الف – پرداخت کنندگان مالیات به صورت داوطلبانه در تأمین منابع مالی مشارکت نمی کنند. آنها نمی توانند بین پرداخت یا عدم پرداخت مالیات یکی را انتخاب کنند٬ حتی اگر هیچ گونه استفاده ای از خدمات ارائه شده ننمایند.
ب – منابع مالیات پرداختی٬ به میزان درآمد و ارزش دارایی های افراد بستگی دارد٬ بنابراین مالیات براساس میل مالیات دهنده و در قبال خدمات خاص دولت پرداخته نمی شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ج- هیچ گونه رابطه مبادله ای بین منابع مالی فراهم شده و خدماتی که ارائه شده است وجود ندارد.
د- دولت در اغلب موارد٬ خدمات را به صورت انحصاری ارائه می دهد. به لحاظ فقدان یک بازرا رقابتی٬ اندازه گیری کارائی دولت در مورد خدمات ارائه شده٬ بسیار مشکل است.
ه – تعیین مقدار و کیفی مطلوب اغلب خدماتی که دولت ارائه می دهد٬ بسیار مشکل است. چه تعداد پلیس کافی است؟ چه نسبتی از استاد به دانشجو منطقی است؟ از این رو شهروندان در مورد انتخاب میزان و کیفیت خدمات عمومی٬ اختیار کمی دارند.
تجزیه و تحلیل ویژگی های ساختاری و خدمات فعالیت هایی از نوع غیر انتفاعی سازمان های بزرگ عمومی٬ مؤید این مطلب است که برای ارزیابی عملکرد مدیران در این بخش از فعالیت ها٬ از شاخص دیگری غیر از سود باید استفاده نمود. در فعالیت های غیر انتفاعی بخش عمومی بر خلاف فعالیت های انتفاعی بخش خصوصی٬ یک شاخص کلی برای اندازه گیری عملکرد وجود ندارد و به همین دلیل٬ مفهوم مسئولیت پاسخگویی با تأثیر پذیری از ویژگی های ساختاری و خدمات فعالیت های غیر انتفاعی ٬ مورد توجه قرار گرفته و به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد مقامات منتخب و مسئول٬ مورد پذیرش بخش عمومی قرارگرفته است. استفاده صحیح و مناسب از مفهوم مسئولیت پاسخگویی به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد٬ مستلزم ساز و کارهای خاصی است که بتواند بستری مناسب را برای ارائه قضاوت آگاهانه فراهم نمایند. بدین معنی که ابتدا باید مبنائی برای ارزیابی عملکرد فراهم شود تا مقامات منتخب و مسئول براساس آن اقدام نموده و نسبت به نتایج و پی آمدهای آن پاسخگو باشند. در این صورت امکان استفاده از مفهوم مسئولیت پاسخگویی به عنوان شاخصی جهت ارزیابی عملکرد مقامات منتخب و مسئول فراهم خواهد آمد. برای این منظور برنامه ای هدفمند تدوین می شود که در آن علاوه بر مشخص شدن اهداف٬ راه های رسیدن به این اهداف تعیین و هزینه های اجرای برنامه ها و چگونگی تأمین منابع مالی و محل مصرف این منابع نیز برآورد و پیش بینی خواهد گردید (سعیدی٬ ۱۳۸۴: ۳۱ ).
نتیجه آنکه٬ به تبع ویژگی های ساختاری و خدمات فعالیت های غیر انتفاعی سازمان های بزرگ بخش عمومی٬ دو ویژگی دیگر تحت عنوان ویژگی های کنترلی در این بخش از فعالیت های مورد توجه و تأکید قرار می گیرد. به بیان دیگر ویژگی های کنترلی که شرح مختصری از آن ارائه می شود٬ پی آمد طبیعی ویژگی های ساختاری و خدماتی فعالیت هایی از نوع غیرانتفاعی است. هیأت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB ) در پاراگراف ۱۱۳ بیانیه مفهومی شماره یک خود٬ بودجه بندی و استفاده از سیستم حسابداری حساب های مستقل را از ویژگی های کنترلی محیط فعالیت های غیر انتفاعی به شمار آورده و در پاراگراف های ۱۱۹ تا ۱۲۲ همان بیانیه٬ دلایل آن را به شرح زیر بیان نموده است:
بودجه یکی از مهمترین اسنادی است که توسط دولت تهیه می شود. بودجه٬ برنامه ای برای هماهنگ نمودن در آمد و هزینه و یا منابعی قابل دسترس و ضروری برای تحقق اهداف مشخص است.
