کتابخانه ی دانشگاه پیام نور شیراز

۴

۲۳/۲

۶۱۷/

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱. مقدمه
در این فصل ابتدا در ارتباط با یافته‌های تحقیق بحث و نتایج مربوطه ارائه می‌شود و در ادامه نتیجه گیری کلی مطرح شده و پیشنهادهایی جهت بهبود وضعیت فعالیت‌های مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز و هم چنین پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی بیان می‌گردد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-۲. بحث، نتایج و نتیجه گیری
اجرای مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی جهت خدمات دهی بهتر به محققین به منظور شکوفایی آموزش و پژوهش بسیار سودمند است. در پژوهش حاضر فعالیت‌های مربوط به مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفت و الگوی بوکویتز و ویلیامز به عنوان الگویی که تمام عوامل مدیریت دانش را در نظر دارد، برگزیده شد. یافته‌ها حکایت از آن دارند که وضعیت فعالیت کسب دانش با میانگین ۲۱/۳ درحد متوسط است. سایر مؤلفه‌های کاربرد، یادگیری از فرایند، تسهیم و مبادله، ارزیابی، ایجاد و تثبیت، و استفاده ی بهینه از دانش، به ترتیب با میانگین ۸۶/۲، ۶۳/۲، ۷۰/۲، ۷۹/۲، ۸۷/۲، ۶۱/۲، در وضعیت پایین‌تر از حد متوسط قرار دارند که لزوم توجه بیشتر در ارتباط با این مؤلفه‌ها را از جانب مدیران و کتابداران این کتابخانه‌ها می‌طلبد. هم چنین به ترتیب فعالیت های کسب؛ ایجاد و تثبیت؛ کاربرد؛ ارزیابی؛ تسهیم و مبادله؛ یادگیری از فرایند؛ و استفاده ی بهینه از دانش دارای بیشترین میانگین در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز می باشند. هم چنین، یافته ها حکایت از آن دارد که در کل فعالیت های مربوط به مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز بر اساس الگوی بوکویتز و ویلیامز با میانگین ۸۱/۲، در حد پایین تر از متوسط قرار دارد.
لذا، در این بخش مسائل مربوط به یافته‌های پژوهش مطرح و نتایج به دست آمده ارائه و درنهایت نتیجه گیری کلی از انجام تحقیق بیان می‌شود.
۵-۲-۱. سؤال اول تحقیق
میانگین فعالیت کسب دانش در میان فعالیت های هفت گانه ی الگوی بوکویتز و ویلیامز، در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز، در مرتبه ی اول قرار دارد. یافته‌های مربوط به سؤال اول تحقیق در ارتباط با میزان این فعالیت، در این کتابخانه ها همان گونه که در جدول ۴-۶ و ۴-۷ ارائه شد، حکایت از آن دارد که میزان به دست آمده در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز، در حد متوسط است و در بین کتابخانه ها، بیشترین میانگین به کتابخانه های دانشگاه شیراز و کمترین میانگین به کتابخانه ی دانشگاه پیام نور تعلق دارد. لذا، می‌توان نتیجه‌ی بدست آمده را این گونه توجیه کرد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب کسب دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با وجود اقداماتی که صورت پذیرفته هنوز جای کار بیشتری وجود دارد که این موضوع در کتابخانه ی دانشگاه پیام نور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
شعبانی؛ محمدی استانی و فروگذار (۱۳۹۱) و لاریجانی و نوراصل ( ۱۳۸۷ )، شاکری، میر غفوری و شاکری (۱۳۸۹) و تقی زاده، سلطانی و مهدی لوی (۱۳۸۹) هم در پژوهش‌های خود در ارتباط با بررسی وضعیت این فعالیت به ترتیب در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز، کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی، بخش کشاورزی استان یزد و در یک سازمان خدماتی به نتایجی مشابه و هم سو با این پژوهش دست یافته‌اند.
لذا، با توجه به اینکه کسب دانش شامل مجموعه فعالیت‌هایی است که به منظور کسب دانش جدید از داخل و خارج سازمان صورت می‌گیرد؛ فعالیت‌هایی مانند مشارکت کتابداران درانجمن های علمی، شرکت در دوره‌های آموزشی، همکاری کتابخانه‌ها با سایر کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی، و خریداری دانش جدید و هم چنین ثبت و مستند سازی دانش موجود سازمانی، استفاده از پایگاه‌های داده برای ثبت دانش سازمانی و مستند سازی تجارب موفق و ناموفق (الوانی، ناطق و فراحی، ۱۳۸۶) باید در برنامه‌های مدیریتی این کتابخانه‌ها به منظور نیل به حد مطلوب فعالیت کسب دانش در نظر گرفته شود.
۵-۲-۲. سؤال دوم تحقیق
میانگین فعالیت کاربرد دانش در میان فعالیت های هفت گانه ی الگوی بوکویتز و ویلیامز، در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز، در مرتبه ی سوم قرار دارد. یافته‌های مربوط به سؤال دوم تحقیق در ارتباط با میزان این فعالیت در این کتابخانه ها همان گونه که در جدول ۴-۸ و ۴-۹ ارائه شد، حکایت از آن دارد که میزان به دست آمده در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز، از حد متوسط پایین‌تر است و در بین کتابخانه ها، بیشترین میانگین به کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمترین میانگین به کتابخانه ی دانشگاه پیام نور تعلق دارد. لذا، می‌توان نتیجه‌ی بدست آمده را این گونه توجیه کرد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب کسب دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با وجود اقداماتی که صورت پذیرفته هنوز جای کار بیشتری وجود دارد که این موضوع در کتابخانه ی دانشگاه پیام نور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
ابزری وکرمانی القریشی ( ۱۳۸۴ ) در بررسی خود در ارتباط با وضعیت مدیریت دانش در شرکت سهامی ذوب آهن اصفهان نیز به نتایجی مشابه دست یافتند.
کاربرد دانش شامل فعالیت‌هایی است که نشان می‌دهد سازمان دانش خویش را به کار گرفته است ازجمله : به کارگیری ایده‌های جدید کارکنان در فرایندهای سازمانی (الوانی، ناطق، فراحی،۱۳۸۶) لذا لزوم بهره گیری و حمایت از نظرات و پیشنهادات کارکنان کتابخانه‌ها و فراهم نمودن بستر مناسب برای آزادی عمل بیشتر افراد می‌تواند در رابطه با بهبود وضعیت این فعالیت در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز مثمر ثمر واقع شود، امری که با توجه به یافته‌های تحقیق به نظر مورد کم لطفی مدیران ارشد این کتابخانه‌ها قرار گرفته است و باید تجدید نظرهایی در ارتباط با شیوه‌های مدیریتی در این سازمان‌ها صورت پذیرد. هم چنین همکاری تنگاتنگ بخش‌های مختلف کتابخانه از جمله بخش‌های امانت، مرجع، اطلاع رسانی و خدمات فنی علی رغم تفکیک حوزه‌ی کاری خود و نیز ایجاد مکان‌های مجازی یا فیزیکی برای تبادل دانش و بروز خلاقیت سازمانی می‌تواند در ارتقای این امر یاری گر این کتابخانه‌ها باشد.
همچنین با توجه به ضعف کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز در به کارگیری دانش، باید آموزش‌های مرتبط از جمله آموزش‌هایی در بهره گیری از فن آوری های روز برای آنان در نظر گرفته شود و کارگاه‌های آموزشی و سمینارهای مرتبط در این رابطه برگزار گردد تا توانایی کتابداران در بهره گیری اثر بخش تر از به کارگیری دانش سازمانی ارتقا یافته و در نهایت رضایت مندی کاربران تأمین شود.
۵-۲-۳. سؤال سوم تحقیق
میانگین فعالیت یادگیری از فرایند دانش در میان فعالیت های هفت گانه ی الگوی بوکویتز و ویلیامز، در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز، در مرتبه ی ششم قرار دارد. یافته‌های مربوط به سؤال سوم تحقیق در ارتباط با میزان این فعالیت در این کتابخانه ها همان گونه که در جدول ۴-۱۰ و ۴-۱۱ ارائه شد، حکایت از آن دارد که میزان به دست آمده در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز، از حد متوسط پایین‌تر است و در بین کتابخانه ها، بیشترین میانگین به کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمترین میانگین به کتابخانه ی دانشگاه پیام نور تعلق دارد. لذا، می‌توان نتیجه‌ی بدست آمده را این گونه توجیه کرد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب کسب دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با وجود اقداماتی که صورت پذیرفته هنوز جای کار بیشتری وجود دارد که این موضوع در کتابخانه ی دانشگاه پیام نور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
شعبانی؛ محمدی استانی و فروگذار (۱۳۹۱) و محمدی استانی، شعبانی و رجایی پور (۱۳۹۰) هم در پژوهش خود در ارتباط با بررسی وضعیت این فعالیت در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز و کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان، به نتایجی مشابه و هم سو با این پژوهش دست یافته‌اند.
