع ترسالی رسوب کمتری داشتند که در بارشهای قبلی انتقال داده شده یا پوشش بهتر باعث حفظ ذرات خاک شده است. در سیلابهایی که در روزهای متوالی رسوب برداشت شده است هنگام افزایش دبی جریان، یا در قسمت شاخه صعودی هیدروگراف رسوب معلق بیشتری نسبت به شاخه نزولی هیدروگراف سیل مشاهده شده است که با نتایج مساعدی و همکاران(۱۳۸۵) مطابقت داشت شکل (۴-۱۲)، (۴-۱۳) و (۴-۱۴) و شکل های (۴-۲۹)، (۴-۳۰) و(۴-۳۱). تغییرات کاربری اراضی به واسطه توسعه زمینهای کشاورزی در بستر رودخانه و برداشتهای غیر اصولی از کف رودخانه و تغییر شکل بستر رودخانه موجب تولید رسوب و افزایش انتقال آن شده است که با نتایج Kerem(2000)، مطابقت داشت.
۵-۱۶ نتایج ارزیابی و حساسیتسنجی مدل
که در این تحقیق داده های سیلاب و رسوب معلق از سال آبی ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۹ در دو مرحله واسنجی (۱۳۵۹ تا ۱۳۷۱) و مرحله اعتبارسنجی(۱۳۷۱ تا ۱۳۸۹) مد نظر قرار گرفتند. برای اجرای نرمافزارها تعداد ۷۶ سیل همراه با نمونه رسوب در کل دوره آماری و سپس برای تغییرات آن در ماههای مختلف تقسیم بندی سیلابهای ماهانه انجام شد که سیلابهای در ماههای دی، بهمن، اسفند و فروردین مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نرمافزارHEC-RAS4.1، ۶ رابطه برای محاسبه بارکل وجود دارد که از بین این روابط بهترین رابطه لارسن با ۹۹/۱۲ درصد خطا کمتر از مقدار اندازه گیری رسوب، شبیهسازی را انجام داده جدول (۴-۳) که با توجه به شکل(۳-۱۱) میزان رسوب معلق از بار کل جدا و محاسبات برروی آنها صورت گرفت.
فرایند واسنجی در شبیهسازی نرمافزار HEC RAS 4.1 و GEP 4.3 با بهره گرفتن از ضریب زبری مانینگ انجام شد، که طبق جدول (۴-۹) و جدول (۴-۱۰)، بهترین ضریب زبری مانینگ که نتایج آن با داههای مشاهداتی در ایستگاه نزدیکتر بود ۰۴۵۴/۰ برای این بازه انتخاب شد. همچنین دمای آب نیز در نرمافزار HEC RAS 4.1 واسنجی شد که تأثیر خیلی کمی داشت که لازم به ذکر است که این رسوبات در زمستان و فصل سرد رخ داده است، همچنین شبیهسازی رسوب سیلابها در نرمافزار HEC RAS 4.1 با بهره گرفتن از دمای اندازه گیری شده در ایستگاه، دارای نتایج بهتری نسبت به مقادیر دمای داده شده به نرمافزار برای حساسیت سنجی میباشد جدول (۴-۸)، که نتایج با مطالعات ره نورد و همکاران (۱۳۹۱) همخوانی نداشت. Vanoni (1904) اگر فرض شود که با تغییر درجه حرارت غلظت رسوبات در نزدیک بستر، سرعت و تنش برشی تغییر نکنند، معادله راوس نشان میدهد که با کاهش درجه حرارت دبی رسوبات معلق افزایش مییابد، اگرچه دلیل قانعکننده ای برای این تغییرات وجود ندارد. Lin et al (1949) به این نتیجه رسیدند که به ازای یک دبی معین جریان، دبی رسوبات در رودخانه کلرادو در فصل زمستان به دلیل کاهش درجه حرارت نسبت به تابستان بیشتر بود. لین و همکاران به این نتیجه رسیدند که که با تغییرات درجه حرارت تغییرات زیادی در نرخ انتقال رسوبات ریزتر از ۲۹۵/۰ میلیمتر رخ میدهد، در حالی که در مورد رسوبات درشتتر، میزان تغییرات کمتر است. این یافته با نظریه بار معلق سازگارتر است. از این رو سرعت سقوط ذرات ماسه در این محدوده اندازه به تغییرات درجه حرارت حساس است. در جدول (۴-۱۲) حساسیت سنجی نرمافزار GEP 4.3 با داده های مختلف صورت گرفت که بیشترین حساسیت را نسبت به دانهبندی و ضریب زبری مانینگ و دبی جریان داشته است و کمترین آن عرض رودخانه و قطر ۵۰ درصد ذرات میباشد. با توجه به جدول (۴-۱۲) داده های رسوبی در مرحله واسنجی در نرمافزار HEC-RAS 4.1 بر اساس معیار ناش- ساتکلیف با دقت ۷۰۱/۰ درصد شبیهسازی شدند. باتوجه به معیار کیفیت شبیهسازی در طبقه خوب قرار میگیرد. همچنین در قسمت اعتبارسنجی بر اساس معیار ناش- ساتکلیف داده های رسوب با دقت ۷۴/۰ درصد شبیهسازی شدند، که اینها نشان از قابلیت نرمافزار برای شبیهسازی انتقال رسوب را دارد ( ره نورد و همکاران). همچنین با توجه به جدول (۴-۱۱) نرمافزار GEP 4.3 در قسمت واسنجی با معیار ناش ساتکلیف ۷۵۱/۰ و در قسمت اعتبارسنجی با معیار ناش ساتکلیف با دقت ۷۸۳/۰ درصد دارای قابلیت شبیهسازی رسوب را داشته است(Zakaria et al,2010). از منابع خطا در شبیهسازی رسوب میتوان به دانهبندی رسوب معلق سیلابها و عدم پیوستگی اطلاعات رسوب اشاره کرد. توزیع سیلابها در ماههای دی، بهمن، اسفند و فروردین بوده است. ماه دی تقریباٌ آغاز بارشهایی است که زمین بدون پوشش بوده و بارشها بر روی زمین جاری و با تمرکز آنها در خروجی منجر به سیل می شود که در این ماه تعداد سیلابهای کمتر با دبی کم رخ داده است و حداکثر رسوب معلق ان کم میباشد، ماه بهمن نیز بارش برف و باران به خصوص در نقاط با ارتفاع بالاتر را نیز داشته و سیلابهای بیشتر از ماه دی را در بردارد . ماه اسفند و فروردین هم بارش و هم ذوب برف را همرا با آغاز فصل گرم داشته و تأثیر سیلابها بیشتر از ماههای قبلی میباشد؛ که این سیلابها با سرعت و نیروی بیشتر قابلیت حمل ذرات رسوبی را دارند. سیلاب حداکثر کل دوره آماری در ماه اسفند رخ داده است. جدول(۴-۱۳) نشاندهنده عدم معنا دار بودن اختلاف بین رسوب شبیهسازی شده با رسوب مشاهداتی در ایستگاه هیدرومتری کشکان پلدختر میباشد. همچنین نرمافزار GEP 4.3 با ۵۵/۱۲ درصد خطا کمتر نسبت به نرمافزار HEC RAS 4.1، رسوب سیلابها را شبیهسازی کرده است.
نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از نرمافزارهای HEC RAS 4.1 و GEP 4.3، جهت شبیهسازی انتقال رسوب سیلابها کارآیی مناسبی در حوزه آبخیز کشکان داشتهاست. با توجه به نتایج و دقت شبیهسازی، نرمافزارها با دقت قابل قبولی رسوب معلق را در بازه مورد نظر شبیهسازی کرده است. در این نرمافزارها هرچه میزان دانهبندی رسوب و ضریب زبری مانینگ با دقت بیشتری تعیین شود داده شبیهسازی شده با اطمینان بیشتری بهدست خواهد آمد و دیگر اینکه با داشتن رسوب در همه سیلابها میتوان راهکاریی اجرایی در برنامه ها و طرحهای پیشگیری از خسارت، جهت حفظ منابع آب و خاک داشت.