مفاهیمی از نحوه کارکردها ومسئولیت پاسخگویی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه:
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه وظیفه بهداشت درمان و آموزش پزشکی را در استان بر عهده دارد.که در راس آن رئیس دانشگاه ودارای ۷ معاونت میباشد که به شرح ذیل می باشند.
۱-معاونت توسعه مدیریت و منابع
۲-معاونت درمان
۳-معاونت بهداشتی
۴-معاونت آموزشی
۵-معاونت دانشجویی و فرهنگی
۶-معاونت تحقیقات و فناوری
۷-معاونت غذا و دارو
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه دارای ۱۴ شبکه بهداشت و درمان ،۱۷ بیمارستان ،۷ دانشکده ،۷ معاونت در سطح استان می باشد. که وظیفه پرورش استعدادها از طریق آموزش و پژوهش علمی و ترویج علوم پزشکی و پیراپزشکی به منظور کمک به تجهیز و تامین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور وایجاد امکانات تحقیقی و پزوهشی به منظور شناخت عوامل بالقوه ناشناخته و در جهت افزایش توان علمی در رابطه با مسائل بهداشتی و درمانی ،گسترش و تعمیم امکانات بهداشتی و درمانی در سطح جامعه از طریق سازمانها و موسسات درمانی و مراکز بهداشتی و درمانی تابعه را دارد.
طبع و ماهیت بودجه دارای کاربردهای مالی مهمی به شرح زیر می باشد
الف – بیان سیاست های عمومی است: بودجه از یک فرایند قانونی حاصل می شود و مستلزم تضارب آرای نمایندگان قانونی شهروندان در مورد چگونگی تحصیل و حدود مصرف منابع مالی است. شهروندان از طریق نمایندگان قانونی در فرایند بودجه مشارکت می نمایند و بودجه پس از تصویب به عنوان یک بیانیه رسمی در مورد سیاست های عمومی٬ حاوی اهداف و چگونگی تحصیل منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف پیش بینی نشده٬ قابل استناد می باشد.
ب – برنامه مالی و بیان مقاصد مالی است: بودجه هزینه های سال مالی را پیش بینی و نحوه تأمین منابع مالی را مشخص می نماید. اگر چه تعریف دقیقی از بودجه متعادی ارائه نشده است٬ لیکن اغلب قوانین و مقررات برای تنظیم بودجه تأکید دارد.
ج- نوعی ابزار کنترل با پشتوانه قانونی است: بودجه مصوب هم مجوز قانونی برای مصرف منابع مالی برای تحقق اهداف معین ارائه می دهد و هم محدودیت در مصرف منابع مالی ایجاد می نماید از آنجائیکه مجوزهای بودجه ای به منظور تخصیص منابع کمیاب صادر می شود و از محدودیت های بودجه ای نباید عدول نمود٬ لذا مقامات اجرایی در قبال مجوزهای صادره و محدودیت های بودجه ای٬ مسئولیت پاسخگویی دارند.
د- می تواند به عنوان مبنائی جهت ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرارگیرد: مقایسه نتایج واقعی و اقلام بودجه ای می تواند اطلاعاتی را جهت ارزیابی شهروندان از تحصیل و مصرف منابع٬ فراهم نماید.
استفاده از حسابهای مستقل نیز به دلایل زیر به عنوان ویژگی کنترلی مورد توجه قرار گرفته است:
الف) از یک مکانیزم کنترلی خاص برای حصول اطمینان از مصرف منابع مالی در محل تعیین شده باید استفاده شود. یکی از این راه کارهای بودجه بندی بود که به اختصار تشریح گردید٬ راه کار دیگر ساختار حسابهای مستقل است.