یادگیری از فرایند دانش شامل درس گرفتن و آموختن از تجربیات و دانش و اطلاعات به دست آمده و حمایت سازمان از یادگیری و کسب تجربه توسط اعضای خود و هم چنین بررسی در خصوص یافتن دلایل موفقیت یا عدم موفقیت طرح‌های انجام شده به منظور لحاظ کردن نتایج آن در طرح‌های آتی برای انجام اثر بخش آنها می‌باشد. لذا، یافته‌های به دست آمده را می‌توان این گونه توجیه کرد که مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز توجهی در خور را به این امور ندارند و هم چنین کتابداران این کتابخانه‌ها انرژی و وقت کمتری را برای یادگیری از تجارب موجود و دانش سازمانی و فردی، صرف می‌کنند و یادگیری مستمر که از خصوصیات سازمان‌های کتابخانه‌ای و از ملزومات رشته‌ کتابداری و اطلاع رسانی می‌باشد مورد توجه قرار نمی‌گیرد. هم چنین عدم به رسمیت شناخته شدن مدیریت دانش و فعالیت یادگیری در فرایندهای کاری کتابخانه‌ها از دیگر عوامل مهم در نتیجه‌ی به دست آمده است؛ لذا باید نسبت به این امر به خصوص در برنامه‌های طولانی مدت کتابخانه‌ها تجدید نظری اساسی صورت گیرد و این تفکر که یادگیری در کتابخانه‌ها، به استفاده‌ی اثر بخش در عمل منجر می‌شود، ایجاد و راهکارهای آن درنظر گرفته شود.
یکی از مهم ترین عوامل موفقیت در اثر بخشی مدیریت دانش در سازمان ها، وجود انگیزش برای یادگیری در کارکنان است. بنابراین، اگر تمایل و انگیزش برای یادگیری در کارکنان وجود نداشته باشد، ایجاد و خلق دانایی بسیار مشکل خواهد بود و کوشش های مدیریت دانش موفقیت آمیز نخواهد بود. به طور کلی آگاهی برای رهایی از نادانی، به روحیه و انگیزه ی افراد بستگی دارد و مدیریت دانش به گونه ای تنگاتنگ با یادگیری کارکنان در سازمان ملازم است.
در تبیین یادگیری از فرایند دانش می‌توان گفت که شیوه‌ی آموزشی گروهی و اجتماعات یادگیری، یادگیری گروه‌ها و پژوهش‌های گروهی، یادگیری از راه شرکت در همایش، یادگیری ازراه انتقال تجربیات مثبت و منفی در نشست‌های غیره رسمی و بحث و گفتگوی دوستانه، یادگیری از راه انتقال آموخته‌ها در نشست‌ها و گزارش‌های آموزشی درون واحدی و یادگیری از راه ارتباطات و شبکه‌های مجازی مطرح هستند که ضمن این که موجب کسب و اشتراک دانش بین افراد می‌شود، با دیدگاه‌هایی که به افراد می‌دهد، زمینه‌ی تولید دانش جدید را در کتابخانه‌ها و سازمان‌ها فراهم می‌کند. (شکرزاده؛ صباغیان و پرداختچی،۱۳۹۱).