۵-۱۷ آزمون فرضیه ها
۵-۱۷-۱ رابطه همبستگی بین رسوب معلق رودخانه کشکان با دبی جریان از رابطه توانی پیروی می کند.
که نتایج آن در شکل(۴-۱) آمده است.
۵-۱۷-۲ نرمافزارهای HEC RAS 4.1 و GEP 4.3 رسوب معلق رود خانه کشکان (بازه مطالعاتی) با دقت قابل قبول رسوب معلق را شبیهسازی کرده است (معیار ناش ساتکلیف و تحلیل آماری T student).
۵-۱۸ پیشنهادهای پژوهشی
برمبنای نتایج تحقیق حاضر، پیشنهادهایی ارائه شده است:
– بررسی کاربری اراضی و پوشش های مختلف حوزه بر روی دبی و رسوب خروجی حوزه.
– مقایسه نتایج مدلها با سایر مدلهای برآورد رسوب در رودخانه.
-شبیهسازی کیفیت آب در بازه مطالعاتی با نرمافزار HEC RAS 4.1 و .GEP 4.3.
-بررسی نقش هیدرولوژی برف حوزه کشکان در سیلابها.
۵-۱۹ پیشنهادهای اجرایی
۱-انحراف شاخه های پر رسوب و استفاده از بندهای نفوذپذیر و بندهای رسوبگیر، همراه جریانهای سیلابی و جلوگیری از رسیدن همزمان پیکها در خروجی حوزه.
۲- جلوگیری از تجمع موضعی رسوبات در محل اتصال شاخهها.
۳- استفاده از پوشش گیاهی جهت پایدار نمودن و حفاظت سواحل رودخانهها و کاهش خطر فرسایش و کنترل رسوب.
۴- اعمال مدیریت صحیح در برداشت مصالح، برداشت از مکانهای مناسب و رعایت ضوابط فنی و ابعاد بهینه و روش و حجم برداشت.
۵-در انتقال رسوب رودخانهها، سیلابها با حجم زیاد، نقش بسزایی دارند، لذا با توجه به اهمیت رودخانه کشکان پیشنهاد می شود به ثبت چنین پدیدههایی حساس باشند، و داده های رسوب به اندازه کافی در شرایط سیلابی برداشت گردد.
فهرست منابع
– – الوانکار، س. ر.، ثقفیان، ب. ۱۳۸۸. مدلسازی سیلاب در حوزه آبخیز رودخانه کن به وسیله مدل توزیعی ADHM، مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران (مدیریت پایدار بلایی طبیعی) گرگان. ص ۱۳۲۷-۱۳۱۹
-اعظمی، ا.، نجفینژاد، ع. و عربخدری، م. ۱۳۸۴ . ارزیابی مدلهای هیدرولوژیکی در برآورد با رمعلق رسوبی جریان پایه و سیلابی در حوزه سد ایلام. سومین همایش ملی فرسایش و رسوب، ۵٫ص.
– اسدیانی یکتا.، ا، سلطانی.، ف ، ۱۳۸۷، مقایسه برآورد میزان بار معلق ورودی به مخزن سد اکباتان با بهره گرفتن از مدلهای هوشمند عصبی -فازی،(ANFIS)، شبکه عصبی مصنوعی(ANN) و منحنی سنجه رسوب.
– اعلمی،، م. ت. ، احمدیان، م. و تیموری مقدم، ع. ، ۱۳۸۸، براورد تغییرات پایاب سدشهید مدنی بااستفاده از نرمافزار HEC-RAS 4.0 ، هشتمین سمینار بین المللی رودخانه، دانشگاه شهید چمران اهواز.
-بانک آمار و اطلاعات ایستگاه های آب و هواشناسی کشور،۱۳۷۱، دفتر مطالعات پایه منابع آب، تماب سابق(وزارت نیرو).