ب) استفاده ازحسابهای مستقل٬ به عنوان یک مکانیزم کنترلی باید در تدوین اهداف گزارشگری مالی مورد توجه قرارگیرد. ضرورت ها و محدودیت های قانونی موجب شده است تا حسابداری حساب های مستقل به عنوان جزء لاینفک مسئولیت پاسخگویی دولت٬ مورد توجه قرار گیرد (فخاریان٬ ۱۳۸۴: ۱۰۵).

۲-۲-۵- مسئولیت پاسخگویی و ساختار کنترل داخلی

همان طور که قبلاً بیان گردید در جوامع مردم سالاز٬ مقامات منصب در قبال مقامات مافوق و مناصبات منتخب در برابر شهروندان و در سطوح مختلف٬ مسئولیت پاسخگویی دارند مسئولیت پاسخگویی که از ویژگی های محیط فعالیت های سازمان های عمومی نشأت می گیرد٬ معیار قابل قبولی برای ارزیابی عملکرد مقامات مذکور محسوب می شود. تحقیق و ایفای مسئولیت پاسخگویی مستلزم به کار گیری ساز و کارهای مناسبی بوده وبه همین دلیل ساختار کنترل های داخلی شامل محیط کنترلی٬سیستم حسابداری٬ روش های کنترل و غیره٬ به طریق مقتضی در فرایند پژوهش مسئولیت پاسخگویی فعالیت های غیر انتخابی بخش عمومی مشارکت دارند (عزیزی٬ ۱۳۸۲: ۱۱۳).
به دلیل اهمیت مسئولیت پاسخگویی ساختار داخلی فعالیت های دولت و سایر مؤسسات بزرگ بخش عمومی و همچنین فعالیت های بازرگانی که از یارانه درخور ملاحظه استفاده می نمایند٬ تحت تأثیر ویژگی های محیط فعالیت و مسئولیت پاسخگویی قرار می گیرند. به بیان دیگر به رغم تشابه ویژگی های کلی کنترل های داخلی بخش عمومی و خصوصی٬ نظیر اجراء کنترل داخلی و هدف هائی که سیستم کنترل داخلی دنبال می نماید٬ ویژگی های اختصاصی این اجزاء و اهداف٬ در بخش عمومی و خصوصی با یکدیگر متفاوتند. دلیل این امر آن است که ساختار و اهداف کنترل های داخلی در بخش عمومی٬ تحت تأثیر ویژگی های ساختاری٬ خدماتی و کنترل فعالیت های بخش مذکور قرار گرفته و اجزاء سیستم کنترل داخلی و چگونگی نیل به اهداف آن در مقایسه با فعالیت های بخش خصوصی از تفاوت های در خور ملاحظه برخوردار می گردد.

۲-۲-۶- پاسخگویی مالی و عملیاتی

دو نوع پاسخگویی تحت عنوان «پاسخگویی مالی» و «پاسخگویی عملیاتی» در مورد دولت و سازمان های بزرگ بخش عمومی قابل طرح است. مسئولیت پاسخگویی مالی٬ این قبیل سازمان ها را به ارائه دلایل و گزارش هایی ملزم می نماید تا از طریق آن شهروندان و نهادهای نظارتی مستقل متقاعد شوند که اعمال و فعالیت هایی که دولت در دوره جاری به عنوان مثال (یکسال مالی یا بودجه ای) درخصوص تحصیل و مصارف منابع مالی عمومی انجام داده است٬ در چارچوب قوانین و مقررات یا تصمیماتی بوده است که نمایندگان مردم اتخاذ نموده اند. مسئولیت پاسخگویی عملیاتی٬ دولت و سازمان های بزرگ عمومی به ارائه گزارش هایی ملزم می نماید تا از طریق آن صاحبان حق را در مورد میزان و دستیابی به اهداف عملیاتی از قبل تعیین شده٬ از نظر کارایی و اثر بخشی و مصرف منابع مالی در جهت تحقق اهداف مربوط٬ متقاعد نموده و اطلاعاتی در مورد اینکه آیا تحقق این اهداف در آینده نیز قابل پیش بینی است٬ ارائه نماید. (کزازی٬ ۱۳۸۴ : ۲۳).