۵-۲-۴. سؤال چهارم تحقیق
میانگین فعالیت تسهیم و مبادله ی دانش در میان فعالیت های هفت گانه ی الگوی بوکویتز و ویلیامز، در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز، در مرتبه ی پنجم قرار دارد. یافته‌های مربوط به سؤال چهارم تحقیق در ارتباط با میزان این فعالیت در این کتابخانه‌ها همان گونه که در جدول ۴-۱۲ و ۴-۱۳ ارائه شد، حکایت از آن دارد که میزان به دست آمده در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز، از حد متوسط پایین‌تر است و در بین کتابخانه ها، بیشترین میانگین به کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمترین میانگین به کتابخانه ی دانشگاه پیام نور تعلق دارد. لذا، می‌توان نتیجه‌ی بدست آمده را این گونه توجیه کرد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب کسب دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با وجود اقداماتی که صورت پذیرفته هنوز جای کار بیشتری وجود دارد که این موضوع در کتابخانه ی دانشگاه پیام نور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
این مؤلفه با پژوهش‌های محمدی استانی، شعبانی و رجایی پور (۱۳۹۰)، حسین زاده ( ۱۳۸۹ )، عطاپور ( ۱۳۸۸ )، لاریجانی و نوری اصل ( ۱۳۸۷ )، ابزری وکرمانی القریشی ( ۱۳۸۴ )، خوانساری و حری (۱۳۸۷)، الحماد و دیگران ( ۲۰۰۹) و ماپونیا (۲۰۰۴) همخوانی دارد.
مؤلفه‌ی تسهیم دانش که مهم‌ترین مؤلفه و به نوعی مرکز ثقل برنامه‌های مدیریت دانش است در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز در وضعیت مناسبی قرار ندارد. بیشتر سازمان‌ها نیز در تسهیم دانش به علت نداشتن فرهنگ سازمانی مناسب با مشکل مواجه هستند که نیازمند برنامه ریزی و توجه جدی است. تسهیم دانش نیاز به ایجاد بستر و زمینه‌ی مناسبی دارد که کتابداران بتوانند دانش خود را به اشتراک بگذارند. برای اینکه سطح انتقال و انتشار دانش را در کتابخانه‌ها بالا برد باید شرایطی ایجاد شود که همه بتوانند به نوعی درگیر دانش شوند. در واقع دانش باید در همه جای کتابخانه تسهیم و انتقال یابد.
تسهیم و مبادله‌ی دانش شامل مجموعه فعالیت‌هایی است که به منظور انتقال دانش سازمان میان اعضا صورت می‌گیرد. فعالیت‌هایی مانند جلسه‌های بحث و تبادل نظر برای ارائه تجارب و شیوه‌های کاری، تمایل و مشارکت اعضا به همکاری و کمک به همکاران برای بهبود روش‌های کاری، استفاده از پایگاه‌های داده و در اختیار گذاشتن دانش سازمان برای تمام اعضا. (الوانی، ناطق و فراحی، ۱۳۸۶). سنگه^[۷۲] ( ۱۹۹۸ ) می‌گوید هدف نهایی از تسهیم دانش کارکنان، تلاش برای انتقال و تبدیل تجربیات و دانش همه‌ی افراد به دارایی‌ها و منابع سازمانی، به منظور افزایش و پیشبرد اثربخشی سازمانی است. سالوپک^[۷۳] ( ۲۰۰۰ ) می‌گوید: اگر خواهان این هستیم که افراد در سازمان آن چه را که یاد می‌گیرند تسهیم کنند باید شرایطی در سازمان فراهم و ایجاد شود که در آن، تسهیم نشانه‌ی مزیت فردی باشد. برنامه‌های انگیزشی، شامل پاداش‌های درونی، بیرونی و اجتماعی است که باید ایجاد و توسعه داده شوند. این برنامه‌ها و پاداش‌ها موجب افزایش خلق دانش، تسهیم، انتقال و به کارگیری دانش می‌شوند. کارکنان هم زمان باید این واقعیت را آموزش ببینند که پاداش‌ها فقط برای تسهیم دانش نمی‌باشد. کارکنان نه تنها باید دانش خود را پس از تسهیم حفظ کنند، بلکه هم چنین باید یک درون داد مرتبط با دانش تسهیم شده را از گروه یا طرف‌های دیگر دریافت نمایند.
راه اندازی و استفاده‌ی بهینه از شبکه‌های داخلی در راستای به اشتراک گذاری دانش و انجام فرایند تبدیل دانش یکی از اقدامات مهمی است که باید مورد توجه سازمان‌های قرار گیرد. هم چنین ایجاد فرهنگ حمایت گر در سازمان و ایجاد اعتماد بین کارکنان در به اشتراک گذاری دانش از سوی مدیران رده بالا پیش نیاز اساسی برای اجرا و موفقیت برنامه‌های مدیریت دانش است. (فرج پهلو و خجسته فر، ۱۳۹۰) با توجه به اینکه فن آوری اطلاعات، شبکه‌ای برای اشتراک دانش در یک سطح فنی فراهم می‌کند و اشتراک دانش یک مسئله‌ی مهم برای تضمین موفقیت مدیریت دانش است (کاندولوال و گوشچاک^[۷۴]، ۲۰۰۳)، ورای این توصیفات، یک فرهنگ همکاری و اعتماد، بیشتر از زیر ساخت فن آورانه اهمیت دارد. (فرج پهلو و خجسته فر،۱۳۹۰).
