صالحی صدقیانی و دهقان(۱۳۸۹) در پژوهشی به بررسی ارتباط ابعاد توانمندسازی روانشناختی با خلاقیت پرداختند.نتایج نشان داد که بین ابعاد توانمندسازی روانشناختی و خلاقیت همبستگی قوی و مستقیمی وجود دارد.ضریب همبستگی بین توانمندسازی روانشناختی و میزان خلاقیت(۷۱/۰)، ضریب همبستگی به دست آمده برای متغیرهای احساس شایستگی و خلاقیت(۸۵/۰)، احساس اعتماد و خلاقیت(۷۵/۰)، احساس مؤثر بودن و خلاقیت(۶۴/۰)، احساس معنی دار بودن و خلاقیت(۶۴/۰) و داشتن آزادی عمل و خلاقیت(۸۷/۰) می‌باشد.

۲-۶-۲-پژوهش های انجام شده خارجی

لیزاراگا،باکودانو و کلوساس^[۹۵](۲۰۱۴) ارتباط بین متغیرهای روانشناختی خاص(هوش،شخصیت و خودکارآمدی) را با خلاقیت بررسی کردند. این مطالعه با نمونه ۱۸۰ نفری(۱۳۶دختر و ۴۴ پسر) از دانش آموزان انجام شد. نتایج نشان داد که خودکارآمدی در ایجاد خلاقیت مؤثر است.

در پژوهشی سینک و سارکار(۲۰۱۲) ارتباط بین توانمندسازی روانشناختی و رفتارهای خلاقانه را در بین معلمان بررسی کردند. نتایج مطالعه نشان داد که کنترل بیشتر در حوزه شغلی تحت تأثیر توانمندسازی روانشناختی است که تأثیر مثبت و معناداری بر رفتارهای خلاقانه دارد.به علاوه هنگامی که افراد احساس کنند کارشان معنی دار است تمایل بیشتری به انجام آن فعالیت دارند.

لی^[۹۶] و همکاران(۲۰۱۲) درپژوهشی به بررسی نقش واسطه ای توانمندسازی روانشناختی در افزایش خلاقیت پرداختند.جامعه آماری این پژوهش ۳۸۵ کارگر شاغل در سازمان های مختلف چین بود. نتایج حاکی از ان بود که توانمندسازی روانشناختی به طور کامل در ایجاد خلاقیت مؤثر است.

دو، کان و سونگ^[۹۷](۲۰۱۲) در پژوهش خود نقش ویژگی های روانشناختی (انگیزش درونی و توانمندسازی روانشناختی) را در فرآیندهای آشکار کننده خلاقیت مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که انگیزش درونی و توانمندسازی روانشناختی ارتباط مثبت و معنادار با میزان بروز خلاقیت در افراد دارند.

وارنر و مایرز^[۹۸](۲۰۱۰) در پژوهشی به بررسی نقش باورهای انگیزشی در عملکردهای شناختی و رفتاری از جمله خلاقیت پرداخته‌اند.نتایج نشان داد که باورهای انگیزشی درونی موجب افزایش خلاقیت و باورهای انگیزشی بیرونی موجب کاهش خلاقیت دانش آموزان می شود.

کانتی و همکاران(۲۰۰۱) در پژوهشی به بررسی رابطه بین تحقق نیازهای روانی اساسی (ارتباط با دیگران، خودمختاری و شایستگی) پرداختند. نتایج نشان داد که بین انگیزش درونی، میزان ارضای نیازهای بنیادین و خلاقیت ارتباط معناداری وجود دارد.

شلدون و همکاران(۲۰۰۱) در پژوهش خود به دنبال ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این سؤال بودند که آیا بین ارضای نیاز های خودمختاری و شایستگی با خلاقیت ارتباط وجود دارد یا خیر؟نتایج حاکی از آن بود که تحقق نیازهای خودمختاری و شایستگی به طور معنی داری می‌تواند خلاقیت را پیش‌بینی کند.

فصل سوم

روش پژوهش

۱-۳- طرح پژوهش

روش استفاده شده در این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل است. پیش از اجرای جلسات آموزشی از افراد گروه نمونه پیش آزمون به عمل آمد. و پس از انتصاب تصادفی گروه ها در دو گروه آزمایش و کنترل، توانمندسازی روانشناختی در قالب ۸ جلسه ی ۶۰ دقیقه ای به گروه آزمایشی آموزش داده شد. پس از اتمام جلسات آموزشی بلافاصله پس آزمون اجرا شد و نتایج پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه با یکدیگر مقایسه شدند.

