۱٫۴٫۲٫۲٫ بهداشت تولید‌مثل

واکنش‌های‌ فوری معمولاً اولویت بالایی را به سلامتی، تغذیه، پناهگاه، بهداشت و دسترسی به آب‌تمیز می‌دهد اما به طور سنتی به بهداشت تولیدمثل همان گونه توجه نشده است. دخترها و زنان در موقعیت‌های جنگ با فوریت‌های بهداشت تولیدمثل از مشکلاتی در حاملگی و تولد گرفته تا پیامدهای تجاوز جنسی یا روابط جنسی خطرناک مواجه می‌شوند. بین ۲۵تا‌۵۰ درصد مرگ‌و‌میر مادران در‌میان پناهنده‌ها به‌علت مشکلات بعد‌از سقط جنین می‌باشد.^۱۳۰ زنان و دختران باید همچنین با مسائل طولانی‌مدت مرتبط با بهداشت جنسی و تولیدمثل‌شان مبارزه کنند که به طور دقیق به ‌سلامت کودکان و نوزادهایشان مرتبط می‌شود. با وجود این حتی وقتی خطرات بهداشتی در دسترس قرار می‌گیرد، بسیاری از زنان و دختران به دلایل فرهنگی، مذهبی یا قانونی از آن ها استفاده نمی‌کنند.

WHO تأکید ‌کرده‌است که اطلاعات و خدمات بهداشتی تولیدمثل باید با کمک فعال زنان و نوجوانان خودشان که در طراحی برنامه های مناسب‌تر و در ایجاد امکاناتی برای مردم کمک خواهند کرد، طراحی، اجرا و ارزیابی شود.

چندین آژانس در این زمینه فعال بوده‌اند. از سال‌۱۹۹۶ صندوق ملل متحد (UNFPA) بهداشت تولیدمثل در موقعیت‌های جنگ را ارتقا داده است. این سازمان، تجهیزات بهداشت تولیدمثل را که اولین‌بار در منطقه دریاچه‌های بزرگ آفریقا استفاده شد و لوازم اصلی موردنیاز برای انجام زایمان‌های سالم و مطمئن را فراهم کرد، گسترش داده است. در طول جنگ اتیوپی – اریترا در سال‌۲۰۰۰، UNFPA 10 تن تجهیزات بهداشتی مطمئن و فوری تولیدمثل را با هواپیما فرستاد تا به افراد آواره کمک کند.

در همکاری با سایر شرکا، UNHCRاطلاعات بهداشتی تولیدمثل را برای نوجوانان در موقعیت‌های پناهندگی فراهم می‌کند. در اردوی پناهندگی در اتیوپی، سازمان نجات کودکان یک برنامه بهداشت تولیدمثل را اجرا ‌کرده‌است که شامل حمایت برای مقابله با معلولیت تولیدمثل زنان و خشونت داخلی‌‌‌ می‌شود. انجمن زنان برای کودکان و زنان پناهنده بهداشت باروری را برای کنسرسیوم پناهندگان پایه‌ریزی کرد که برنامه هایی را برای پناهندگان در بیش از دوازده کشور اجرا ‌کرده‌است.

علی‌رغم این تلاش‌ها، حمایت برای بهداشت باروری در چارچوب برنامه کمک‌های انسان دوستانه ناکام می‌باشد حتی لوازم اصلی مانند نوار‌بهداشتی اغلب در دسترس نمی‌باشد. به‌همین دلیل است که دولت کشورهای جنگ زده، آژانس‌های بین‌المللی، NGOs و کشورهای کمک کننده باید منابع توسعه‌یافته و اولویت بالاتر را برای حمایت از زنان و دختران تحت خشونت جنسی و برای حمایت از بهداشت باروری آن ها اختصاص دهند. افزایش دادن بهداشت و مراقبت از زنان در طول موقعیت‌های اضطراری اولویت مهم دیگر می‌باشد.

۲٫۴٫۲٫۲٫ تهدید برای امکانات و کارکنان بهداشت

در طول جنگ، امکانات بهداشتی اغلب در نقض سیستم قانون انسان‌دوستانه بین‌المللی مورد حمله قرار می‌گیرد از زمان شروع و بحران در بوروندی در سال۱۹۹۳ یک‌سوم از مراکز بهداشت روستایی خراب شده‌اند.^۱۳۱

در مراکزی که هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند، رزمندگان مجروح غالباً اولویت مراقبت‌های پزشکی را به کودکان واگذار می‌کنند. مراقبت از بیمار توسط محدودیت‌های مسافرتی جنگ که مانع از توزیع دارو و سایر لوازم پزشکی می‌شود و توسط ویرانی مکرر نظام سلامت تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

در طول جنگ، کارکنان بهداشت که با زندان یا مرگ مواجه می‌شوند، مجبور به نقل‌مکان یا فرار برای تبعید می‌شوند. در افغانستان دو دهه جنگ بسیاری از تأسیسات بهداشتی را خراب کرد و بسیاری از متخصصان بهداشت مردند یا تبعید شدند. در تاجیکستان بسیاری از متخصصان بهداشت در نتیجه جنگ داخلی خدمت به دولت را رها کردند.

