مرحله چهارم: تدوین سئوالات
اینکه سئوالات باید قبل از انجام مصاحبه یا در خلال انجام آن تدوین شود اساساً بستگی به نوع مصاحبه دارد. مصاحبه بدون سازمان در تحقیقات کمی، مصاحبه به شیوه گفتگوهای غیر رسمی در تحقیقات کیفی از انواعی هستند که سئوالات آنها در همان زمان انجام مصاحبه تدوین می یابد. این سئوالات بر مبنای طرح کلی تحقیق و اطلاعات مصاحبه گر از ویژگیهای پاسخ دهندگان از قبیل میزان تحرک و پر حرفی مصاحبه شونده و توانایی های هوشی وی تدوین می شود (گال، ۱۳۸۶: ۵۳۷).
مرحله پنجم: انجام مصاحبه مقدماتی
انجام مصاحبه های مقدماتی از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند از امکان سوءگیری داده های مصاحبه جلوگیری بنماید.« مصاحبه اکتشافی، چشم اندازهای تازه ای در پیش روی محقق باز می کند. به نحوی که ابعاد تازه ای از پدیده را کشف کرده و فرصت و میدان دید محقق را در خواندن متون وسعت می بخشد و یا آن را تصحیح می کند . مهمترین جنبه مصاحبه «نگرش پذیرش» است. این به معنی این است که اطلاعاتی را که فرد یا جامعه مورد تحقیق به پژوهشگر می دهد، ارزشمند و مفید تلقی می شود. همچنین مصاحبه می تواند «اطلاعات» بسیار بیشتری به محقق بدهد، درحالیکه در سایر روشها تا این اندازه اطلاعات عمیق بدست نمی آید. در مصاحبه اکتشافی، جنبه هایی از پدیده موضوع تحقیق که پیش از این به فکر محقق نمی افتاد، کشف می شود. به این دلیل، مصاحبه باید به شیوه ای راحت و انعطاف پذیر صورت گیرد و از طرح پرسشهای زیاد و دقیق خودداری شود .
مرحله ششم : انجام مصاحبه
تمام مراحل پیشین صورت گرفته صرفاً به خاطر اجرای خوب این مرحله (مصاحبه) انجام می پذیرد. از آنجا که روش کیفی امکان مطالعه عمقی، ژرف نگر و پی بردن به ابعاد ذهنی پدیده های اجتماعی را ممکن میسازد؛ به منظور بررسی سوالهای مطرح شده در فصل ابتدایی و شناخت رفتار جوانان در ارتباط با سرویس پیام کوتاه و تاثیر و تاثرات متقابل در زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی شان و نیز آثار پیامک بر استقلال یابی و میزان فردگرایی ایشان از تکنیک مصاحبه عمیق جهت شناخت و توصیف آن بهره مند شدیم.
توصیف خوب اهمیت زیادی دارد. چنین توصیفی پایه و اساس نظریه معتبر است. اگر چیزی را کاملا و با دقت توصیف نکرده باشیم تلاشمان برای تبیین آن به بیراهه می کشد. می توان بصورت گزاره توصیفی گفت که بعد از انقلاب صنعتی خانواده ها کوچکتر می شوند و سپس در پی تبیین آن برامد. اما اگر خانواده ها در واقع کوچکتر نمی شوند تبیین ما هم غلط خواهد بود و هم بی معنی. وانگهی توصیف خوب می تواند برانگیزنده تبیین و تحقیق باشد. توصیف ها می توانند معماها و مسائلی را که مستلزم راه حل اند برجسته کنند و پایه و اساسی برای نظریه پردازی فراهم آورند. گذشته از این، تحقیق توصیفی در برجسته ساختن وجود مسائل اجتماعی و دامنه آنها نقش کلیدی دارد و می تواند برانگیزنده اقدامات اجتماعی باشد (دواس،۱۳۸۷: ۳۳).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲- اخلاق پژوهشی
مباحث مربوط به مسائل اخلاقی در پژوهش بر سه اصل مهم استوارند: حق حریم شخصی ، رضایت آگاهانه و رازداری» (سادمن،۱۳۸۷ :۱۲). در ارتباط با حریم شخصی می توان گفت که افراد حق دارند تصمیم بگیرند اطلاعات خود را تحت چه شرایطی و در اختیار چه کسانی قرار دهند چراکه اولویت با حفظ حریم شخصی است. در ارتباط با رضایت آگاهانه باید به پاسخگویان اطلاعات کافی در مورد موضوع سوالها و کاربردهای اطلاعات اخذ شده، داده شود تا آسان بتوانند در مورد اینکه افشای این اطلاعات عواقب ناخوشایندی را برای آنان در برخواهد داشت یا خیر، قضاوت کنند. در ارتباط با اصل رازداری ، از دلایل آشکار ضرورت رعایت اصل رازداری در مصاحبه های پیمایشی ، غلبه بر شباهت ذاتی است که بین مصاحبه های پژوهشی و گفتگو با غریبه هاست که هنجار حاکم بر آنها محرمانه نبودن اطلاعات است (سادمن،۱۳۸۷ :۱۳).