۲-۳- جامعه آماری

جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ی(۳۲۰) دانش آموزان دختری است که در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ در پایه ی سوم دوره اول دبیرستان مشغول به تحصیل بودند.

۳-۳- روش نمونه گیری و تعداد نمونه

روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی چند مرحله ای است.‌به این صورت که پس از تهیه ی لیست مدارس دوره ی اول دبیرستان از آموزش و پرورش شهرستان، از بین ۵ مدرسه، یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب گردید. پس از اجرای پرسشنامه های پژوهش دربین کلیه س دانش آموزان پایه ی سوم این مدرسه تعداد ۳۰ نفر از دانش آموزان پایه ی سوم را که در پرسشنامه های خلاقیت شناختی و خلاقیت هیجانی نمره ی پایین کسب کردند، به عنوان نمونه ی این پژوهش انتخاب شدند. سپس دانش آموزان به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند.

۴-۳- ابزارهای پژوهش

ابزارهای استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه ی خلاقیت شناختی عابدی و پرسشنامه خلاقیت هیجانی آوریل بودند.

۱-۴-۳- پرسشنامه خلاقیت شناختی

عابدی(۱۳۷۲) با اقتباس از آزمون های مطرح خلاقیت، نظیر آزمون تورنس(حقیقت، ۱۳۷۷) برای سنجش تفکر خلاق پرسشنامه ۶۰ گویه ای در چهار بعد سیالی(۱۶ گویه)، انعطاف پذیری(۱۱ گویه)، اصالت(۲۲ گویه) و بسط(۱۱گویه) تهیه کرد. در مقابل هر گویه سه گزینه قرار دارد که به ترتیب نمره ای از ۲-۰ می گیرند و جمع نمره ها نمره کل خلاقیت شناختی را نشان می‌دهد که دامنه ای ازنمرات ۰ تا ۱۲۰ را شامل می شود. میزان خلاقیت شناختی افراد به شرح زیر مشخص می شود.

نمره زیر ۵۰

خلاقیت بسیار کم

نمره بین ۵۱ تا ۷۵

خلاقیت کم

نمره بین ۷۶ تا ۸۵

خلاقیت متوسط

نمره بین ۸۶تا ۱۰۰

خلاقیت زیاد

نمره بین۱۰۱ تا ۱۲۰

خلاقیت بسیار زیاد

عابدی روایی این پرسشنامه را با شیوه ی تحلیل عامل و همبستگی با آزمون های مشابه(تورنس) محاسبه کرد. ضریب همبستگی بین نمره کل آزمون تورنس و نمره کل آزمون معادل ۴۶/۰ به دست آمد(عابدی ،۱۳۷۲). پایایی آن را با بازآزمایی و آلفای کرونباخ گزارش محاسبه شده است. ضریب پایایی بخش های سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط از طریق بازآزمایی در اجرای فرم اولیه این آزمون توسط عابدی به ترتیب۸۵/۰،۸۲/۰،۸۴/۰،۸۰/۰به دست آمد(عابدی،۱۳۷۲). در اسپانیا از روش ضریب همسانی درونی آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی استفاده شد.این ضریب برای مؤلفه های خلاقیت به ترتیب سیالی۷۵/۰، ابتکار۶۷/۰، انعطاف پذیری ۶۱/۰ و بسط ۶۱/۰ گزارش ‌کرده‌است(عابدی ،۱۳۷۵).

همچنین در پژوهش های متعددی از جمله شهنی و همکاران(۱۳۸۴)، سهرابی و سهرابی(۱۳۸۱)،کفایت(۱۳۷۳)، و حقیقت(۱۳۷۷) روایی و پایایی این آزمون با بهره گرفتن از روش های تحلیل عامل و بازازمایی و آلفای کرونباخ تأیید شده است.

پایایی به دست آمده از این پژوهش

در پژوهش حاضرآلفای کرونباخ برای پرسشنامه خلاقیت شناختی ۹۲/۰ به دست آمد.

۲-۴-۳- پرسشنامه خلاقیت هیجانی