همچنین خطراتی وجود دارد برای کسانی که در سازمان‌های بین‌المللی کار می‌کنند. از سال ۱۹۹۲ آژانس‌های UN بیش از ۲۰۰ کارمند غیرنظامی را به علت خشونت از جمله سانحه هوایی از دست داده‌است.^۱۳۲ بیش از این تعداد قربانیان آدم ربایی و گروگان گیری بوده‌اند. از سال ۱۹۹۴، و کاروان UN ربوده شده‌است و راننده ها کشته یا کتک خورده‌اند.

راه‌حل های مستحکم‌تری برای پایان معافیت از مجازات چنین اعمالی موردنیاز می‌باشد. گروه‌های مسلح در چارچوب قانون انسان‌دوستانه بین‌المللی ملزم می‌شوند تا امکانات بهداشتی را به عنوان محیطی مطمئن برای مراقبت از بیماران و به عنوان محل کار امن برای کارکنان بهداشت مورد توجه قرار دهند. آن ها همچنین تحویل کمک‌های پزشکی و سایر کمک‌های بشردوستانه را امکان‌پذیر می‌سازند. این اصول در اساسنامه رم که دادگاه جنایی بین‌المللی را ایجاد کرد نشان داده شده است.

در طول دوران جنگ کسانی که در خدمات بهداشتی کار می‌کنند باید سعی کنند مراقبت‌های مداوم و پیگیری‌های بلند‌مدت را فراهم کنند و کمک‌های فوری بهداشتی را با حمایت و برنامه های بلندمدت توسعه یافته پیوند دهند. این بقا را افزایش می‌دهد و همچنین باعث تغییرات مثبت طولانی‌مدت در زندگی کودکان می‌شود.

۳٫۴٫۲٫۲٫ تهدید برای کودکان

برای کودکان یکی از خطرناک‌ترین پیامدهای ویرانی در زیربنای بهداشتی، اختلال در برنامه های واکسیناسیون می‌باشد. تعدادی از کشورهای جنگ زده در میان کشورهایی با پائین‌ترین نرخ ایمن‌سازی هستند.^۱۳۳ در جمهوری دموکراتیک کنگو تنها ۱۵ % کودکان علیه سرخک واکسینه می‌شوند. سرخک قاتل اصلی کودکان خردسال در کشورهای در‌حال توسعه می‌باشد و در سومالی تنها ۲۶% کودکان واکسینه می‌شوند و سایر کشورهای جنگ‌زده از جمله افغانستان، آنگولا، بوروندی، جمهوری کنگو، لیبریا و سیرالئون با نرخ کمتر از ۵۰% واکسینه می‌شوند.

در بحبوحه‌ی جنگ،‌UNICEF، WHO و شرکای دیگر ‌در مورد روزهای آرامش مذاکره کرده‌اند که در طول آن گروه‌های متخاصم توافق کردند تا برای واکسینه کردن کودکان به جنگ خاتمه دهند. اولین روزهای آرامش در سال ۱۹۸۵ در السالوادور برنامه ریزی شد. و از آن به بعد آتش‌بس موقت برای کودکان در سایر قسمت‌های جهان ترتیب داده شده‌است. فعالیت جهان برای ریشه‌کنی فلج اطفال وابسته به مفهوم روز ایمن‌سازی ملی برای دسترسی به کودکان در مناطق جنگ‌زده می‌باشد. به‌هر حال در بعضی موارد با ادامه یافتن جنگ، تلاش‌های ایمن‌سازی مهار شده‌است اگرچه فعالیت‌های ایمن‌سازی دستاوردهایی برای حمایت از سلامتی کودکان در طول درگیری آورده است اما نقض فاحش حقوق کودکان برای مراقبت‌های بهداشتی از جمله ایمن‌سازی ادامه می‌یابد.

۴٫۴٫۲٫۲٫ اختلال در تولید و عرضه مواد‌غذایی

تولید و عرضه موادغذایی اغلب در طول جنگ مختل می‌شود. مین‌ها و تهدید به حمله کشاورزان و اغلب زنان و کودکان بزرگتر را مجبور می‌کند کار روی قطعه زمین‌های خیلی دور از خانه‌هایشان را متوقف کنند. سیستم‌های کنترل آبیاری و سیل احتمالاً خراب می‌شود و محدودیت در جنبش، دسترسی کشاورزان را به ضروریاتی مانند بذر و کود محدود می‌کند و مانع از بردن محصولاتشان به بازار می‌شود.