اولین قضاوت درباره پرسشگر با قیافه ظاهری او شروع می شود که نمی بایست با انتظارات و ارزشهای پاسخگو مغایرت داشته باشد. لذا با درنظرگیری این نکته سعی نمودیم وضع ظاهری و لباس خود را و نیز سبک گفتار و لحن صحبتهایمان را تا حد ممکن با شرایط خاص نمونه های مورد مطالعه وفق دهیم .
مرحله بعد ایجاد انگیزه در پاسخگو برای مصاحبه و ارائه اطلاعات است، که جهت انجام این امر با معرفی خود و اینکه از کدام دانشگاه به آنان مراجعه نموده ایم ، توصیف اهمیت تحقیق و مهم نشان دادن مشارکت و نیز مفید نشان دادن پاسخ های مصاحبه شونده در ابتدای امر ، سعی در ارزشمند جلوه دادن مصاحبه و علاقمند کردن وی به امر مشارکت نمودیم. سپس با اطمینان بخشی از محرمانه بودن مصاحبه و غیررسمی و دوستانه نمودن فضای مصاحبه به بهانه قدمزنی جهت یافتن مکان مناسب ، سعی در جلب اعتماد آنان و گذر از موانع از ذهنی شان نمودیم.
در طول کار این نکته را مدنظر داشتیم که مصاحبه باید در وقتی انجام شود که پاسخگو با طیب خاطر بتواند در مصاحبه شرکت کند، که این امر را با در نظرگیری این نکته که پاسخگو بتواند خود را بر روی سوالات متمرکز کند و حواسش در پی کارهای ضروری دیگر نباشد و ما نیز بتوانیم با پاسخگو تنها باشیم تا شخص دیگری به طور مستقیم یا غیرمستقیم در مصاحبه شرکت نکند به انجام رساندیم. در نظر گیری این نکته سبب شد که چند نمونه از مصاحبه هایمان بصورت دو مرحله ای و با انقطاع زمانی یک تا دوساعته (ادای نماز ، شرکت در کلاس و … ) جهت بازگشت به شرایط مطلوب مصاحبه انجام شود که آنطور که پیش بینی می شد سبب پیگیری علاقمندانه و جدی گرفتن بیش از پیش توسط مصاحبه شوندگان گردید.
۳-۳- قابلیت اعتماد^[۷]:
قابلیت اعتماد که گاهی اوقات مترادف با اصطلاح پایایی ، ثبات، همسانی، قابلیت پیش بینی، دقت یا صحت به کار می رود عبارت است از اینکه آیا هر روش خاصی هرگاه چندین باردرمورد موضوع واحدی بکار برده شود هربار نتایج یکسانی بدست می دهد؟(ببی، ۱۳۸۸: ۲۷۵) بنابراین در این مرحله می خواهیم بررسی کنیم که آیا ابزار سنجش دارای ویژگی تکرار پذیری است؟ یعنی در صورت تکرار عملیات تحقیق می توان به نتایج مشابهی رسید. چراکه ابزار تحقیق زمانی از روایی برخوردار است که از ضریب پایایی بالا بهره مند باشد. یعنی در صورت تکرار ، نتایج مشابه بدست دهد. پس باید معیارها بصورتی همساز به کار ایند یعنی در جریان تحقیق هر اقدام در زمان های مختلف به صورت یکسان صورت پذیرد (ساروخانی، ۱۳۷۳: ۲۸۸) .
به طور کلی، بحث درباره پایایی در تحقیق کیفی از دو جنبه نیاز به تحلیل دارد. اول آن که، تکوین داده ها باید به نحوی تحلیل شود که بتوان مشخص کرد که کدام گزاره متعلق به فرد مورد مطالعه است و کدام یک تفسیر محقق است. دوم آن که، روش کار در میدان یا به هنگام مصاحبه یا تفسیر متن باید از طریق آموزش یا کنترل مجدد تحلیل شود تا امکان مقایسه یافته های مصاحبه گران یا مشاهده گران مختلف فراهم شود. و بالاخره، هر چه فرایند تحقیق به منزله یک کل با جزئیات بیش تری ثبت شود، پایایی کل فرایند بهتر خواهد بود. بدین ترتیب، معیار پایایی در قالب کنترل قابلیت اعتماد به داده ها و روش اجرای تحقیق و با توجه به خاص بودن هر یک از روش های تحقیق کیفی فرمول بندی مجدد شده است.