۲-۲-۷- ویژگی های نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی

در یک نظر خواهی از جامعه علمی و تخصصی کشور نشان داد که عوامل کلیدی مذکور باعث ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی و نظام حسابداری و گزارشگری های مالی می شود. این عوامل که ویژگی های یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی را تشکیل می دهند عبارتند از:
۱- سیستم کنترل بودجه مناسب با بهره گرفتن از روش های حسابداری دو طرفه
یکی از ویژگی های اساسی یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی٬ سیستم کنترل بودجه مناسب با بهره گرفتن از روش حسابداری دو طرفه است. به بیان دیگر وارد کردن ارقام اطلاعات بودجه ای در نظام حسابداری و گزارشگری این ارقام و بهبود فرایند پاسخگویی ایفا کند.(باباجانی٬ ۱۳۸۶ : ۳۳).
تمامی سطوح حکومتی (حکومت ها و یا مقامات محلی و دولت مرکزی) برای آگاهی استفاده کنندگان از برنامه های مالی اقدام به گزارش ارقام بودجه ای می کنند. این گزارشها ارائه کننده ارقام بودجه­ای در ابتدای دوره مالی شامل اطلاعات مربوط به پیش بینی دریافت ها و پرداخت ها در دوره های مالی آینده است. علاوه بر این گزارشهای بودجه ای تعیین شده در پایان دوره مالی نشان دهنده میزان استفاده از منابع و مقایسه آن با منابع تحصیل شده توسط مقامات قانونی و میزان دستیابی به اهداف تعیین شده است (هیوجز^[۱۱] و پوینت^[۱۲] ٬ ۲۰۰۴ ٬ ۱۸).
هیئت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) در بیانیه ی مفهومی شماره ی یک خود اعلام کرده است که بودجه یکی از مهمترین اسنادی است که توسط دولت تهیه می شود. بودجه برنامه ای برای هماهنگ کردن درآمد و هزینه و یا منابع قابل دسترس و ضروری برای تحقق اهداف مشخص است. بدین ترتیب از دیدگاه هیئت استانداردهای حسابداری دولتی٬ اطلاعاتی که سیستم کنترل بودجه ای از طریق گزارشگری مالی دولتی تهیه و ارائه می کند در ادای مسئولیت پاسخگویی دولت بسیار مؤثر است (همان هیئت).
هیئت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) در تعداد زیادی از بندها به صورت مفصل به ضرورت تهیه اطلاعات بودجه ای و چگونگی تهیه آنها و ارتباط بین این قبیل اطلاعات با سایر اطلاعات حسابداری بدست آمده ازسیستم حسابداری مالی٬ پرداخته است. تأکید بربندهای متعدد بیانیه نشان دهنده نقش در خور ملاحظه اطلاعات بودجه ای قابل استخراج از سیستم کنترل بودجه ای نظام حسابداری و گزارشگری دولتی در تحقق و ایفای مسئولیت پاسخگویی دولت است.
در بند ۳۳ همان بیانیه مقرر گردیده که همه ی گروه های استفاده کننده از اطلاعات مالی دولتی٬ تمایل دارند ارقام واقعی را با ارقام بودجه ای مصوب مقایسه نمایند. به عنوان مثال شهروندان٬ نمایندگان قانونی آنها و سازمان های قانونی نظارت کننده می خواهند از مصرف منابع مالی در جهت تحقق اهداف مصوب اطمینان حاصل نمایند. مصرف بیش از اعتبارات مصوب به معنی ضعف مدیریت مالی٬ ضعف سیستم کنترل بودجه ای و شرایط غیر قابل پیش بینی می باشد.
از سوی دیگر٬ صرفه جویی در مصرف اعتبارات به معنی عدم ارائه خدمات بیشتر در قالب اعتبارات معین خواهد بود. (GASB) در بند ۱۵۸ نیز مقرر می دارد که دستیابی به حداقل مسئولیت پاسخگویی از طریق گزارشگری مالی٬ مستلزم تهیه اطلاعاتی است که شهروندان از عملکرد دولت در چارچوب مصوبات قانونی اطمینان حاصل نمایند.