به طور کلی عواملی که موجب شکل گیری نگرش‌ها و رفتارهای تسهیم دانش می‌شوند عبارتند از:
– عادلانه و منصفانه بودن فرایندهای تصمیم گیری موجود.
– برآورده شدن انتظارات کارکنان توسط اقدامات منابع انسانی، فرهنگ و ارائه شغل.
راضی کننده.
– قرار دادنِ استفاده و تسهیم دانش در سیستم ارزیابی و پاداش سازمان.
– ارتقاء، تشویق و پاداش به تسهیم دانش توسط فرهنگ سازمانی.
– میزان اعتماد موجود بین کارکنان.
– حمایت مدیریت عالی سازمان. (یوسفی؛ مرادی؛ تیشه ورز دائم، ۱۳۸۹).
۵-۲-۵. سؤال پنجم تحقیق
میانگین فعالیت ارزیابی دانش در میان فعالیت های هفت گانه ی الگوی بوکویتز و ویلیامز، در کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز، در مرتبه ی چهارم قرار دارد. یافته‌های مربوط به سؤال پنجم تحقیق در ارتباط با میزان این فعالیت در این کتابخانه‌ها همان گونه که در جدول ۴-۱۴ و ۴-۱۵ ارائه شد، حکایت از آن دارد که میزان به دست آمده در بین کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز، از حد متوسط پایین‌تر است و در بین کتابخانه ها، بیشترین میانگین به کتابخانه های دانشگاه آزاد و کمترین میانگین به کتابخانه ی دانشگاه پیام نور تعلق دارد. لذا، می‌توان نتیجه‌ی بدست آمده را این گونه توجیه کرد که برای رسیدن به وضعیت مطلوب کسب دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با وجود اقداماتی که صورت پذیرفته هنوز جای کار بیشتری وجود دارد که این موضوع در کتابخانه ی دانشگاه پیام نور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
این نتیجه نیز با پژوهش ابزری و کرمانی القریشی ( ۱۳۸۴ ) و هم چنین محمدی استانی، شعبانی و رجایی پور (۱۳۹۰) در یک راستا قلمداد می‌شود.
در توجیه این نتیجه می‌توان به این امر اشاره داشت که این مولفه نیاز به تعیین معیارهای مناسب برای ارزیابی دانش موجود و آتی مورد نیاز هر بخش و واحد به طور مجزا دارد. (محمدی استانی، شعبانی و رجایی پور، ۱۳۹۰) و متأسفانه این موضوع مورد اجحاف مدیران و مسئولان قرار گرفته است.
در ارتباط با بحث ارزیابی دانش، مورد سنجش قرار دادن وضعیت دانش و دارایی‌های دانشی سازمان، ایجاد چارچوبی توسط سازمان با ابزارها و معیارهای کمی و کیفی، برای ارزیابی وضعیت دارایی‌های دانش سازمان، نقاط ضعف و قوت مدیریت و تأثیرات استفاده از دانش در سازمان. باید مد نظر قرار گیرد.
در این فرایند باید دانش‌های موجود و نیازهای فعلی و آتی دانش ارزیابی شوند. برای این کار لازمست، میزان رشد پایه‌های دانش و نیز دستاوردهای سرمایه گذاری مرتبط با آن اندازه گیری شود.
لذا کتابخانه‌های دانشگاهی شهر شیراز با توجه به ضعفی که در این حوزه دارند باید تدابیری مناسب را در این زمینه اتخاذ نمایند و انواع شاخص‌ها، معیارها و نکات اساسی در اندازه گیری ارزش دارایی‌های دانشی کتابخانه را ایجاد و به صورت مکرر مورد بازبینی و اصلاح قرار دهند که این امر جز در سایه‌ی توجه مدیران ارشد این کتابخانه‌ها امکان پذیر نخواهد بود.