۳-۴- اعتبـار^[۸]
منظور از اعتبار این است که مقیاس و محتوای ابزار یا سوالات مندرج در ابزار دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را مورد سنجش قرار دهد ، یا به عبارت دیگر واژه اعتبار اشاره به این نکته دارد که این سنجه تجربی تا چه حد معنای واقعی مفهوم مورد بررسی را به قدرکافی منعکس می کند (ببی، ۱۳۸۸: ۲۸۲).در اینجا برای بررسی اعتبار محتوایی فرم مصاحبه، به گزاره های تحقیق (اهداف فرضیه) مراجعه شده و گویه های مورد نیاز را بر اساس اهداف یا فرضیات و نهایتاً تعاریف عملیاتی متغیرها تدوین نموده ایم. ارزیابی روایی محتوایی داده های عینی چندان مشکل نیست اما هرقدر مفاهیم مورد نظر انتزاعی تر می شوند، تعیین اعتبار محتوایی آن نیز مشکل تر می شود زیرا حوزه محتوای چنین مفاهیمی معمولاً مورد توافق همگان نیست. از طرف دیگر بر فرض اینکه حوزه محتوا کاملاًمشخص باشد، باز هم طراحی مجموعه ای از گویه ها که برای نشان دادن هر یک از بخش های حوزه محتوا به اندازه کافی بزرگ باشد، بسیار دشوار است.
۳-۵- جامعه آماری:
با توجه به هدف تحقیق حاضر که بررسی کارکردها و پیامدهای پیامک در بین جوانان می باشد، جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی می باشند. با این پیش فرض که افرادی که در یک دانشگاه هستند از شهرستانهای مختلف با نگرش های متفاوت و سبک زندگی متمایز از یکدیگر هستند، برای این پژوهش مناسبترین مکان برای دسترسی به جامعه ای متمرکز و در عین حال متنوع برای بررسی سوالات تحقیق را محیط دانشگاه انتخاب نمودیم.
البته لازم به ذکر است برای بررسی دقیقتر، خواهان آن بودیم که جامعه آماری تحقیق را ، تمامی دانشگاه های دولتی تهران انتخاب نمائیم. اما متاسفانه علیرغم نامه نگاری های متعدد و مذاکره با مسئولان ، بدلیل عدم همکاری و عدم ارائه آمار دانشجویان ، جهت نمونه گیری تصادفی این امر محقق نشد که شاید بواسطه جو سیاسی کشور و تقارن با انتخابات ریاست جمهوری و تعطیلی زودهنگام دانشگاه ها ، این عدم همکاری اتفاق افتاد.
علاوه بر این با توجه به روش پژوهش، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اسناد، مدارک و منابع در دسترس مرتبط با موضوع پیامک می باشد که در راستای هدف تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. در این جامعه نمونه گیری انجام نشده است و تا حد امکان کلیه مراجع در دسترس مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۵-۱- روش نمونه گیری و حجم نمونه:
اساساً هدف تحقیقات کمی تعمیم دادن نتایج تحقیق به سایر جوامع مشابه است. بنابراین برای کسب چنین امکانی بایستی نمونه ای از افراد انتخاب شود که معرف جامعه مورد مطالعه باشند.
نمونه گیری در پژوهش های کیفی بسیار متفاوت از پژوهش های کمی است زیرا هدف آن به جای تعمیم یافته ها کسب درک عمیق برای رسیدن به محتوای ذهنی افراد است و نمی توان آن را از طریق روش های سخت و دقیق کمی انجام داد. لذا در تحقیقات کیفی نمونه گیری جنبه قضاوتی دارد چرا که اعتقاد بر این است که هر فرد آزمودنی ویژگی های خاص خود را دارد و اگر هدف بررسی آن ویژگی ها باشد از طریق نمونه گیری تصادفی نمی توان چنین افرادی را انتخاب نمود.