به این ترتیب ازدیدگاه هیئت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) اطلاعاتی که سیستم کنترل بودجه ای از طریق گزارشگری مالی تهیه و ارائه می کند٬ در ادای مسئولیت پاسخگویی دولت بسیار مؤثر است.
در بند ۱۱ بیانیه مفهومی شماره یک هیئت مشورتی استانداردهای حسابداری فدرال (FASB) مصوب سال ۱۹۹۳ مقرر شده است که یکی از نیازهای اطلاعاتی شهروندان و نمایندگان قانونی آنها٬ حصول اطمینان از رعایت کامل بودجه مصوب می باشد. آنها به دنبال پاسخ به این سؤال مهم هستند که کدام اختیارات قانونی برای تأمین مالی فعالیت های دولتی و مصرف آن بر طبق اختیارات قانونی بوده است؟ چقدر انحراف وجود دارد.
گزارش های مالی دولت فدرال آمریکا باید دولت را در ادای مسئولیت پاسخگویی از نظر کسب منابع مالی از طریق مالیات ها و غیره و انجام مخارج در قالب بودجه مصوب و رعایت قوانین و مقررات مربوط یاری نماید. گزارشگری مالی فدرال باید اطلاعاتی را در زمینه های زیر فراهم نماید:
– منابع مالی چگونه تأمین و مصرف گردیده و آیا تحصیل و مصرف این منابع مالی بر طبق مجوزهای قانونی صورت گرفته است.
– وضعیت و جایگاه منابع بودجه ای چگونه است.
– اطلاعات مربوط به مصرف منابع بودجه ای چگونه با اطلاعات مربوط به بهای تمام شده خدمات ارتباط پیدا می کند و آیا اطلاعات مربوط به وضعیت منابع بودجه ای با سایر اطلاعات حسابداری در مورد دارایی ها و بدهی ها سازگار است.
ببانیه مورد بحث در تعداد زیادی از بندها به صورت مفصل تهیه اطلاعات بودجه ای و چگونه ای تهیه آنها و ارتباط این قبیل اطلاعات با سایر اطلاعات حسابداری مستخرجه از سیستم حسابداری مالی، پرداخته است. تأکیدات مکرر در بندهای متعد بیانیه، نشان دهنده نقش درخور ملاحظه اطلاعات بودجه ای قابل استخراج از سیستم کنترل بودجه ای مرتبط با نظام حسابداری و گزارشگری مالی در تحقق و ایفای مسئولیت پاسخگویی می باشد.
بودجه بندی و کنترل بودجه ای در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قانون محاسبات عمومی و سایر قوانین و مقررات مالی ومحاسباتی کشور نیز مورد توجه قرار گرفته است. تأکید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصول ۵۲، ۵۳ ، ۵۵ برتنظیم بودجه، کنترل بودجه و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر مصرف منابع نشان دهنده ی اهمیتی است که قوانین و مقررات به این موضوع داده اند. به این ترتیب نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت ایران باید از یک سیستم کنترل بودجه ای مرتبط با سیستم حسابداری مالی برخوردار باشد تا اطلاعات مورد نیاز برای ادای مسئولیت پاسخگویی مقامات اجرای دولت درخصوص مصرف منابع مالی در حدود اعتبارات مصوب و در قالب برنامه ها و فعالیتهای قانونی فراهم کند.لازم به ذکر است تا قبل از سال ۱۹۹۰ در اغلب کشور های پیشرفته از جمله آمریکا و کشور های اروپایی سیستم های کنترل بودجه ای دولت و واحد های تابعه بدون ارتباط با حسابداری مالی و به صورت یک طرفه و آماری طراحی و به مورد اجرا گذاشته شده بود. در حال حاضر نیز در اکثر کشور های در حال توسعه، نظام های حسابداری دولتی فاقد یک سیستم کنترل بودجه ای مؤثر و مرتبط با سیستم حسابداری مالی هستند به لحاظ اهمیتی که سیستم کنترل بودجه ای در ادای مسؤلیت پاسخگویی دولتها دارند ، ارتباط منطقی این سیستم با حسابداری مالی دولت و واحد های تابع نقش قابل ملاحظه ای در ارتقای قابلیت پاسخگویی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی ایفا می کند.