در پژوهش کمی تأکید زیادی بر انتخاب تصادفی و شانس برابر برای همه اعضای جامعه مورد پژوهش وجود دارد اما در پژوهش های کیفی نمونه پژوهش یا به عبارت صحیح تر مشارکت کنندگان انتخاب یا دعوت می شوند. به همین دلیل است که در پژوهش های کیفی، به جای نمونه از مشارکت کنندگان و به جای نمونه گیری از انتخاب موارد یا مشارکت کنندگان نام برده می شود.نمونه گیری هدفمند که به آن نمونه گیری غیراحتمالی، هدفدار یا کیفی نیز می گویند به معنای انتخاب هدفدار واحدهای پژوهش برای کسب دانش یا اطلاعات است . این نوع از نمونه گیری شامل انتخاب واحدها یا موردهای مورد پژوهش بر اساس هدف پژوهش و نه تنها به صورت تصادفی است . اشباع نظری قضاوتی است که پژوهشگر برا ساس آن تصمیم میگیرد که نیاز به جمع آوری اطلاعات بیشتر وجود ندارد و اطلاعات جدیدی که به تعریف خصوصیات طبقات کمک کند به پژوهش وارد نمیشود و اتفاقی که در ذهن یک فرد می افتد را می توان ملاکی برای عدم نیاز به داده جدید و خاتمه پژوهش دانست .
در روش کمی، حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران محاسبه شد. به این ترتیب که با فرض حداکثر واریانس ۲۵/۰، در سطح اطمینان ۹۵ درصد و خطای نمونه گیری ۰۵۶/۰ ، حجم نمونه مورد نظر ۳۰۰ نفر به دست آمد که طبق توضیحات بالا از روش نمونه گیری سهمیه ای استفاده شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای با ۶۶ سوال و گویه بود که پس از اخذ مشاورههای لازم از کارشناسان در تدوین سوالات و انجام دادن تست مقدماتی ، اصلاحات نهایی انجام و پرسشنامه «محقق ساخته» بعنوان پرسشنامه اصلی میان پاسخگویان توزیع گردید.
در روش کیفی پژوهش با بهره گیری از مصاحبه های نیمه استاندارد و مسئله محور با ۲۵ نفر از جوانان که با توجه به موضوع از شرایط مناسب برخوردار بوده و می توان گفت شاخص در این زمینه بودند برای پاسخگویی به پرسش ها و ارائه جزئیات دقیق تر انجام شد.
۳-۵-۲- واحد تحلیل:
واحد تحلیل واحدی است که اطلاعات از آن گرداوری می شود. مشخص کردن واحدهای تحلیل از دو لحاظ اهمیت دارد. نخست اینکه آگاهی از دامنه ممکن واحدهای تحلیل به تدوین مسائل تحقیقی جالب و سودمندتر و روشن ساختن دامنه انواع داده های مربوط کمک می کند. دوم اینکه اگر در مورد واحد تحلیل خاصی نتوانیم اطلاعات گرداوری کنیم میتوان با حفظ جهت گیری کلی در مورد مسئله تحقیق، واحد تحلیل را چنان تغییر داد که داده هایی درباره آن وجود داشته باشد (دواس،۱۳۸۷: ۴۲). با توجه به موضوع مورد مطالعه واحد تحلیل فرد بوده و سطح تحلیل نیز خرد است.
۳-۶- فنون مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها:
جهت تحلیل مصاحبه ها، ابتدا به سراغ پیاده نمودن و خواندن و بازخواندن مصاحبه ها رفته و اطلاعات آنها مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت. در این میان این نکته نیز اهمیت داشت که همانطور که حرف ها زده می شود و پیش می رود باید در مورد محتوی و اینکه چه ماهیتی دارد نیز تصمیم گرفته شود. مسائل متعدد دیگری نظیر حرکاتی که مصاحبه شوندگان در خلال مصاحبه انجام می دادند از جمله استفاده از زمان برای بیان چیزها، انتقاد، جنسیت، احساسات و … نیز مد نظر قرار گرفت . سپس اطلاعات یادداشت برداری شده،دسته بندی و طی موضوعات مختلف مقوله بندی شدند تا مورد تحلیل همه جانبه و بررسی بر اساس چارچوب تئوریک پژوهش قرار گیرند.
در بخش کمی نیز پس از تکمیل پرسشنامه ها، داده های جمع آوری شده کدگذاری و کدها وارد رایانه گردیدند. سپس با بهره گیری از نرم افزار spss داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. در تحلیل داده های مصاحبه نیز از شیوه تحلیل منظم مضمونی استفاده نمودیم.
۳-۷- تعریف عملیاتی متغیرها

شاخص
متغیر/ مولفه
تعریف عملیاتی (گویه های پرسشنامه)
کارکــردهای پیـامک

اقتصادی

۳۱- دسترسی به پیامک، مخارج مکالمات مرا کاهش داده است.

۵۴- معمولا پیامک های تبلیغاتی و تجاری فروشگاه ها یا شرکت ها مفیدند.

سیاسی